فضای مجازی قتلگاهی با عدم سیاست‌های فرهنگی

اشاره: وقتی به سیاست‌های کلان و مصوبات دولت فعلی توجهی می‌کنیم، کمتر شاهد هستیم که دولتمردان برای تصویب مسائل اقتصادی، سیاسی، امنیتی و... به فرهنگ ناب اسلامی ایرانی توجهی کنند؛ درحالی که طبق قانون پنجم توسعه باید برای هر مصوبه‌ای پیوست فرهنگی و اجتماعی مطابق فرهنگ و آیین خودمان لحاظ شود. و وقتی که در مورد قانون پنجم توسعه سخن می‌گوییم به یکی از قوانین مهم فرهنگی کشور نظر انداخته‌ایم که به قطع برای جلوگیری از نابود شدن فرهنگ اصیل و غنی ایران اسلامی زیر چرخ دنده‌های توسعه کشور بسیار حیاتی می‌باشد.

از این رو مهندس ابوذر منتظر القائم کارشناس فرهنگی و فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا به میزان پایبندی مسؤولان سایبری کشور نسبت به قانون پنجم توسعه و همچنین به رخدادهای فرهنگی در فضای مجازی پرداخت.

رساـ بعد از وزیر شدن آقای آذری جهرمی، سیاست‌های کلان در فضای مجازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ببینید؛ برای ابتدا باید به مسؤول وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نظر بیاندازیم و ایشان را مورد بررسی قرار دهیم. اگر بتوانیم به خوبی ایشان را بررسی کنیم، ایشان به عنوان نماینده برای طیف عظیمی از کارشناسان و مسؤولان فضای مجازی کشور هستند که در جای جای جامعه مشغول خدمت می‌باشند؛ بنابراین با شناخت ایشان می‌شود تفکر غالب کارشناسان و مسؤولان را هم به دست آورد.

در رزومه تقدیمی آقای آذری جهرمی که قبلا معاون وزیر، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت بودند، یک بند قابل تأملی آمده است که ایشان علاقه‌مند هستند به همکاری و همگرایی بین نهادها و دستگاه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، حاکمیتی و... برای ایجاد اولویت‌های مهم، تغییر خط قرمزها که قاعدتاً این اتفاق معطوف به فضای مجازیِ کل جامعه می‌باشد.

خطر مجازی در کمین است!

این تغییرات در وهله اول خطرناک نیست؛ اما اگر به بررسی تغییرات بپردازیم، چنین سوالی مطرح می‌شود که آیا به دنبال توسعه فرهنگ انقلابی و اسلامی در جامعه هستند یا خیر؟ شما یک مقایسه‌ای داشته باشید میان فضای حقیقی ایران با فضای مجازی، اوایل انقلاب هنوز برخی مشکلات دوران پهلوی وجود داشت ولی رو به بهبودی سوق پیدا کرد؛ اما از زمانی که فضای مجازی وارد ایران شد، چیزی جز توسعه به سبک غربی و چیره شدن سردمداران فضای سایبری برروی فرهنگ و تدیّن ایرانی و اسلامی مشاهده نکردیم.

حالا اینجا سوال می‌شود که علاقه مندی وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات در تغییر اولویت‌ها به چه خروجی رسیده‌اند و مرز‌ها و خط قرمزها را به چه سمتی سوق می‌دهند؟ چیزی که از وضعیت فعلی فضای مجازی و عملکرد مسؤولان دیده می‌شود، این است که صحبت‌های وزیر ارتباطات و افراد مرتبط با ایشان بیشتر اوقات در مورد بیشتر شدن فشار قوه قضاییه برروی فعالان فضای مجازی می‌باشد.

وقتی برروی عملکرد مسؤولان مطالعه کنیم به مسائل مختلفی می‌رسیم که یکی از آن‌ها شانه خالی کردن مسؤولان از وظیفه فرهنگی و فرهنگ سازی در فضای مجازی برای اقشار مختلف جامعه است؛ یعنی مسؤولان ما از زیر بار مسؤولیت ترویج فرهنگ انقلابی اسلامی در فضای مجازی شانه خالی می‌کنند. در واقع مسؤولان ما نوعی اقدام غیر مستقیم علیه ماده یک برنامه پنجم قانون توسعه و البته سیاست‌های برگرفته از همان بحث در ماده ششم توسعه را مرتکب می‌شوند.

رساـ بیشتر درمورد این ماده و شانه خالی کردن مسؤولان از وظیفه‌شان صحبت کنید.

شرح ماده یک برنامه پنجم توسعه این است که ما هر زیرساخت راهبردی که می‌خواهیم در کشور ایجاد و اجرا کنیم، باید حاوی پیوست فرهنگی باشد؛ یعنی برای هر چیزی در کشور باید پیوست فرهنگی و اجتماعی وجود داشته باشد تا آن موضوع با نظام فرهنگی و اجتماعی آن جامعه نسبت سنجی شود. آن برنامه‌ها و مسائل مختلف کشوری باید مطابق نظام فرهنگی جامعه طراحی شود تا آسیبی به فرهنگ جامعه وارد نکند، یا کمترین آسیب را در برداشته باشد که با راهکارهای مدیریتی همان یک مقدار هم مرتفع شود.

رساـ همانطور که گفتید، پیگیری پیوست‌های فرهنگی در مسؤولان دیده نمی‌شود.

بله؛ آن چیزی که ما می‌بینیم سیاست‌های دوطرفه از سوی این وزارت می‌باشد که متصدیان آن، دولت‌مردان می‌باشند. مسأله این است که اجازه دولت برای سرویس‌های خارجی داده شده است. با این اجازه هر روز با روش‌های گوناگون زمینه درگیری با رسانه‌های مختلف ساخته می‌شود و سپس با ادعای حفاظت از حقوق مردم، هرگونه تلاش برای جلوگیری از دسترسی معاندان را می‌گیرد.

وزارت ارتباطات باید فضا و ابر داخلی را با کیفیت و سرعت بالا برای جامعه ایجاد کند تا هم خود و هم مردم بتوانند کارهایشان را بدون وابستگی به بیگانگان انجام دهند. شاهد هستید که ما بر سر راه پلتفرم‌های داخلی مشکلات زیادی را می‌بینیم، چه از نظر فنی و چه از نظر محتوایی؛ همانند مشکلاتی که در سایت آپارات وجود دارد. این‌ها سرویس‌های خود را با مشکلات فراوانی به راه می‌اندازند و دیگر برای پیگیری پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی جلو نمی‌آیند برای همین مسؤولیت کنترل و اصلاح آن را به خود دولت و حاکمیت باز می‌گردانند.

زیرساخت نامطلوب، نظارت نامطلوب

آپارت ساختار مشخصی برای مدیریت محتوا به شکلی که آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی در مخاطبان ایجاد نشود، ندارد. خود وزیر ارتباطات هم این مورد را ذکر می‌کنند، ایشان در برنامه شبکه خبر حاضر می‌شوند و از سیاست خودشان به صراحت یاد می‌کنند. مدیر این برنامه می‌پرسد که شما گفتید توسعه شبکه با در نظر گرفتن سیاست‌های بومی و فرهنگی صورت خواهد گرفت؛ این امر چقدر محقق شده است؟ همان ابتدا ایشان این جمله را تکذیب می‌کند و بعد اساساً به لحاظ محتوا موضعی برعکس همان جمله را ابراز کرده و می‌گویند که اتفاق‌هایی در تهران رخ داد و من منتظر پخش از شبکه خبر بودم؛ اما فقط در رسانه بود و بعداً به نقل از فضای مجازی اشاره‌ای شد.

این نشان دهنده تغییر فرهنگ است، لازم نیست ما به دنبال فرهنگ برویم و باید فرهنگ همین سیستم را بپذیریم. از نظر بنده که کارشناس فرهنگی هستم، این سخنان بوی سبک زندگی آلوده غربی می‌دهد. براندازی ساختار فرهنگی جامعه با این سخنان کلید خواهد خورد و وزارت ارتباطات مکانی نیست که بی ربط از فضای میدانی جامعه باشد؛ بنابراین بدون شک تأثیر عمیقی برروی جامعه خواهد گذاشت.

این چند روز اخیر هم که در بستر دیجی کالا یک برنامه فشن‌شو به نام هفته فشن دیجی استایل به راه انداخته‌اند. می‌دانید که مدیر عامل و مسؤول دیجی کالا به دلیل ارتباط با سرویس‌های جاسوسی یا مشابه تحت تعقیب مراجع قانونی هستند و بعضی از آن‌ها نیز متواری شده‌اند. بعضی از آن‌ها هم که دستگیر شده‌اند، ارتباطات‌شان معلوم شد و امروز هم می‌بینیم کاری بسیار آلوده به نام فشن دیجی استایل که سال‌های قبل نیروی انتظامی به دستور قضایی با این ماجرا برخورد کرده بودند، را دوباره به راه انداختند. شاهد هستیم که با مجوز یا بدون مجوز از وزارت ارشاد از زنان برای تبلیغ کالاها سوء استفاده می‌کنند؛ اما با چیزی که از دیجی کالا مطلع هستیم، بیشتر از اینکه برای تبلیغ کالا این کار را کرده‌اند، برای عادی سازی و نرمالیزاسیون چنین اتفاقاتی را رقم می‌زنند.

این امر هم خلاف قانون جمهوری اسلامی، خلاف قوانین پلتفرم‌ها در عرصه دیجیتال، هم خلاف اسناد و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت ارشاد و... است. در اینجا ما باید سیاست‌هایی که توسط این وزیر به آن اشاره شده است را در این پلتفرم مشاهده و بررسی کنیم.