هوش مصنوعی راه حل معیوب شهرسازی اشتباه

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست «تخصصی هوش مصنوعی و طرح جایگزین» برای بررسی و نقد مفاهیم معیوب هوش مصنوعی در سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ صبح امروز در ساختمان پلاک ۳۱۳ جمکران با حضور حجت‌الاسلام علی کشوری، دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی و حسین ظاهری معاون ارتباطات راهبردی، ستاد راهبری فناوری های هوشمند حوزه‌های علمیه برگزار شد.

در آغاز جلسه حجت‌الاسلام کشوری، دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی به‌عنوان مخالف مسأله هوش مصنوعی بحث خود را با اشاره به ابتلای به سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ تا سال ۲۰۳۰ آغاز کرد و گفت: وقتی این سند عملاً در سال ۲۰۱۵ به پذیرش رسید، ما صف آرای نرمی را در مقابل مفاهیم معیوب این سند آغاز کرده‌ایم. دوستان به یاد دارند که در بخش دوم سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ بر روی مسأله خطرناک  تراریخته‌ها تأکید شده بود. بخش اول سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ نیز، به مسأله رفع فقر می‌پردازد که ما نقاط معیوب پیشنهاد سازمان ملل را درباره رفع فقر بحث کرده‌ایم. همچنین درباره بخش سوم این سند، مسأله سلامت از دیدگاه سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی را نیز مورد بررسی قرار داده‌ایم.

 

وی بر خطرناک‌تر بودن مسأله هوش مصنوعی که در سند ۲۰۳۰ تأکید کرد و اظهار داشت: مهمترین سیاست تعریف شده در این سند، ساخت شهر‌های آینده است و اگر دقت نداشته باشیم و با تعاریف ناقصی که اکنون درباره این مسأله وجود دارد آن را بپذیریم، یکی دو دهه آینده با پدیده شهر‌های هوشمند روبرو خواهیم بود و عوارض این شهر‌ها گریبان‌گیر خواهد شد و به‌همین دلیل مسأله هوش مصنوعی یک اهمیت مضاعفی دارد.

 

 

دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی با اشاره به چهار سرفصل مهم در نقد مسأله هوش مصنوعی عنوان کرد: بر اساس اسناد و گزارش‌های بین المللی اول باید ببینیم هوش مصنوعی را چه تعریف کرده‌اند؟ دوماً دلیل اهمیت هوش مصنوعی در سیاست‌گذاری‌های بین المللی چیست؟ سوماً اگر کسی به راه حل‌های هفتگانه الگوی پیشرفت اسلامی برای مواجهه با چالش‌های شهری توجه کرد، چه نتیجه‌ای به دست خواهد آورد؟ و در آخر باید درباره الگوی بررسی موضوعات مدرن صحبت کنیم.

حجت‌الاسلام کشوری منبع اصلی تعریف هوش مصنوعی را از اسناد بین المللی دانست و اظهار داشت: من با مقدماتی جایگاه هوش مصنوعی را در اسناد بین المللی می‌خواهم توضیح بدهم. سخن اول این است که ما باید توجه کنیم که از حدود ۳۰ سال گذشته، فرآیند شهرنشینی در کل دنیا رشد پیدا کرده است. به گزارش هبیتات که سازمان مسکن ملل متحد می‌باشد که از سال ۱۹۸۰ ذیل مجمع عمومی تشکیل شده است و اصطلاحاً رسالت خود را بهبود سکونتگاه‌ها و مناطق شهری تعریف کرده. جالب اینجاست که آغاز کار آن نیز در ایران در اوج فتنه سال ۸۸ بوده است!

محقق فرهنگستان علوم اسلامی قم با اشاره به فعالیت‌های سازمان هبیتات گفت: هبیتات که یک مجموعه بین المللی است که درباره مسأله شهر نشینی و بهبود زندگی آنان فعالیت می‌کند، ۳ کنفرانس بین المللی برگزار کرده است که اولین آن در سال ۱۹۷۶ در ونکوور کانادا برگزار شده است. در آنجا وقتی بحث می‌کردند اعلام کردند ما ۳۸ درصد جمعیت دنیا را شهر نشین داریم.

 

وی ادامه داد: دومین کنفرانس هبیتات در سال ۱۹۸۶ برگزار شده است. باز کارشناسان گفته‌اند که شهر نشینی در جهان ۴۵ درصد است. در سال ۲۰۱۶ هم درکیوتو اکوادور باز کنفرانس سوم هبیتات برگزار شده، آمار سازمان‌های بین المللی در آن زمان ۵۵ درصد است و پیش بینی کرده‌اند که تا ۲۰۵۰ شهرنشینی ۲ برابر خواهد شد.

 

حجت الاسلام کشوری با اشاره به گزارش‌های سند توسعه هزاره که پیش از سند ۲۰۳۰ به مسأله توسعه از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ می‌پردازد و همچنین سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ درباره روند شهر نشینی ابراز داشت: آمار دیگر که مهم است این است که ما در طول اجرای سند توسعه هزاره فقط ۲۹ ابرشهر داشته ایم که بالای ده میلیون جمعیت داشتند، ولی پیش بینی می‌شود که ابرشهر‌ها تا پایان سال ۲۰۳۰ به ۴۱ شهر برسند و نه‌تنها شهر نشینی گسترش پیدا کرده است بلکه ما داریم از شهر‌های کوچک نیز عبور می‌کنیم.

 

وی ادامه داد: این موضوع عوارضی برای زندگی ایجاد می‌کند؛ از جمله رشد مسأله شهر نشینی طبق گزارش بحران‌های شهری ۲۰۱۶ که هبیتات و سازمان ملل طی گزارشی که منتشر کرده‌اند، اذعان داشتند ما ۱.۸ میلیارد نفر زاغه نشین داریم؛ یعنی مدرنیته در اوج مدیریت خود یک چهارم مردم دنیا را زاغه نشین کرد! رشد شهر نشینی اتفاق اتفاده است، ولی به خلاف تفکر ساده اندیشان نتیجه‌اش، افزایش زاغه نشینی است و اصلاً زندگی خوبی ندارند.

 

حجت‌الاسلام کشوری ارائه طرح سلامت را توسط سازمان بهداشت جهانی به دلیل افزایش بیماری‌ها در مناطق زاغه‌نشین و توسعه بی‌حد و حصر شهرنشینی دانست و اظهار داشت: به‌قدری وضع زندگی شهری وخیم است که سازمان بهداشت جهانی، طرح سلامت خود را برای این افراد قرار داده است. در عرف می‌گویند زندگی شهری وضعیت خوبی است در حالی که تمدن مدرنیته بعد از سال‌ها که به وجود آمده الآن وضعیت را به جایی رسانده است که سازمان بهداشت جهانی می‌گوید وضعیت زندگی در این مناطق به‌قدری وخیم است که پوشش همگانی سلامت را برای بهبود سلامت این جمعیت طراحی کرده است!

 

وی ادامه داد: یکی دیگر از اتفاقاتی که در شهر‌ها افتاده، تعارض شهرک‌های اشباح و حاشیه‌های وحشی است. این دو اصطلاح در اسناد بین المللی وجود دارد. آن‌ها می‌گویند که ما جا‌هایی را در شهرها داریم که در حقیقت خانه‌های خالی و متروکه هستند. در محیط‌های شهری به‌صورت فراوان می‌توانید خانه‌هایی را که بلا استفاده هستند پیدا کنید؛ چون سود سازنده این خانه‌ها در نگهداشتن خانه برای گران‌تر شدن آن است و در این شهر‌ها با پدیده حاشیه نشینی روبرو هستید.

 

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به گزارش‌های هبیتات پیرامون وضعیت کشورهای آسیایی و شرقی از حیث حاشیه نشینی و وخامت اوضاع شهرنشینی در این مناطق ابراز داشت: از حیث حاشیه نشینی و وخامت، اوضاع شهر نشینان  مردم آسیایی و شرقی بهتر از کشور‌های اروپایی و توسعه یافته است. اتفاقاً هر چه کشور‌ها توسعه یافته‌تر شدند سطح رفاه مردم شهرنشین پایین آمده؛ بنابراین کار به جایی رسیده که در سال ۲۰۱۵ در بخش ۱۵ سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ وقتی خواستند بگویند که ما در حوزه شهر و مسکن می‌خواهیم این اقدامات را داشته باشیم، می‌گویند که ما به دنبال سکونت‌گاه‌های امن و تاب آور هستیم که وقتی شما وضعیت آلودگی هوا، تنفس مردم، گسترش بیماری‌ها را نگاه می‌کنید می‌بینید که هبیتات اعلام می‌کند که در شهر‌های مدرن دنیا مهمترین المان، المان فقر است.

وی افزود: در این گزارش آمده که وقتی شما وارد شهری می‌شود علائم فقر را آشکارا مشاهده می‌کنید. فقر ممکن است به جنگ جهانی و جنگ‌های شهری ختم می‌شود. به خلاف تبلیغاتی که زندگی شهری را بهتر از زندگی روستایی نشان می‌دهد، اسناد هبیتات، این گزاره را در ذهن ما نفی می‌کند و شهر را مجموعه از چالش‌ها و معضلات مختلف معرفی می‌کند!

حجت‌الاسلام کشوری با اشاره به وضعیت وخیم شهرنشینی مدرنیته بیان کرد: شکاف فقیر و غنی در شهرهای مدرن می‌تواند به شکل گیری اعتراضات، جنبش‌ها و اغتشاشات تبدیل شود؛ برای مثال ما جنبش جلیقه زردها را در فرانسه و وال استریت را در آمریکا داریم و یا بر سر بی‌تدبیری که بر سر گرانی بنزین انجام شد، شاهد اغتشاشات سراسری بودیم، اینجاست که هبیتات مهم‌ترین ایده خودش را برای مبارزه با چالش‌های شهری تحت عنوان «طراحی سیاست‌های ملی شهری» پیاده کرده.

 

دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در توضیح طرح سیاست ملی شهر تبیین کرد: سیاست ملی شهر دو قسمت اصلی دارد یکی اسمارت سیتی(Smart City) و دیگر گرین سیتی(Green City). دو طرح هوشمند سازی شهر‌ها و مسأله فضای سبز و شهر سبز برای رفع آلودگی‌های هوا و زیست محیطی که در شهر به وجود آمده است. با این موضوع آرام آرام جایگاه بحث شهر هوشمند مطرح می‌شود.

 

 

وی ادامه داد: اسمارت سیتی اولین و مهم‌ترین بخش از سیاست ملی شهر است و سیاست ملی شهر هم با موضوع مبارزه با چالش‌های شهری است. ما یک قدم به سمت این رفته‌ایم که مسأله جایگاه هوش مصنوعی را در اسناد بین المللی مورد بحث قرار دهیم. این اجمال گزارشی است که من از مجموع ده‌ها سند بین المللی ارائه داده‌ام و اگر فرصتی باشد باید مفصل‌تر وارد این بحث شد.

حجت الاسلام کشوری درباره ارتباط شهرسازی و افزایش بیماری‌ها گفت: مسأله‌ای دیگر این است وقتی که سازمان بهداشت جهانی درباره عوامل بیماری بحث می‌کند، می‌گوید شهر نشینی عامل ایجاد بیماری است. منتهی این که ما وقتی درباره شهر هوشمند بحث می‌کنیم نباید گزارش‌های ناقص داشته باشیم. من دعبی ندارم که به اسناد معیوب بین المللی ارجاع بدهم؛ اما گزارش دوستان درباره هوش مصنوعی گزارش دقیقی نیست.

وی ادامه داد: برای مثال مسأله هوش مصنوعی می‌تواند نرم افزاری را آماده کند که آن نرم افزار در حکم دستیار برای فقیه باشد و فلان فقیه هم در مصاحبه با یک خبرگزاری مهم بگوید که فحص در آیات و روایت از مقدمه واجب، واجب است و اگر ما بتوانیم، باید دستیاری برای مسأله فحص طراحی کنیم و الگوریتمی که فحص فقیه را دقیق‌تر کند از باب مقدمه واجب واجب است بدان پرداخته شود!

دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در پاسخ به این مسأله اظهار داشت: این گزارش که بنده بیان کردم، اگر قرار است من و شما درباره مسأله‌ای اظهار نظر کنیم باید به مثابه آدم‌های ملا و عالم به تمام جوانب قضیه اظهار نظر کنیم. ما الآن با پدیده خطرناک سیاست ملی شهر روبرو هستیم. سیاست ملی شهر بخش مهمی دارد که آن مسأله فناوری‌های هوشمند است. قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ ۵ عمده اتفاق در این باره تدارک دیده‌اند.