ریل گذاری صحیح سینما را به مسیر انقلاب برمی گرداند

مقدمه: یکی از مشکلات مهم در حوزه هنر، سینما و رسانه وجود خلأ در مسائل تئوریک است، عمده مشکل در این حوزه گنگ بودن تعریف هنر و سینمای دینی چه است و اینکه ندانیم اصلاً هنر اسلامی داریم یا خیر؟ که کماکان نیز وجود دارد، این خلأهای تئوریک باعث شده نتوانیم حتی آن سینماگرانی که انگیزده فعالیت در حوزه انقلاب و دین دارند رااز لحاظ فکری تغذیه کنیم .

در همین راستا خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا در گفت و گو با حجت الاسلام سلمان رضوانی، پژوهشگر حوزه دین، هنر و رسانه به اهمیت رسانه دینی پرداخت.

رسا- آیا سینمای ایران بعد از انقلاب موفق و در چارچوب سیاست های انقلابی بوده است؟

اهداف انقلاب می تواند متعدد باشد یعنی در حوزه های مختلف انقلاب رویکردهایی داریم که در حوزه سینما و هنرهم لازم بود آن رویکردها و اهداف دنبال بشود، با این نگاه سینما را می توانیم در زمان هایی موفق دانسته و در جاهایی حرکت محسوسی انجام نشده بدانیم، لذا براساس آن موضوعات مختلف نمرات متفاوتی می توان به سینما داد ولی در کلیت تغییراتی در تعاریف، مفاهیم و تکنیک ها ایجاد شده است و سینما را از یک سینمای مبتذلی به نام فیلم فارسی که برای خودش در جهان هنر یک ژانر محسوب می شد به سمت سینمای تقریباً پاک حرکت داد، بله در این زمینه موفق بودیم، این که بعد از انقلاب بتوان در یک فضای سالم تری به سینما پرداخت و براساس آن آثار را ساخت، نقطه مثبتی است، اما در دو دهه اخیر دوباره سینما کمی افول کرده، برای مثال استفاده از مسائل جنسی در سینمای قبل انقلاب یک تفاوت ماهوی حداقل در سال های اول انقلاب در سینما داشت ولی رفته رفته آن تفکر سکولار در ذهن بعضی از هنرمندان دوباره رجعتی به سمت همان مفاهیم سابق داشتند.

رسا- نقش سیاست و دولت ها در تغییرات فرهنگی چیست؟

متاسفانه با تغییر دولت ها سیاست های فرهنگی دولت هم تغییر پیدا می کند و این تغییر در حوزه هنر هم خودش را نشان می دهد و تفکرات مختلفی که زمینه حضور و بروز پیدا می کنند در دولت های مختلف در حوزه سینما هم اتفاق می افتد و خیلی از تفکرات را دوباره از گوشه کتابخانه ها و در واقع از قفسه های تاریخ به میدان اجتماع می کشد و هنر را آلوده می کند، بنظر می رسد وزیر فرهنگ و ارشاد و مدیران جدید حوزه سینما و هنر باید به سمت مباحث دین و هنر، دین و سینما، دین و رسانه نزدیک بشوند، در واقع پشتیبانی تئوری آن را ایجاد کنند و در نهایت در حوزه آشتی دین و رسانه، هنر و سینما گام بردارند که هدف دست یافتنی است و انقلاب ثابت کرد که بسیاری از مفاهیم موجود را قادر به تغییر آن است البته اگر اراده تغییر وجود داشته باشد و هدف گذاری، هدف گذاری مبتنی بر رویکردهای انقلاب اسلامی باشد، قادر تحقق هم است.

رسا- فاصله سینمای امروز با سینمای تراز انقلاب چقدر است؟

 اینکه ما در حوزه سینما حداقل یک فاصله ای از آرمان های انقلاب اسلامی پیدا کرده ایم هیچ شکی نیست بخشی از این فاصله گذاری به سیاست گذاری های فرهنگی مدیران برمی گردد، از طرفی هم عرصه هنر از عرصه هایی است که دشمن همیشه در آن سرمایه گذاری کرده و از این سرمایه گذاری هم به دلیل حوزه تاثیرگذاری که دارد، عقب نشینی نمی کند، سیاست های داخلی همسو با آن تفکرات هم در ایجاد فاصله دخیل است به نحوی که اگر بخواهیم سینما را با دهه اول انقلاب تطبیق بدهیم، از لحاظ محتوایی رجعتی به مفاهیم قبل انقلاب داریم، این فاصله، فاصله زیاد و محسوسی است که امیدواریم دوباره با ریل گذاری درست فرهنگی و سینمایی توسط مدیران جدید این حوزه بتوانیم سینما را به مسیر انقلاب اسلامی برگردانیم.

رسا- راهکار رسیدن به سینمای تراز انقلاب چیست؟

باید به این حوزه از زوایای مختلف نگاه کنیم، بخشی از بار به دوش هنرمندان است، متاسفانه حوزه هنر هنوز در حوزه سینما خیلی ارزشی نشده و یا ارزشی های ما به سمت سینما خیلی حرکت نکردند بخصوص در دهه های بعد از انقلاب، خیلی افراد ارزشی ما به سینما به عنوان یک ابزار تاثیرگذاری توجه نداشتند و شاید به دلیل ابتلائاتی که در اوایل انقلاب بود، ذهن انقلابی های ما را مشغول کرده و از این حوزه کمی یا بیش از کمی غفلت کرده بودند، بخش عمده رسیدن به سینمای مطلوب به سمت متدینین اشاره می رود که هنرمندان ارزشی باید وارد این عرصه بشوند و در واقع این حوزه را پوشش بدهند، بخشی از این هدف گذاری به سمت اندیشمندان حوزه هنر برمی گردد که باید خیلی از مفاهیم را در حوزه هنر، سینما و رسانه دینی تئوری سازی و تئوری پردازی کنند متاسفانه در این زمینه خلاء تئوری داریم، در تعریف سینما و رسانه دینی هنوز به یک انسجام و به یک مفهوم سازی متقن نرسیدیم، بخشی هم به سیاست های فرهنگی و هنری دولت ها و نظام برمی گردد.

رسا- حوزه علمیه چه نقشی می تواند ایفا کند؟

حوزه های علمیه باید مباحثی که در اندیشه دینی ما، هنر دینی را تایید می کند  استخراج و نظریه پردازی بکنند تا بتواند به سمت خلق نظریه های مبتی براندیشه دینی حوزه هنر کمک کند.

رسا- سخن پایانی...

مدیران جدید حوزه فرهنگ و هنر سینما به مسأله هنر و سینما و رسانه دینی که یک رویکرد و مکتب جدید می تواند در این حوزه ها باشد توجه کنند و به این مباحث دوباره بپردازند و بتوان دوباره از دل آن به نظریه  فیلم، هنر و رسانه دینی رسید، همان حرکت هایی که توسط شهید آوینی شروع شد ولی متاسفانه تداوم پیدا نکرد و نظریات تکمیلی و تکمیل کننده آن کشف های شهید آوینی را در سال های متاخرپس از ایشان شاهد نیستیم، امیدواریم تجربه هنرمندان متعهد ما تبدیل به نظریه شود و مجدد به عالم هنر برگردد و یک نظریات تجربه شده ای را پشتوانه نظریه سینمای دینی داشته باشیم.

رسا- تشکر از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.