شعر و ادب پارسی؛ از جهان شمولی تا یکی از چهار ارکان ادبیات بشر

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا،شعر از دیرباز با فرهنگ ما ایرانیان آمیخته بوده است؛ فرزندان ایرانیان از نوزادی و کودکی و تا پایان عمر و حتی پس از مرگ با شعر سر و کار دارند؛ اشعار حماسی و ایرانی، لالایی مادران برای کودکان است.

در دوران تحصیل هم یادگیری شعر و ادب فارسی بخشی از کتب درسی دانش‌آموزان و دانشجویان است؛ این مقدار انس داشتن شعر با فرهنگ ما ایرانیان بر ما واجب می‌کند که برای پاسداری و ارج نهادن به این هنر کهن بیشتر اهتمام بورزیم.

به منظور گرامی داشتن شعر و ادبیات فارسی روز بیست و هفتم شهریور ماه روز ملی شعر و ادب پارسی نامیده شد؛ علت انتخاب این روز در گذشت استاد سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در روز ۲۷ شهریورماه است.

وی شاعر آذری زبان کشورمان بود که به زبان‌های فارسی و ترکی اشعار زیبا و بامفهوم بسیاری را سروده بود؛ شهریار متولد دی ماه ۱۲۸۵ در روستای خشکناب بستان آباد در استان آذربایجان شرقی است.

شهریار اشعار زیبای فراوانی را در کارنامه ادبی خود دارد، اما بهترین اثر استاد شهریار منظومه "حیدر بابایه سلام" سلام به بابا حیدر است،  که به زبان ترکی آذربایجانی سروده است.

 تاریخ کهن فلات ایران شاعران و ادیبان بزرگ و شاخص فراوان دارد.

فردوسی، مولوی، عطار، حافظ، سعدی، شمس تبریزی و نظامی گنجوی همگی شاعران و ادیبان ایرانی و فارسی زبان هستند که شهرتی جهانی دارند.

فرهنگ، خاک و منش ایرانی به گونه ای است که بسیار شاعر و ادیب پرور است به اندازه ای این ادعا صحیح است که به راحتی می‌توان در هرکدام از قرون گذشته شاعر و ادیبی را در تاریخ ایران زمین مشاهده کرد که هر کدام به تنهایی برای افتخار و مباهات کل تاریخ ادبیات یک کشور کافی است.

شاید ما ایرانیان بیشتر از بقیه ملل جهان مدیون ادیبان و شاعران سرزمین خود باشیم تا جایی که اگر فردوسی نبود ما شاید الان به زبان مادری خود سخن نمی گفتیم، زیرا ایران در طول تاریخ خود بارها و بارها به وسیله دشمنان مورد تجاوز و اشغال واقع شده است و طبیعتاً ماندگاری و وجود زبان مادری را مرهون زحمات ادیبان و شاعران سرزمین خود هستیم.

از نظر محتوایی ادبیات پارسی موضوعاتی مانند حماسه و روایات اساطیر ایرانی و غیر ایرانی، مذهب و عرفان و روایت های عاشقانه، فلسفه و اخلاق را در بر می‌گیرد.

شعر در فراز و نشیب ها، سختی، راحتی، شادی و غم ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد؛ به عنوان مثال ایرانی ها در مراسمات عروسی از اشعار شاد و در مراسمات ختم و ترحیم نیز از اشعار غمگین استفاده می کنند.

 وقتی پس از مرگ روی سنگ قبر ایرانیان به عنوان یاد بود اشعاری نوشته می شود به راحتی می‌توان گفت که شعر از تولد تا مرگ در زندگی ایرانیان نقش‌آفرین است. ایرانیان در ایام محرم و عزای ائمه معصومین از شعر نوحه سرایی برای ادای احترام به بزرگان استفاده می کنند.

بزرگان زیادی در عرصه جهانی در مورد عظمت شاعران ایرانی سخن گفتند به عنوان مثال «گوته» فیلسوف آلمانی بر این باور است که ادبیات فارسی، یکی از چهار ارکان ادبیات بشر است.

وی درباره حافظ شاعر بزرگ ایرانی می گوید: «ای حافظ سخن تو همچون ابدیت بزرگ است زیرا آن را آغاز و انجامی نیست کلام تو همچون گنبد آسمان تنها به خود وابسته است و میان نیمه غزل تو با مطلع و مقطع آن فرقی نمی توان گذاشت؛ زیرا همه آن در حد جمال و کمال است؛ اگر روزی دنیا به سر آید، ای حافظ آسمانی، آرزو دارم که تنها با تو و در کنار تو باشم. چرا که این، افتخار زندگی من و مایه حیات من است».

مقام معظم رهبری درباره اهمیت شعر می فرمایند «می توان با ابزار شعر مخاطب را به راه راست و صراط مستقیم هدایت کرد، می‌توان هم او را به کج راهه برد، او را ساقط کرد. شعر می‌تواند انسان‌ها را به حضیض ببرد، داریم از این شعر به خصوص امروز که متاسفانه فرهنگ لجام‌ گسیخته دور از انتظار های اخلاقی و انسانی به وسیله این ابزار های جدید، ابزارهای رسانه‌ای جدید، انتشار فراوانی پیدا می‌کند.

 گاهی شعر می‌شود یک ابزاری برای لغزیدن، غلتیدن و منحرف شدن، این همان طرف قضیه است و بنابراین هر دو کار از شعر بر می آید.

 شاعر با احساس لطیف خود هم ادراک می کند هم بر سر شوق می آید هم دلتنگ می شود و می سراید، این سراییدن شاعر ناشی از شوق است، ناشی از دلتنگی است، ناشی از احساس و ادراک و مشاهده یک چیزی است که دیگران آن را مشاهده نمی کنند».

مقام معظم رهبری تاثیر شعر خوب را بعضاً از بسیاری از سخرانی های طویل المدت موثرتر می دانند و در این باره می فرمایند «شعر خیلی تاثیر عجیبی دارد، گاهی اوقات یک بیت شعر یا حالا یک غزل مثلاً یا یک قطعه شعر، از یک سخنرانی یک‌ساعته، دو ساعت یک آدم وارد مطلب تأثیرش بیشتر است. خب این خیلی چیز مهمی است؛ یعنی به اصطلاح گوهر باارزشی است، دارای یک چنین اهمیتی [است] این را بایستی بتوانند [قدر بدانند]».

با نظراتی که مقام معظم رهبری در مورد شعر و ادب فارسی دارند و اگر به فرامین ایشان به درستی عمل شود آینده شعر و ادب پارسی همچون گذشته آینده درخشانی است.