آسیب های صدا و سیما و راه های برون رفت از آن
اشاره: هویت حقیقی جامعه، هویت اخلاقی آنهاست؛ یعنی در واقع سازهی اصلی برای یک اجتماع، شاکلهی اخلاقی آن جامعه است و همه چیز بر محور آن شکل میگیرد. ما باید به اخلاق خیلی اهمیت بدهیم و صدا و سیما در زمینهی پرورش و گسترش و تفهیم و تبیین فضیلتهای اخلاقی باید برنامهریزی کند و یکی از اهداف صدا و سیما در همهی برنامهها باید این باشد.
به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با حجت الاسلام عبدالله جلالی پژوهشگر ارشد رسانه ملی گفتگویی داشته است که بدین شرح است:
رسا- آسیب های موجود در صدا و سیما که آقای جبلی باید جلوی آنها رو بگیرند کدام هستند؟
استفاده از دو واژه راهبردی در حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی به رئیس جدید سازمان، نشان از ضرورت راهبردی انتخاب و اجرای دو رویکرد راهبردی نوپدید در رسانه است. واژه «آوردگاه» به معنی «عرصه نبرد»، «میدان جنگ»، «نبردگاه/رزمگاه»، و واژه «قرارگاه» به معنی «ماوا»، «مقر»، «مرکز/پایگاه». به نظرمن هر یک از این دو مفهوم دو رویکرد راهبردی مستقل و متناسب می طلبد که البته راهکارش هم به خوبی از واکاوی سایر بیانات آقا معلوم و مشخص است.
حضرت آقا در حکم ابلاغی از دو واژه مهم «عملیاتی» نیز استفاده می کنند: «دانشگاه» و «آسایشگاه»«دانشگاهی» برای ارتقاء سطح آگاهی و معرفت عمومی و «آسایشگاهی» برای بهرهمندی چشم و دل همگان از جلوههای زیبائی و هنر . به نظرم دو مفهوم دانشگاه و آسایشگاه از جنس مفاهیم «ارتباطی» است در حالیکه دو واژه آوردگاه و قرارگاه از جنس مفاهیم «سازماندهی» است که با کمک آن عملیات رسانه ای تراز انقلاب اسلامی را باید طرح ریزی و اجرا کرد. به نظر می آید رسانه ملی باید با فهم و درک صحیح از رهنمودهای اعلامی در حکم رییس سازمان، «جهت گیری ها» و «راهبردها» را متناسب با انتظارات و اهداف تصریح شده، بازآرایی کند.
از کلمات کلیدی پیام رهبر معظم انقلاب به جناب آقای دکتر جبلی و همچنین فرمایش معظم له در موقعیت های مختلف خصوصا بیانیه گام دوم و مراسم تنفیذ ریاست جمهوری در سال جاری این چنین بر می آید که یکی از مهمترین آسیب ها در رسانه ملی کم توجهی به موضوع افکار عمومی و تبلیغات رسانه ای دشمن و ضعف در تبلیغات و کم کاری و هوشمندانه نبودن فعالیت های رسانه ملی و در یک کلام عدم درک واقعی و احساس درست از جنگ رسانه ای دشمنان جمهوری اسلامی است. چنانچه حضرت آقا در مراسم تنفیذ هم به این موضوع اشاره کردند.
رسا- نظر شما درباره جنگ نرم و تبلیغات دشمنان بر علیه جمهوری اسلامی چیست؟
امروز بیشترین تحرکات دشمن علیه ما تحرک جنگ نرم و رسانهای است و برای اینکه بر افکار عمومی مردم مسلط شوند مبالغ هنگفتی را هزینه میکنند. فکرهای بسیاری را در مجموعههای فکری برای این کار استخدام میکنند تا بتوانند با تبلیغات گوناگون افکار عمومی کشورها بخصوص کشور ما را قبضه کنند و در اختیار بگیرند. وقتی افکار عمومی یک ملت در اختیار بیگانه قرار گرفت حرکت آن کشور هم طبق میل آنها پیش خواهد رفت. ما در موضوع تبلیغات ضعف داریم، حالا بگذریم از کسانی که به نفع دشمن حرکت میکنند اما کسانی هم که قصد خیر دارند در این زمینه کمکاری دارند. بایستی در عرصه تبلیغات قویتر و هوشمندانه تر عمل کنیم.
به نظر شما مؤثرترین و نهاییترین ابزار دشمنان برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی چیست؟ جنگ نرم در اصطلاح رایج ازجمله جدیدترین سناریوها و الگوهای براندازی است که توسط مراکز فکری آمریکا پس از دوران جنگ سرد مورد توجه قرارگرفته است. همچنان که اسناد راهبردی ارائه شده از کانونهای تصمیمساز و اتاقهای فکر آمریکا مانند اسناد مرتبط به کمیتهی خطر جاری، مرکز سابان وابسته به اندیشکدهی آمریکایی بروکینز و شورای سیاست خارجی آمریکا و غیره نشان میدهد که سناریوی جنگ نرم در مقایسه با سایر سناریوها و الگوها به عنوان مؤثرترین و نهاییترین برنامهی مقابله با نظام جمهوری اسلامی مورد تأکید قرارگرفته است.
علت اصلی مخاصمه غرب با نظام جمهوری اسلامی چیست؟ واقعیت آن است که علت اصلی مخاصمه غرب با نظام جمهوری اسلامی را بایستی در مبانی سیاسی و فلسفی آن یعنی تقابل فلسفی و پارادایمی آنها دانست تقابلی که بایستی اساس آن را در تقابل نظام سیاسی مبتنی بر اندیشهی اسلام ناب و نظام مبتنی بر اندیشهی لیبرال دموکراسی جستجو کرد. و زمانی که این تقابل توانست موازنه را با قدرت جمهوری اسلامی به ضرر دولت آمریکا در منطقهی خاورمیانه تغییر دهد، راهبرد ایران ستیزی در اولویت راهبردهای امنیت ملی آمریکا قرار گرفت.
رسا- تفاوت جنگ نرم با جنگ سرد و تعریف شما از جنگ نرم چیست؟
جنگ نرم در اصطلاح اندیشمندان غرب در ابتدا به معنی تلاش برای شکلدهی به علایق و ترجیحات دیگران تعریف شده است و قدرت نرم به معنای توانایی برای جنگ نرم معرفی گردیده است و این به معنای آن است که غلبه و پیروزی در این جنگ – برخلاف جنگ سخت – بهجای کاربرد خشونت، زور، تهدید و تحمیل خواست خود بر دیگران، از طریق عملیات روانی و تبلیغات رسانهای، و به طور خلاصه از طریق اقناع به دست میآید؛ بهگونهای که آن جامعه را به انفعال کشیده و مردم ناخودآگاه به آنچه صاحبان قدرت نرم میخواهند معتقد شده و همان را انجام میدهند. اما در واقعیت امر جنگ نرم به اقدامات تبلیغی و اقناعی از طریق رسانهها محدود نشده بلکه طیف وسیعی از تهدیدهای نظامی، فشارها و تحریمهای اقتصادی گرفته تا تلاشهای سیاسی و حقوقی در سطح جهانی، زمینهساز و مکمل این فعالیتها و شگردهای رسانهای است که برای تغییر فرهنگ و افکار عمومی و درنهایت جوسازیها و ایجاد آشوب و ناامنی جهت فروپاشی انجام میگیرد. بیشک عمیقترین لایه در این جنگ ویرانکننده، تلاش بسیار حرفهای، موذیانه و شیطانی برای تغییر فرهنگ و افکار عمومی بخصوص نگرشها، باورها و نیز ارزشها و هنجارهایی است که خود، اساسیترین منبع و مؤلفهی قدرت نرم برای یک جامعه محسوب میشود.
رسا- آیا تعبیر رهبر معظم انقلاب به تهاجم و شبیخون فرهنگی اشاره به همین تعریف شما از جنگ نرم می باشد؟
نگرش عمیق و هوشمندانه رهبر معظم انقلاب باعث شد تا ایشان جنگ نرم را در حوزهی اساسی آن، یعنی «فرهنگ» به کار برند، چنانکه به کرات و بنا بر شرایط مختلف، با تعابیر گوناگون مانند تهاجم فرهنگی، جنگ نرم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، قلعوقمع فرهنگی و غیره بر آن تأکید کرده و آن را اولویت اول نظام دانسته و بارها بر آن تأکید نمودهاند. به همین جهت، بسیاری جنگ نرم فرهنگی را اساساً ساخته و پرداخته نظام جمهوری اسلامی و دستگاه رهبری آن میدانند. بنابراین «جنگ نرم» جنگی خزنده، جامعه محور، عمیق، ذوابعاد، بسیار پیچیده و خطرناک است که در شرایط فعلی کشور در بالاترین سطح از اهمیت قرارگرفته و بایستی به عنوان اولین اولویت مورد اهتمام قرار گیرد. همچنین در نقشهی مهندسی فرهنگی کشور مسئله «تهاجم فرهنگی و جنگ نرم» و نیز مقابله با آن ازجمله مهمترین مسائل فرهنگی کشور عنوان شده است بنابراین ماهیت جنگ نرم، رسانهها اعم از فضای مجازی، شبکههای تلویزیونی و رادیویی، ماهوارهای، سینما، مطبوعات هستند و از جمله مهمترین ابزارها در این میدان بزرگ به خصوص در حوزهی مبارزه فرهنگی به شمار میآیند. ابزارهایی که در غالب شرایط در دسترس مخاطبانِ جوامع هدف قرار دارند. در این میان رسانهی ملی با توجه به جایگاه و نیز رسالت اصلی خود که ارتقای فرهنگ و افکار عمومی است وظیفهای اساسی را به عهده دارد که این مهم در سند چشم انداز سازمان صدا و سیما و نیز در نقشه مهندسی فرهنگی کشور به طور مشروحتری مورد تأکید قرارگرفته است. از آنجا که ورود به جنگ نرم از طریق رسانه، در واقع تلاش برای تأثیرگذاری بر اندیشهها، احساسات و جذب قلوب مخاطبان محسوب میشود، ماهیتاً کاری بسیار حساس، پیچیده و عمیق است و هر گونه ساده اندیشی و ضعف تدبیر میتواند تلاشهای زیادی را بیاثر و حتی به نتایج منفی منجر سازد. علاوه بر این، شیوهها و ترفندهای گوناگون دشمن در این زمینه از یکسو، عرصههای گوناگون جنگ نرم و تنوع مخاطبان و نیز برخورداری رسانه از قابلیتها، ظرفیتهای متنوع و داشتن محذورات خاص از سوی دیگر، بر این پیچیدگی میافزاید و همه اینها الگویی جامع را ایجاب میکند تا تلاشهای گوناگون رسانه را در این ارتباط از پراکندگی و تشتت به سامان رسانده و در راستای اهداف جنگ نرم هدفمند و منسجم سازد.
رسا- ممنون از اینکه وقتتان را دراختیار ما قرار دادید.