تأثیرات قرآن کریم در زندگی فردی و اجتماعی

اشاره: زندگی حقیقی و حیات طیبه در پرتو علم به دستور‌ها و رهنمود‌های قرآن شکل می‌گیرد؛ چرا که قرآن روش صحیح زیستن را به انسان می‌آموزد و برنامه‌ای را که در بر گیرنده تمام ابعاد زندگی انسان و تضمین کننده سعادت فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی اوست، ارائه می‌دهد.

انسان به میزان به کار گرفتن آموزه‌ها و دستور‌های قرآن در زندگی موفقیت کسب خواهد کرد، اما هر اندازه از قرآن فاصله بگیرد، دچار خسارت و ضرر خواهد شد.

زندگی قرآنی بر اساس رعایت مقررات، عدالت، احسان، صفا و صمیمیت است و مردمی که این گونه زندگی کنند، اطمینان خاطر و آسایش خواهند یافت و سعادت ابدی و جاودانه را در آغوش خواهند گرفت.

 البته آگاهی کامل نسبت به این موضوع نیازمند بحث و بررسی گسترده و تأمل در آیاتی از قرآن است که چگونگی رفتار مسلمان را تبیین می‌کند.  

حجت الاسلام عبدالرضا رستگار نیا، مسؤول نمایندگی ولی فقیه در سپاه حضرت ولیعصر(عج) خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در خوزستان، قرآن را دایره المعارف و هدایتگر زندگی بشر دانست و بیان داشت: با وجود اینکه دشمنانی مانند شیطان و هوای نفسانی همواره در کمین انسان هستند، اما خداوند متعال خواست تا انسان خلیفه و ولی او روی زمین شود؛ بنابراین خداوند برای رساندن انسان به این مقام  ارسال رسل و انزال کتب کرد و در وجود انسان نیرویی به ودیعه گذاشت که اگر به فعلیت برسد فرشتگان خدمتگزارش می‌شوند؛ از این رو خداوند قرآن را وسیله هدایت برای بشر قرار داد.

مسؤول نمایندگی، ولی فقیه در سپاه حضرت ولیعصر(عج) خوزستان با اشاره به آیات شریفه «هُدًى لِلْمُتَّقِینَ»، «تبیان کل شى» و «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ» عنوان داشت: خداوند در آیه شریفه ۲۴ سوره انفال می‌فرماید «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی می‌خواند که شما را حیات می‌بخشد»؛ در حقیقت خداوند اینگونه قرآن را مایه حیات بشر معرفی می‌کند.

حجت الاسلام رستگارنیا در خصوص روایتی از رسول اکرم پیرامون تمسک به قرآن کریم تصریح کرد: پیامبر اکرم (ص) فرمودند «هرگاه آشوب ها چون شب تار شما را فرا گرفت به قرآن رو آورید و بدان چنگ زنید؛ زیرا قرآن شفیعی است که شفاعتش پذیرفته  می‌شود. هر که قرآن را پیشواى خود کرد به بهشتش رهبرى کند و هر که از آن پیش افتد و آن را پشت سر خود قرار دهد به دوزخش کشاند. قرآن راهنمائى است که به بهترین راه‌ها راهنمائى کند».  

وی قرآن کریم را برنامه‌ای هدفمند برای زندگی بشر خواند و افزود: از نظر مصداقی افرادی که به قرآن عمل کردند به سعادت حقیقی دست یافتند؛ برای نمونه جمهوری اسلامی ایران ضمن اطاعت از دستورات قرآن که می فرماید «اطیعوا الله و اطیعوا الرسول» و گردن نهادن به فرامین، ولی فقیه خود امروز به لطف خدا در منطقه به عنوان ابر قدرت و در جهان قدرت نو ظهور شناخته می‌شود.

مسؤول نمایندگی، ولی فقیه در سپاه حضرت ولیعصر(عج) خوزستان با اشاره به پیشرفت‌های داخلی کشور ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران از نظر داخلی به چنان پیشرفتی رسیده که اکنون مورد تحیر اندیشمندان و نخبگان جهانی واقع شده است.

حجت الاسلام رستگارنیا در خصوص ذلت کشور‌های حاشیه خلیج فارس اظهار داشت: کشور‌های حاشیه خلیج فارس به قرآن پشت کرده، دستورات آن را نادیده گرفتند و به دنیای استکبار ملحق شدند؛ کار آن‌ها ثمره‌ای جز ذلت روزافزون، از دست دادن دارایی و به دوش کشیدن تعبیر گاو شیرده را نداشت.

وی گفت: قرآن برای افراد و جامعه هدایتگر می‌باشد؛ هر ملتی که به قرآن تمسک کند در دنیا و آخرت سعادتمند است.

در ادامه حجت الاسلام سید جعفر موسوی زاده، جانشین مدیر حوزه علمیه خوزستان با اشاره به آیه شریفه وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لا یزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَساراً عنوان داشت: در این آیه شریفه آمده است «ما آنچه را براى مؤمنان مایه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى ‏کنیم»؛ در حقیقت منظور از درمان، ثمرات روحی قرآن و اثرات ارزنده آن در زندگی فردی و اجتماعی است.

جانشین مدیر حوزه علمیه خوزستان با تأکید بر ضرورت قرائت قرآن، تدبر در آیات و شناخت حقایق آن بیان داشت: اگر انسان از چرایی وجود خود و اتفاقاتی که در برزخ انتظارش را می‌کشند، آگاهی داشته باشد روند زندگی خود را تغییر خواهد داد.

حجت الاسلام موسوی زاده لازمه کاهش آسیب‌های اجتماعی در جامعه را آگاهی از حقایق برخی از امور و جرائم دانست و تصریح کرد: زمانی که انسان حقایق برخی از امور و جرم‌ها را بداند آن زمان آسیب‌های اجتماعی در جامعه کاهش پیدا می‌کند؛ داستان‌های پیامبرانی مانند حضرت یوسف، حضرت موسی و حضرت لوط مواردی از آسیب‌های زندگی اجتماعی امروز ما است؛ اگر به این حقایق به خوبی توجه شود به موازات آن آسیب‌های اجتماعی نیز کاهش خواهد یافت.

وی به ارائه راهکار‌هایی جهت انس هر چه بیشتر مردم با قرآن کریم پرداخت و افزود: همراه داشتن قرآن و خواندن آن، قرائت ترجمه قرآن و تفسیر آن توسط ائمه جماعات و تطبیق زندگی فردی با قرآن کریم از جمله راهکار‌هایی جهت انس هر چه بیشتر مردم جامعه با قرآن کریم است.

جانشین مدیر حوزه علمیه خوزستان در خصوص نشر سنت قرض الحسنه در جامعه و پاداش بزرگ خداوند به قرض دهندگان ادامه داد: خداوند قرض دهنگان را به پاداش ۱۰ برابری وعده داده است.

حجت الاسلام موسوی زاده گفت: قرآن کریم در موضوع ازدواج می‌فرماید که «افراد مجرد را به ازدواج در آوردید؛ اگر فقیر باشند، خداوند از فضل خود آن‌ها را غنی می‌کند».

وی ابراز داشت: همه این‌ها حقایق قرآنی هستند که اگر متوجه آن‌ها باشیم؛ کامیاب خواهیم شد.

سپس فریده شریف نیا، روانشناس خانواده پیرامون افرادی که از حدود الهی پیروی می‌کنند، بیان داشت: افرادی که از قرآن پیروی می‌کنند، حرام‌های خدا را حرام و حلال‌های خدا را حلال می‌دانند و به صورت ناخداگاه در برخورد با افراد و جامعه سعی دارند که موازین اسلامی را رعایت کنند.

این روانشناس خانواده عنوان داشت: هدایت دست خداست؛ در حقیقت خداوند باید فرد را به سمت و سوی خود بکشد، صدای اذان را همه ما می‌شنویم، اما تنها افراد برگزیده به دعوت خدا لبیک می‌گویند.

خانم شریف نیا تصریح کرد: حلاوت قرآن را کسانی می‌چشند که ارتباط خوبی با خدا دارند، زمانی که خداوند فردی را گناهکار می‌بیند حلاوت درک قرآن و ایمان از آن‌ها می‌گیرد.

وی با بیان این که اگر افراد در پایان روز استغفار کنند، خداوند بار دیگر حلاوت قرآن را در دل‌های آن‌ها خواهد گذاشت، گفت: اگر کسی شیرینی قرآن را درک کند به دنبال آن می‌رود.

 

این روانشناس خانواده در پایان صحبت‌های خود اظهار داشت: قرآن مانند دریایی است که هر مقدار از آن برداشت شود، باز هم تازه و جالب است؛ در حقیقت افرادی که گناه نمی‌کنند خداوند به آن‌ها اجازه چشیدن شیرینی قرآن را می‌دهد.

کارشناسان دینی و مذهبی راهکار‌هایی را در جهت نهادینه سازی سبک زندگی قرآنی در جامعه ارائه کردند که شامل موارد ذیل است:

الف) تشریح جایگاه واقعی قرآن کریم در زندگی

یکی از راهکار‌های ترویج فرهنگ قرآن کریم در میان مردم، بحث فرهنگ سازی در جامعه است. در ایران، باوجود توجه به بحث‌های آموزش قرآن توسط مؤسسات، خانه‌های قرآن روستایی و شهری و جلسات قرآن نسبت به فرهنگ سازی عنایت خاصی صورت نگرفته است؛ هر چند که آموزش مقدمه ورود به بحث فرهنگ سازی است، و تا هنگامی که جوانان و نوجوانان ما انگیزه کافی برای یادگیری قرآن نداشته باشند، نباید انتظار ترویج فرهنگ قرآنی در جامعه را داشته باشیم.

ب) استفاده بهینه از تمامی ظرفیت‌ها

 

برای ترویج فرهنگ قرآنی در جامعه، باید نگاه ویژه‌ای به نقش مراکز فرهنگی داشته باشیم. مساجد، مؤسسات قرآنی، خانه‌های قرآن شهری و روستایی، خانواده، مدارس، صدا و سیما، دانشگاه ها، سینما و تئاتر، اینترنت و روزنامه ها، از عوامل مؤثر در تولید و ترویج فرهنگ دینی و کمالات انسانی هستند.

 

مردم و دولت باید نسبت به این امر اهتمام ویژه‌ای داشته باشند و از این ظرفیت‌های که مهمترین آن‌ها مسجد است نهایت بهره وری را داشته باشند.

ج) دینی کردن مدارس

 

مدارس آموزش و پرورش از مهم‌ترین نهادهاى اجتماعى، تربیتى و آموزشى و اصلى‌ترین رکن تعلیم و تربیت هستند که به منظور تربیت صحیح دانش آموزان در ابعاد دینى، اخلاقى، علمى، آموزشى و اجتماعى گام بر می‌دارند، بنابرین انتقال ارزش هاى اساسى جامعه اسلامی باید در کانون اصلى توجه نظام آموزشى قرار گیرد، به گونه اى که مدارس را متعهد سازد ارزش هاى جامعه اسلامی را با ترویج فرهنگ دینی و قرآنی درونى سازند.

 

هر چند آموزش با دروس گوناگون صورت مى گیرد؛ اما کارایى تعلیم ارزش‌ها در هر درس، به میزان درک معلم و مهارت وی در بیان مطالب است. هر درسی در جایگاه خود دارای ارزش دینی و معنوی خاصی است که در راستای اصلاح و کمک به جامعه تدوین شده است؛ اما معلمان باید بتوانند رابطه این دروس را با ارزش‌های دینی و قرآنی پیوند زنند و از میان حل مسائل قدرت آفریدگار هستی را اثبات کنند؛ و بحث دیگر آنکه، در تدریس قرآن و معارف دینی باید از مربیان مجرد به فن قرائت استفاده شود که باعث تشویق و جذب دانش آموزان خواهد شد.

 

د) دینی کردن صدا و سیما

صدا و سیما، و بویژه تلویزیون، امروزه به‌عنوان یکی از ابزار‌های سمعی و بصری، به صورت مستقیم با روح و جان انسان‌ها ارتباط برقرار می‌کند و در ساخت فکر، اندیشه، فرهنگ و آداب و رسوم جامعه تأثیر می‌گذارد.
تلویزیون، معلمی است که با سادگی به داخل خانه‌های مردم راه پیدا کرده و به‌عنوان یک ابزار آموزشی افکار خود را القاء می‌کند و جامعه را تغذیه فکری می‌کند.

اگر تمامی شبکه‌های ما مدت زمان کوتاهی از برنامه‌های خود را به بحث‌های قرآنی اختصاص دهند و با برگزاری مسابقات، بیان داستان‌های قرآنی، تلاوت‌های جذاب و... ایجاد انگیزه در میان کودکان، نوجوانان و جوانان بکنند و آن را مختص به یک شبکه نکنند قطعاً مفید و مثمر ثمر خواهد بود و در ترویج فرهنگ قرآنی مشکل گشا خواهد بود. در ثانی فیلم‌های تولید شده در صدا و سیما نگرشی قرآن داشته باشند و به فرهنگ دینی و ایرانی جامعه توجه ویژه داشته باشند و جامعه اشرافی و پر زرق و برق را رها کرده و تولیدات خود را مطابق با عرف و فرهنگ جامعه بسازند و باعث تشویش اذهان عمومی نشوند.

ه) کاربردی کردن آیات قرآن کریم در زندگی روزمره

جهت ترویج فرهنگ قرآن کریم در بین اقشار مختلف جامعه، باید به گونه برنامه ریزی شود؛ تا آیات و مفاهیم قرآن کریم به صورت کاربردی در میان مردم رواج پیدا کند و تنها به صورت خطابه و موعظه بر سر منبر‌ها بیان نشود، وقتی انیمیشن و یا داستانی برای کودکان طراحی می‌شود، مفاهیم دینی مد نظر قرار گیرد، و در قالب‌های مختلف به تصویر کشیده شود و جذابیت لازم را داشته باشد. روحانی که خود به‌عنوان مبلغ امر تبلیغ می‌پردازد رفتار و کردار و حرکات وی سرمشق دیگران باشد، و بسیاری از مطالب دیگر که باید مد نظر دولت مردان و بزرگان دین در این عرصه باشد. /841/