گزارش؛
بررسی شبکه های اجتماعی پژوهش محور؛ غفلت‌ها و فرصت‌های فراروی حوزههای علمیه
حجت الاسلام رفیعیان گفت: راهکار انتشار علوم اهل بیت عضویت در شبکه هاست که لازمه اش درک ضرورت آن از جانب مسؤولان حوزوی است.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست دانش افزایی «بررسی شبکه های اجتماعی پژوهش محور؛ غفلت‌ها و فرصت‌های فراروی حوزههای علمیه»برگزار شد که در ابتدای نشست حجت الاسلام محمود رفیعان ضمن معرفی خود به بیان هدف برگزاری از این نشست پرداخت.
وی دارای مدرک کارشناسی ارشد مطالعات اسلامی به زبان انگلیسی از جامعه المصطفی است. نویسنده چندین عنوان کتاب در زمینه مطالعات اسلامی فضای مجازی بوده و به عنوان کارشناس بخش بین الملل دفتر مطالعات اسلامی پژوهشگاه فضای مجازی مشغول فعالیت می باشد.
هدف از برگزاری این نشست بررسی ضرورت و چگونگی نشر اثار پژوهشی اسلامی در شبکه ها و فضای مجازی علمی دنیا است که این امر سبب نشر علوم اسلامی نیز می شود.
وی در تبیین ضرورت و اهمیت پرداختن به این مسئله در حوزه علمیه به بررسی مصداقی چند تن از اندیشمندان بین المللی مبادرت ورزیدند که شاخص استنادی مقالات و آثار پژوهشی آنها قابل توجه است.
نخست مسعود سلیمانی از دانشمندان علم بیولوژی کشورمان را اشاره کردند که شاخص استنادی وی 28 هزار است یعنی 28 هزار مرتبه به آثارش استناد شده است. در حوزه مباحث علوم اسلامی هم شخصی به نام محمد معصوم بلاه که در زمینه مباحث فقهی رمزارزها فعالیت دارد، شاخص استنادی وی بالغ بر 1300 مرتبه می باشد. اما متاسفانه ما هیچ اندیشمند حوزوی را نداریم که در این زمینه موفقیتی را کسب کرده باشد و علیرغم تولید آثار فاخر علمی این تولیدات نتوانسته اند در معرض دید پژوهشگران بین المللی قرار بگیرند.
کارشناس بخش بین الملل دفتر مطالعات اسلامی در ادامه به تبیین راهکارهای لازم برای بهتر دیده شدن آثار علمی اسلامی در فضای علمی بین الملل پرداخت.
وی در این بخش با مقایسه تطبیقی بین رتبه الکسا (رتبه بندی سایت های جهان براساس تعداد بازدید کاربران) سایت های منتشر کننده مقالات علمی ایران با سایت های معتبر بین المللی همت گمارد. در این میان سایت (www.linkedin.com) رتبه 49، سایت (researchgate.net) در رتبه 219 و سایت (academia.edu) در رتبه 441 جهان قرار دارد. در طرف مقابل سایت های معتبر ایرانی منتشر کننده آثار پژوهشی در ایران دارای رتبه های ذیل می باشند. سایت سیویلیکا (civilica.com) در رتبه 10 هزار و 391، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی(sid.ir) در رتبه 12 هزار و 94 و پرتال جامع علوم انسانی (ensani.ir) رتبه 15 هزار و 604 را به خود اختصاص داده اند. نگاه اجمالی به این رتبه بندی نشان می دهد که امکان دیده شدن آثار پژوهشی اسلامی منتشر شده در ایران چقدر پایین است. پس برای اینکه آثار علمی حوزوی دیده شود چاره ای جز انتشار آنها در شبکه های اجتماعی علمی شاخص مانند آکادمیا و ریسرچ گیت نیست.
شبکه‌های اجتماعی پژوهش محور نیز بر پایه شبکه‌های اجتماعی عمومی راه اندازی شده‌اندو ساز و کاری شبیه به همان دارند و تفاوت عمده آن در تخصصی بودن آن است. در شبکه‌های اجتماعی علمی می‌توان به جای دنبال کردن هنرمندان، ورزشکاران و دوستان، فعالیت‌های تحقیقاتی اساتید دانشگاهی و محققان برجسته را دنبال کرد. این مسئله باعث می‌شود تا در جریان آخرین دستاوردهای تحقیقاتی در حوزههای مشخص و مورد علاقه قرار گیرید.
وی در تشریح فواید استفاده از این شبکه ها به موارد ذیل اشاره داشت:
– بارگذاری مقالات پژوهشی
– انتشار و اشتراک دانش
– افزایش تعداد ارجاع به تولیدات پژوهشی
– افزایش دامنه تاثیرگذاری تحقیقاتی
– افزایش همکاری‌های علمی و مشارکت پژوهشی با محققان مختلف
– برقراری ارتباط با اساتید داخلی و خارجی
– افزایش مشاهده‌پذیری پژوهشگر در محیط وب
– افزایش ضریب دسترسی به مقالات از طریق جستجوگرهای وب
پژوهشگر دفتر مطالعات اسلامی سپس به معرفی برخی از شبکه های اجتماعی علمی مانند آکادمیا، گوگل اسکالر و ریسرچ گیت پرداخته و ریسرچ گیت را مهمترین و پرمخاطب ترین شبکه اجتماعی در حوزه علم و پژوهش نام برد و به برخی از امکانات آن اشاره داشت که عبارتند از:
1. امکان ثبت نام رایگان برای افراد در همه حوزههای علمی و پژوهشی با استفاده از آدرس پست الکترونیکی دانشگاهی
2. امکان ایجاد پروفایل شخصی و قرار دادن اطلاعات مربوط به وابستگی سازمانی، زمینههای علاقهمندی، مهارتها و همچنین بارگذاری متن کامل تألیفات و پژوهش‌های منتشر نشده
3. امکان پرسیدن سوالات تخصصی و پاسخ دادن به سوالات تخصصی سایر افراد
4. امکان لایک کردن، دنبال کردن و نظر دادن در مورد سایر پژوهشگران و انتشارات آنها
5. رتبه‌بندی افراد و سازمانها (براساس رتبه افراد وابسته به آن سازمان) براساس شاخص ریسرچ گیت یا آر. جی
وی در پایان به جمع بندی مطالب ارائه شده پرداخت و راهکار انتشار علوم اهل بیت(علیهم السلام) را عضویت در این شبکه ها دانست که البته لازمه این کار در درجه اول درک ضرورت و اهمیت آن از جانب مسئولین حوزوی و سیاست گذاران این عرصه و نگارش آثار پژوهشی به زبان های انگلیسی و عربی است. البته اگر اندیشمندی با زبان های خارجی آشنایی ندارد می تواند آثار خود را به مترجمین داده و در انتشار علم سهیم باشد./979/ هادی شاملو
ارسال نظرات