تحلیل نوسانات قدرت ما بین روسیه و اوکراین

سرلشکر سید یحیی صفوی دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا در دیدار نوروزی با جمعی از فرماندهان و اساتید دانشگاه‌ها با اشاره به تغییر و تحولات اخیر در منطقه و جهان تأکید کرد: دوران جدیدی در عالم شروع شده و شرایط فعلی و جنگ روسیه و اوکراین در قاره اروپا بعد از پایان جنگ جهانی دوم در سال ١٩٤٥ میلادی بی سابقه بوده است.

وی خاطرنشان کرد: البته روسیه یک کشور اوراسیایی است، سمت شرق رشته کوههای اورال بخش آسیایی روسیه و غرب آن بخش اروپایی روسیه است.

صفوی گفت: روسیه سرزمین های اتحاد جماهیر شوروی سابق را در محیط امنیت ملی خود می‌داند و بعد از فروپاشی شوروی سابق، به تدریج تقریباً تمام کشورهایی جدا شده از شوروی مثل لیتوانی، لتونی و استونی که هم مرز با روسیه هستند، به عضویت ناتو درآمدند و الان ٣٠ کشور عضو ناتو هستند.

وی در تحلیل دلایل شروع جنگ روسیه و اوکراین گفت: بعد از انقلاب مخملی در اوکراین در سال ٢٠٠٥، آمریکایی ها تلاش کردند اوکراین را به اردوگاه غرب ببرند و بعد از سرنگونی ویکتور یانوکویچ در سال ٢٠١٤، اوکراین در جهت سناریوی آمریکا و اروپا، در مسیر عضویت در ناتو حرکت کرد.

صفوی در تشریح دلایل حساسیت های ژئواستراتژیک اوکراین برای روسیه خاطرنشان ساخت: فاصله کیف تا مسکو ۴۰۰ کیلومتر است و این مسافت کلا دشت باز است، مثل استان خوزستان ما است و هیچ ارتفاع بلندی در میان آن نیست.

وی افزود: سرنوشت جغرافیایی اوکراین و روسیه به هم گره خورده است و اگر آمریکایی ها و ناتو موفق میشدند اوکراین را به عضویت ناتو در بیاورند و سیستم‌های موشکی، پدافند هوایی و تسلیحات شان را در اوکراین مستقر کنند، مسکو در معرض تهدید جدی قرار می گرفت بنابراین نگاه روسیه به اوکراین، مبتنی بر امنیت ملی است.

صفوی با بیان اینکه روسیه یک نگاه تاریخی هم به اوکراین دارد تصریح کرد: علاوه بر نگاه ژئواستراتژیک، روسیه یک نگاه تاریخی هم به اوکراین دارد چون روسیه تزاری ابتدا از کی یف شکل گرفت، اولین پایتخت روسیه تزاری کی یف و بعد سن پترزبورگ و سپس مسکو بود. یعنی تا اوایل قرن ١٨ کی یف مرکز سیاسی روسیه تزاری بود.

وی با تحلیل جغرافیای نظامی شرق اروپا گفت:از نظر نظامی، پس از جدا کردن آبخازیا از گرجستان، تصرف جنوب اوکراین به معنای تسلط کامل روسیه بر بخش اصلی نوار شرق و شمالی دریای سیاه و دریای ازوف است که این به معنای ظرفیت و مزیت استراتژیک روسیه در برابر ناوگان ششم دریایی امریکا و ناتو محسوب می شود.

صفوی در تحلیل نوسانات قدرت در پی جنگ روسیه و اوکراین خاطرنشان کرد: این جنگ موجب کاهش قدرت آمریکا، ناتو و اروپا شده است، البته روسیه هم خسارت دیده و بزرگترین خسارت این کشور در میدان افکار عمومی جهان و کاهش قدرت دیپلماسی عمومی روسیه رقم خورده و تحریم ها هم برای روسیه و هم برای امریکا و اروپا هزینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در پی دارد.

وی با بیان اینکه بهره بردار این جنگ، چینی ها هستند گفت: در این شرایط محیط بین المللی، معادلات قدرت در مقیاس جهانی به نفع چینی ها در حال تغییر است و آن قدرت رو به ارتقاء و وزنه تعادلی، چین است که هم در مقابل آمریکا هم در مقابل اروپا جایگاه خود را بالا برده است.

وی با اشاره به فرصت ها و تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی اظهار کرد: از نظر من سال ١٤٠١ سال فرصت های جمهوری اسلامی ایران هم در محیط ملی، هم محیط منطقه ای و هم در محیط بین المللی است، مهم این است که ما از فرصت های مقابل خودمان با یک سیاست هوشمندانه استفاده کنیم.

وی یاداور شد: بنده بیش از ١٥ سال است که در مباحث دانشگاهی و محافل علمی تاکید می کنم که جهان به سمت چند قطبی شدن قدرت در حال گذار است و قدرت آرام آرام از غرب به سمت شرق عالم در حال حرکت می باشد.

رییس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سلیمانی افزود: قدرت قاره آسیا و قدرت جهان اسلام در سالها و دهه های آینده شکل خواهد گرفت و ایران می تواند در شکل گیری هر دو جریان قدرت، نقش محوری ایفا کند. جمهوری اسلامی ایران قلب جهان اسلام و یکی از بازیگران مؤثر قدرت قاره آسیا است.

این استاد جغرافیای سیاسی تاکید کرد: باید با یک تفکر راهبردی و همه جانبه در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی برای قوی تر شدن ایران با استفاده از فرصت های منطقه ای و جهانی برنامه ریزی و اقدام کنیم.