نفوذ اومانسیم در اندیشه غرب / معرفی سبک زندگی قرآنی؛ لازمه تحقق تمدن اسلامی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین عبدالمجید مقامی نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ششمین نشست از سلسله نشست‌های «قرآن کتاب مبین» که در خبرگزاری رسا برگزار شد، گفت: سبک زندگی قرآنی ابعاد گسترده‌ای دارد که شامل نوع مسکن، پوشش الگو‌های مصرف، رفتار‌های سیاسی و هرچه مورد نیاز بشر است را می‌شود استناد و استخراج کرد.

وی افزود: سبک زندگی قرآنی مورد هجوم سبک زندگی غربی واقع شده است که دارای ویژگی‌هایی است که بسیاری از تمدن‌های دیگر را نیز مورد هجوم قرار داده است؛ فوکویاما در کتاب پایان تاریخ خود لیبرالیسم را به عنوان سبک و اندیشه عرضه می‌کند و زایش این مکتب را ضروری می‌داند که حتی با استفاده از نیروی نظامی باید گسترش آن را انجام دهند.

عضو هیأت رئیسه تشکل اساتید سطوح عالی و درس خارج حوزه علمیه، گفت: در میان دانشمندان علوم اجتماعی مغرب زمین حول سبک زندگی تحقیقات فراوانی در طی دهه‌های گذشته صورت گرفته است، اما در جوامع علمی ایران یا شروع نشده است یا دیر شروع شده است؛ از خبرگزاری رسا که به این مطلب می‌پردازند تشکر می‌کنم و درخواست دارم ادامه پیدا کند، زیرا با یک ساعت بحث چیزی حل نمی‌شود و می‌توان مبحث سبک زندگی را به صورت علمی پیگیری کرد.

وی عنوان کرد: سبک زندگی غربی با یک روحیه تهاجمی بر زیرساخت‌های اومانیسم قرار داشته که خواسته‌های نفسانی انسان را به جای خداوند مطرح می‌کند و هیچ حد و مرزی هم برای خواسته‌های نفسانی قائل نیست مگر در جایی که با خواسته دیگری تزاحم داشته باشد؛ در باب ازدواج هرگز لازم نمی‌بینند زن و شوهر به یکدیگر پایبند باشند و یا لازم نیست سیاستمدار راستگو باشد.

نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین اظهار داشت: نفوذ اومانیسم در اندیشه سیاسی غرب به حدی است که اگر قوانین جامعه به صلاح جامعه، اما بر خلاف خواسته گروهی بود باید قانونی شود مانند همجنس بازی که خلاف مصلحت جامعه است، اما به واسطه اومانیسم قانونی شده است.

وی با بیان اینکه برای اینکه بتوانیم سبک زندگی قرآن را بشناسیم لازم است از مبانی سبک زندگی مباحثی داشته باشیم، گفت: نگاه ما به انسان سبک زندگی آن را می‌سازد برای مثال اگر انسان به عنوان موجودی ثروت مادی مانند سایر جانوران معرفی شود تفاوت دارد به نگاهی که انسان را موجودی الهی می‌داند؛ برای معرفی بخواهیم سبک زندگی قرآنی باید مبنای انسان شناسی را شرح دهیم که قرآن نیز بر روی این مسأله تکیه می‌کند

حجت الاسلام والمسلمین مقامی با اشاره به ضرورت انسان شناسی در ورود به مقوله سبک زندگی اظهار داشت: با نگاه به خود و انسان شناسی می‌فهمیم که خداوند حق است و باید در محور عالم قرار بگیرد؛ در روانشناسی غربی کسانی که دنبال حقائق روان انسان هستند به صورت متعدد معتقد هستند بسیاری از بیماری‌های روانی که منشأ جسمانی ندارند را می‌توان با سبک زندگی خاص درمان کرد؛ بعضی بیماری‌های روانی سر منشأ جسمانی دارند که با حل مشکل جسمی حل می‌شوند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان عباراتی از دانشمندان علم روانشناسی گفت: مغرب زمین علی رغم پیشرفت‌های شگرف در مظاهر دنیایی زندگی نتوانسته مشکلات انسانی خود را حل کند، زیرا به تصریح خودشان دچار بحران انسان شناسی است، چون انسان را نمی‌شناسد و در عرصه مسکن، پوشش، حقوق، قانون و... دچار بحران‌های متعددی شده است.

وی افزود: ماکس شلر می‌گوید از هیچ زمانی از آغاز زندگی بشر تا امروز خود انسان مسأله نبوده است؛ علم امروز، مسائل زیادی را نسبت به موجودات دیگر حل کرده است، اما هنوز نتوانسته در باب انسان مسائل حساس را مورد کشف قرار دهد، زیرا همین علوم تجربی بیشتر شناخت انسان را در پرده حجاب قرار می‌دهد؛ دانشمندی دیگر در کنفرانس مهمی گفت که انسان خود را فراموش کرده است که این گفته دقیقا مانند عبارت قرآن است.

حجت الاسلام والمسلمین مقامی با قرائت آیه «الَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ» گفت: اگر انسان خود را نشناسد و فراموش کند دچار بحران‌های متعددی می‌شود و همچنین خود فراموشی از جایی نشأت می‌گیرد که انسان خلقت را و وابستگی به خداوند را فراموش کند.

وی عنوان کرد: آن مقداری که انسان در غرب معرفی شده است دارای یک زندگی و میدان خونین بوده که باعث نبرد همیشگی انسان است و در این نبرد هر کس که قوی است حق زندگی دارد و ضعیف باید نابود شود که این ماحصل انسان شناسی غرب است؛ ریشه این تفکر به اصل تنازع بقا بر می‌گردد که به واسطه حب ذات اختلاف و درگیری وجود دارد.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه بحث از عدالت و آزادی نیکی تعاون و خیر خواهی در ذیل انسان شناسی که مبتنی بر تنازع بقا است معنا پیدا نمی‌کند، عنوان کرد: اگر بخواهیم انسان شناسی غربی را بشناسیم انسان در آن یک ماشینی است که موتور محرک او یکی از این سه عنصر منافع اقتصادی، لذت طلبی و برتری جویی است؛ در یکی از گزارش‌ها و تحقیقات آمده است در زندان‌های هیتلر دیدم بعضی انسان‌ها به راحتی گوشت انسان می‌خورند که این پدیده نتیجه آن تفکر است.

وی با اشاره به فقر دینی در غرب اظهار داشت: هشدار‌هایی توسط افراد زیادی داده شده مبتنی بر بحران فقر دینی در اروپا که سبب بیچارگی‌های فراوان شده و تنها راه درمان آن نیز تعویض سبک زندگی است به نحوی که دین وارد آن بشود. در آیه «لِلَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمُ الْحُسْنَىٰ» نیز تأکید شده کسانی که به دعوت الهی جواب مثبت دهند به زندگی نیک می‌رسند اگر پاسخ مثبت ندهند آسایش دنیا برای آن‌ها کاری نکرده و دچار عذاب می‌شوند.

حجت الاسلام والمسلمین مقامی با قرائت آیاتی از قرآن در خصوص مبانی انسان شناسی قرآنی گفت: در آیات متعددی انسان خلیفه الله است و به تعبیر عرفا آیین تمام نمای اسماء الهی «انسان» است؛ به بهترین و نیکوترین صورت آن را خلق کرده و طبق آیه «فَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا» انسان بر همه خلقت برتری دارد، زیرا کثیر بنابر نقل مرحوم طبرسی به معنای جمیع است.

وی در ادامه افزود: قرآن معرفی دیگری نیز برای انسان دارد که از صفات «ظلوم»، «کفار»، «خُلِقَ هَلُوعًا» به معنای موجود حریص، طماع و کم طاقتی یاد شده است که نشان از دو بعد از ابعاد روحی انسان دارد؛ یک بعد انسان توسط خدای متعال فضائل اخلاقی دارد و از طرفی نیرویی در درون آن نهفته است که می‌تواند جلوی شکوفایی فضائل اخلاقی و سایر صفات ملکوتی را بگیرد؛ قرآن کریم سه نوع انسان را معرفی کرده است که همه مربوط  به ابعاد ملکوتی است.

حجت الاسلام والمسلمین مقامی عنوان کرد: قرآن و روایات بر روی معرفت نفس تأکید فوق العاده‌ای داشته اند و در خصوص کسی که به معرفت نفس برسد تعبیر رسیدن به فوز عظیم به کار رفته است که این نشان می‌دهد بالاترین معارف معرفت نفس است و انسان می‌تواند خود را شکوفا کند؛ چیزی که از عقل انسان بر می‌آید این است که آدم نباید عمرش را صرف اموری بکند که در تکامل او هیچ تأثیری ندارد و این فوق العاده در سبک زندگی قرآنی تأثیر دارد.

وی با اشاره به سخنرانی رهبر انقلاب در خراسان شمالی در سال ۹۱ گفت: لازمه ایجاد تمدن نوین اسلامی معرفی سبک زندگی قرآنی است حتی بعضی‌ها ایراد می‌گیرند که تمدن نوین اسلامی چیز محالی است به خاطر اینکه اقتصاد غربی است و زندگی به سمت غربی می‌رود بنابراین بحث سبک فوق العاده اهمیت پیدا می‌کند زیر در تقابلی با اندیشه غرب است.

عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عنوان کرد: دو عنصر مهم در اینجا وجود دارد که اولی آن عنصر فطرت پاک و ارزش‌های انسانی است که خداوند در نهاد انسان گذاشته است و دوم عناصر بیرونی است که در ظاهر زندگی انسان قرار داده شده است؛ لازم است برای محکم کردن زندگی فطریات پایه قرار داده شود و توصیه شده به سمت همان فطرتی برویم که خداوند اساس انسان را بر آن پایه گذاری کرده است.

وی با اشاره به دو بعد متقابل انسانی گفت: از دیدگاه قرآن باید بین این دو عنصر اعتدال برقرار شود به عبارت بهتر در حدیثی از پیامبر اکرم آمده بهترین مسلمان و دیندار کسی نیست که دنیا را رها کند و فقط و فقط به دنبال آخرت و عبادت برود بلکه بهترین شما کسی است که هم برای دنیا کار کند هم برای آخرت؛ کسی که دنیا را نداشته باشد آخرتش هم در معرض خطر است و روایات فراوانی داریم کسی که دنیا را نداشته باشد دینش در معرض خطر قرار می‌گیرد.

نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین با اشاره به جلد هشتم المیزان ذیل تفسیر آیه ۲۷ سوره روم، گفت: دین راه زندگی در دنیا است و صلاح دنیا را خداوند در دین به گونه‌ای تنظیم کرده است که با کمال اخروی سازگار باشد بنابراین مجموعه اسلام را که بر پایه قرآن و روایات است برای تمام عرصه‌های مختلف زندگی انسان برنامه دارد.

حجت الاسلام والمسلمین مقامی به اشاره به دستورالعمل‌های ریز و درشت دین عنوان کرد: در روایات در خصوص ازدواج دستورالعمل‌هایی آمده است که اگر آن‌ها رعایت نشود احتمال تغییر ژنتیکی در بچه بالا رفته و احتمال اختلالات جنسی داده می‌شود که یکی از مشکلات بشر است و با هیچ دارویی قابل درمان نیست؛ پیامد این اختلال جنسی نیز تمایل بیشتر به تغییر جنسیت است.

وی با بیان اینکه یکی از عناصر سبک زندگی قرآنی ایمان به خداوند است، گفت: ایمان به معاد و خداوند عنصر زیرساختی سبک زندگی قرآنی است، زیرا اگر معتقد باشیم خدایی وجود دارد و مسؤولیت‌هایی خواسته است که ناظر بر اعمال ما بوده، تمام حرف‌های ما را می‌شناسد، و در رفتار و گفتار و تعاملات ما را نیز می‌بیند، انسان تلاش می‌کند خودش را درست کند.

حجت الاسلام والمسلمین مقامی به اشاره به جهت دهنده بودن اعمال انسان و اساسی بودن توحید، گفت: علاوه اینکه انسان باید مراقب اعمالش باشد بایستی از اوهام و تخیلات خود نیز جلوگیری کند معمولا انسان‌ها دارای تخیلاتی هستند و اگر شیطانی باشند ضربه می‌زنند و اگر الهی باشند باعث تکامل می‌شوند.

وی با قرائت بخشی از عهدنامه مالک اشتر در خصوص رعایت حال مردم گفت: مردم یا در دین با حاکم اسلامی مشترک هستند یا در خلقت یکی هستند که این اندیشه ناب علوی نگاه بسیار بلندی دارد، اما در اوکراین سیاه پوست‌ها را از سوار شدن در قطار منع می‌کنند و وقتی جنگ زدگان فرار می‌کنند دولت آلمان دستور بیرون کردن افغان‌ها را می‌دهد تا اوکراینی‌ها را جایگزین کند.

عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: ۷۰ سال است که اسرائیل مردم فلسطین را می‌کشد و کودکان زیادی قربانی شده اند، اما سازمان‌های حقوق بشری یک بار نشده است که محکوم کند و همین سازمان در وقت حمله روسیه به اوکراین بیانیه پشت بیانیه صادر می‌کنند؛ این‌ها ایمانی ندارند به خداوند و استاندار‌های دوگانه از همین است.

وی تصریح کرد: اعتقاد انسان به خداوند در همه چیز دخالت دارد و همه این‌ها به مباحث اعتقاد به توحید بر می‌گردد سبک زندگی قرآن ذائقه‌ای خاص است که اگر انسان آن عناصر را داشته باشد موفق است؛ در کتب روایی ما هم ابوابی تنظیم شده است که سبک زندگی اسلامی را توضیح می‌دهد برای مثال در جلد ششم اصول کافی مسائلی مانند چگونگی رنگ سرمه، بهداشت، عطر و... آمده است.

حجت الاسلام والمسلمین مقامی گفت: اعتقاد به معاد نقش بسیار مهمی در تنظیم زندگی الهی ما دارد مرگ یکی از دغدغه‌های تمام انسان‌ها بوده است که کسی که ایمان به معاد داشته باشد مرگ را نیستی و نابودی حساب نمی‌کند بلکه باید بگوییم مرگ را پلی برای رسیدن به سعادت وسیع‌تر می‌داند و از یک طرف ایمان به خدا و پیام خدا که همان دین باشد، سبک زندگی اش فوق العاده مهم می‌شود.

وی افزود: شاخص‌های فراوانی در خصوص سبک زندگی قرآنی وجود دارد که یکی از آن‌ها مدیریت آنچه که مربوط به زیست انسانی است مورد توجه است؛ اسلامی بر روی سلامت جسم، آرایش و آرامش جسم دارد و در فقه آنچه که برای ما مضر است را بیان کرده است؛ مدیریت آنچه که مربوط به زیست ما است و روایات ما روی زیبایی هیکل تأکید کردند و حتی هیکل زیبا باشد و لباس از نظر رنگ و جنس گفته شده است.

خبرنگار: علی نژاد