سنت‌ گلاب گیری از سنت های دیرین روستای «امروله» از توابع شهرستان سنندج

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرگزاری فارس کردستان/شیرین مرادی؛ پیشینه فعالیت‌های مرتبط با پرورش گل، گلابگیری و تولید سایر عرقیات گیاهی که با کمترین سرمایه و نیاز آبی بهترین بازدهی را دارند در کردستان ریشه تاریخی دارد و هر سال همزمان با خرداد ماه در برخی شهرها و روستاها به گل محمدی مزین می‌شود.
240 هکتار از مزارع استان کردستان در سالجاری زیرکشت گل محمدی رفته است و براساس پیش بینی ها بیش از 960 تُن محصول از این میزان سطح زیرکشت برداشت می‌شود.

در حال حاضر۵۰۰ بهره‌بردار در استان کردستان کار برداشت گل محمدی را انجام می‌دهند و بیشترین سطح زیرکشت به شهرستان‌های سنندج، دهگلان و بانه اختصاص دارد.

غنچه‌های گل محمدی در سنندج، دهگلان، بانه و... شکفته‌اند؛ آفتاب از افق سر بر می‌آورد و در آسمان اوج می‌گیرد، گلچین‌ها یکی پس از دیگری به سراغ گل‌ها می‌آیند.

مردم روستای امروله سنندج کم‌کم خود را برای بزرگ‌ترین رویداد گلابگیری کردستان‌ آماده می‌کنند. گلکاران در انتظار شکفتن گل‌ها و گلابگیران سوروسات گلابگیری را فراهم می‌سازند تا مهمان و میزبان را با عطر گل محمدی سرمست کنند.

وقت چیدن گل‌ها

چیدن گل، پیش‌درآمد برگزاری آیین گلاب‌گیری در روستای امروله سنندج است، سنتی که قدمتی بالای 120 ساله در این روستای تاریخی دارد. با شکفتن گل‌های محمدی، زن و مرد و بزرگ و کوچک صبح زود از خانه بیرون می‌زنند و در مسیر باغ مشغول چیدن گل می‌شوند.

قطره ‌قطره عطر بهشت

هادی نقشبندی از بزرگان روستای امروله می‌گوید: چیدن گل برای خود نظم و برنامه دارد، بهترین زمان چیدن گل قبل از طلوع آفتاب است، زیرا چیدن گل‌ها بعد از طلوع آفتاب باعث می‌شود عطر آن چندان ماندگاری نداشته باشد.

گلاب‌گیری مهم‌ترین مرحله فعالیت گلکاران است. بعد از چیدن گل‌ها، کار گلاب‌گیری را شروع می‌کنند و آن دسته از باغدارانی که وسایل مخصوص گلاب‌گیری ندارند، گل‌های خود را به افراد دیگری می دهند دیگ‌ها روی شعله‌های آتش قرار می‌گیرد سنتی دیرینه که قبل‌ترها به صورت جمعی انجام می‌شد و الان تقریبا هر کدام از ساکنین این روستا به تنها برای خود انجام می‌دهند.

خانواده نقشبندی و اطرافیان این طایفه این بساط را بر همین سبک و سیاق انجام می‌دادند و این رویه را همچنان حفظ کرده‌ایم و در کنار آن کار به روش سنتی نیز انجام می‌گیرد.

وی می‌گوید: از نکات مهم گلاب‌گیری پوشاندن محفظه‌های احتمالی خروج بخار است تا نشتی نداشته باشد و بخاری از این عصاره ناب هدر نرود. این عرق گل‌های بهاری، حاصل دسترنج مردمانی است که به شوق برپایی سنت شیرین و تاریخی خود تلاش می‌کنند.

سیدعارف از دیگر ساکنان روستای امروله می‌گوید: تولید گل محمدی و گلاب در روستای امروله همچنان بر پاشنه سنت دیرینه 100 سال پیش می‌چرخد، مردم اینجا بر همان روال صبح زود گل‌ها را می‌چینند و برای گلاب‌گیری آماده می‌شوند.

گلاب تولید شده در این روستا بیشتر مصرف خود ساکنان و یا مهمانان و گردشگرانی می‌شود که این روستا را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می‌کنند.

شیوه گلاب گیری در روستای امروله

سیده شمامه هم می‌گوید: گلاب‌گیری یکی از فنون استحصال است که در فصل بهار از گل محمدی عطر و گلاب تهیه می‌کنند. این فن در روستای ما به صورت سنتی رواج دارد، بعد از اینکه گل‌ها چیده شد آنها را به محلی که از پیش تعیین شده می‌آوریم و در فرایند گلاب‌گیری ابتدا براساس حجم ظرف مورد نظر گل درون آن می‌ریزند به حدی که تا نصف آن گل قرار گیرد سپس دو برابر آن آب می‌ریزند تا آب کاملا روی گل را بپوشاند، سپس نیچه (در دیگ عرق‌گیری) را روی دهانه آن قرار می‌دهند به نحوی که کاملا قالب شود.

برای جلوگیری از خروج بخار از دهانه‌ دیگ، دور دهانه را با خمیر می‌پوشانند و سپس دیگ را روی حرارت قرار می‌دهند.

پس از جوش آمدن آب، حرارت را کم می‌کنند و داخل نیچه آب سرد می‌ریزند و در حین عرق‌گیری آب نیچه را عوض می‌کنند تا آب داغ نشود و عمل تقطیر به درستی انجام گیرد.

معمولا 7 بار که آب داخل قابلمه را عوض کردند، گل‌ها را خالی می‌کنند و دوباره گل و آب داخل دیگ می‌ریزند، در دیگ را می‌بندند و دوباره آب سرد درون نیچه ریخته تا گلاب‌گیری انجام شود.

یک سنت ادامه دار

سیده شهلا از نوادگان طایفه بزرگ نقشبندی هم می گوید: کاشت گل محمدی و گلاب‌گیری در میان این طایفه ریشه‌ای نسل در نسل دارد و هر ساله این سنت قدیمی را به یاد گذشتگان با همان روش قدیمی در یکی از باغ‌های روستا اجرا می‌کنیم.

از همان دوران کودکی با روش گلاب‌گیری آشنا شده‌ایم و الان با گذشت سال‌ها هنوز بر همان سبک و روش انجام می‌دهیم از ثانیه‌های زیبای آن خاطره می‌سازیم، گلاب 100 درصد خالص بدون مواد نگهدارنده با نام و نشان روستای امروله تولید می‌شود.

برداشت 960 تن گل محمدی در کردستان

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان هم در این باره می‌گوید: 4 هزار هکتار از اراضی استان زیرکشت گیاهان دارویی است و سالانه به طور متوسط نزدیک به 7 هزار تن انواع محصولات دارویی از این مزارع جمع‌آوری می‌شود.

زاهد حاجی میرزایی افزود: 240 هکتار از مزارع استان کردستان زیرکشت گل محمدی رفته و 960 تُن محصول از این میزان سطح زیرکشت برداشت می‌شود.

وی ادامه داد: با توجه به پراکنش خاصی که در استان کردستان داریم پیش‌بینی می‌شود به ازای هر هکتار چهار تن گل محمدی برداشت شود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر ۵۰۰ بهره‌بردار در استان کار برداشت گل محمدی را انجام می‌دهند و بیشترین سطح زیرکشت به شهرستان‌های سنندج، دهگلان و بانه اختصاص دارد.

به گفته حاجی‌میرزایی، با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی استان، کشت گل محمدی یکی از مزیت‌های مهم در کردستان محسوب می‌شود و سازمان جهاد‌ کشاورزی در راستای حمایت از کشت این گیاه اقدام به توزیع رایگان و یارانه‌ای قلمه ریشه‌دار به دو صورت گلدانی و ریشه لخت در میان بهره‌برداران کرده است.

وی عنوان کرد: افزایش سطح زیرکشت گل محمدی از سیاست‌های سازمان جهاد کشاورزی در کردستان است لذا از مردم تقاضا داریم در توسعه مزارع گل محمدی از ارقام اسانس‌دار استفاده کنند.

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی کردستان یادآوری کرد: چهار واحد صنعتی در حوزه عصاره‌گیری گیاهان دارویی در کردستان فعالیت می‌کنند که جدای از مصرف گل محمدی به صورت تر غنچه خشک، یک هزار و ۲۰۰ تا یک هزار و۵۰۰ لیتر گلاب در سطح استان تولید می‌شود و براساس برنامه ریزی صورت گرفته قرار است در سال 100 تا 200 هکتار به سطح زیرکشت گل محمدی اضافه کنیم.

امروله، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان سنندج در استان کردستان ایران است. این روستا در ۲۰ کیلومتری شرق حسین‌آباد جنوبی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۴۵ نفر و ۷۶خانوار ‌است.

وجه تسمیه آن از دو واژه (ام )به معنای این و(روله )به معنای رودخانه (این رودخانه) است و چون این روستا در کنار رودخانه‌ای دامنه‌دار که از منطقه گروس شروع شده و تا سد قشلاق سنندج ادامه دارد، با این عنوان نامگذاری شده است و نشان از زندگی چندین هزارساله قوم کُرد در کنار این رودخانه بزرگ را دارد.

 این روستا در جنگ جهانی اول مورد حمله روس‌ها قرار گرفت و خسارات و ویرانی‌های زیادی ببار آورد از نظر کشاورزی نسبت به سایر روستاهای اطراف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، در این روستا که از نظر فرهنگی قدمت خاصی دارد بزرگان ومشاهیر زیادی زندگی کرده‌اند که می‌توان به سید نجم‌الدین نقشبندی فرزند سید عبدالحکیم متخلص به(مه‌هجوری کوردستانی) اشاره کرد که این عارف نامدار روستای امروله را به یک مدرسه عرفان در منطقه تبدیل نموده و از این نظر می‌توان آنرا همپای بیاره عراق تشبیه کرد.

انتهای پیام/2330/71