ماجرای توسل آیت الله غروی اصفهانی برای تحصیل در حوزه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیت الله محمدحسین غروی اصفهانی کمپانی فقیه، مجتهد، فیلسوف وعارف بزرگ بود؛ اجداد وی از اهالی نخجوان بودند و تا پیش از قرارداد ترکمنچای در آن جا ساکن بودند؛ اما پس از قرارداد خائنانه ترکمنچای افراد بسیاری مجبور به مهاجرت شدند.

جد مرحوم آیت الله غروی اصفهانی ابتدا به تبریز و پس از آن به اصفهان مهاجرت کرد و خود به همراه فرزندش به کار تجارت مشغول شدند.

دیارها و سرزمین های مختلف اسلامی شاهد پرورش مسلمانان غیور و عالم است و جای جای این ممالک ستارگان بزرگی برای خود دارد که نیازمند معرفی آنان به نسل های بعدی هستند تا هویت اسلامی و تاریخی این سرزمین ها به نسل های بعد منتفل شود؛ هرچند که امروزه برخی از این کشورها که سران آنان جیره خور غرب شده اند تلاش دارند تا هویت اسلامی و تاریخی این کشورها را به گونه ای دیگر روایت کنند.

روایت هایی که می خواهد هویتی غرب زده برای نسل جدید تعریف کنند؛ گویا اینکه این کشورها غیر از سازو آواز دیگر تاریخی ندارند و اسلام برای آنان بیگانه است؛ از این رو معرفی علمای دیارهای مختلف اسلامی خط بطلانی بر این گونه روایت ها است و شاهد بر این است که سرتاسر ممالک اسلامی برای گسترش اسلام خون ها ریخته اند و جان ها تقدیم کرده اند.

به هر صورت آیت الله غروی اصفهانی یکی از بزرگانی است که از سرزمین نخجوان سربرآوردند و به اسلام خدمت کردند؛ از طرفی دیگر اجداد آیت الله غروی از علما و طلاب علوم دینی نبودند و به تجارت اشتغال داشتند؛ از این رو وقتی به کاظمین رفتند؛ آیت الله محمدحسین غروی که نوجوان بود بسیار علاقه مند به تحصیل علوم دینی بود اما پدر وی مخالفت می کرد؛ وی که نمی خواست بدون اجازه پدر به خدمت دین و تحصیل علوم دینی برود از این رو بارها اصرار کرد ولی نتیجه ای نگرفت.

یکبار که برای ادای نماز به همراه پدر به حرم مشرف شده بودند، پس از اتمام نماز پدر وی با یکی از تجار عراقی گرم صحبت شد؛ محمد حسین در این لحظه تنها چاره کار را دعا به درگاه ائمه دانستند و از آنان خواست تا دل پدر را برای این کار نرم کنند.

پس از راز و نیاز به یکباره پدر محمدحسین وی را صدا می زند و می پرسد که اگر هنوز علاقه مند به تحصیل علوم دینی است از نگاه وی ایرادی ندارد؛ این جا بود که دعای محمدحسین غروی مستجاب می شود و شاگردی مکتب امام صادق را آغاز می کند.

سیر زندگانی و بزرگی مقام آیت الله غروی اصفهانی بسیار آموزنده برای طلاب علوم دینی است؛ این امر نشان می دهد که افتخار آفرینی برای مکتب امام صادق تنها مدیون خانواده ای عالم نیست و برای طی درجات علمی نیاز به عالم زاده بودن نیست، بلکه تلاش و توفیقات فردی است که می تواند راهگشا باشد.

فردی همچون آیت الله محمدحسین غروی که در نسل محصلان دینی پرورش نیافته بود؛ اما به سرعت توانست به مقامات عالیه برسد و شاگردان بزرگی برای این مکتب پرورش دهد که از جمله شاگردان ایشان آیت الله بهجت می باشد.

آیت الله بهجت از نظر رفتار  خیلی تحت تأثیر مرحوم آقا شیخ محمّد حسین اصفهانی بودند. چون گاهی مطالبی را از ایشان با یک اعجابی نقل می کردند؛ و بعد نمونه های همان را در رفتار ایشان دیده می شد. پیدا بود که این استاد در شکل گرفتن شخصیّت معنوی ایشان هم مؤثّر بوده است. آیت الله بهجت می فرمودند: «مرحوم آقا شیخ محمّد حسین طوری بود که اگر کسی به فعّالیّت های علمیاش توجّه میکرد تصور میکرد در شبانه روز هیچ کاری غیر از مطالعه و تحقیق ندارد  و اگر از برنامه های عبادی ایشان اطّلاع پیدا میکرد فکر میکرد غیر از عبادت به کاری نمیپردازد»[1]

تقید به علم و عبادت

در رابطه با تقیّد ایشان به فعّالیّت های علمی نیز داستان های بسیاری نقل شده است؛ در این باره از آیت الله غروی نشقل شده است که گفتند: «من سیزده سال در درس مرحوم آخوند خراسانی صاحب کفایه شرکت میکردم، در طول این سیزده سال یک شب موفّق نشدم که در درس ایشان شرکت کنم (ظاهراً ایشان درسشان را شبها ایراد میفرمودند) آن شب نیز به زیارت کاظمین(علیه السلام) رفته بودم، و در برگشتن مشکلی پیش آمد که به موقع نرسیدم، در بین راه که میآمدم حدس میزدم که ایشان امشب چه مطالبی را بیان خواهند کرد، پیشاپیش آن مطالب را نوشتم، بعد که نجف نزد دوستان آمدم و صحبت کردیم دیدم تقریباً همه مطالبی که ایشان بیان فرموده بودند چیزهایی بوده که من پیشاپیش تصوّر کرده و نوشته بودم و تقریباً نوشته من چیزی از درس ایشان کم نداشت.»

آیت الله محمدحسین غروی در گفتار بزرگان

شیخ آقا بزرگ تهرانی پس از آنکه بخشی از فضائل و کمالات وی را می‌شمارد، چنین می‌نویسد:
«کوتاه سخن اینکه او از نوابغ روزگار بود. همانان که با عنصر نبوغ و با ملکات و صلاحیت‌های خدادادی ممتاز و در مواهب الهی غرقند. او پیش دانشمندان هم عصرش محترم و موقر بود و در حوزه نجف چشم‌ها به سوی او دوخته می‌شد.
زمان درازی را به تدریس فقه و اصول و علوم عقلی اشتغال داشت. مدرسه او مجمع اهل فضل و کمال بود. گروهی از طلاب با فضیلت از مکتب او فارغ شدند. او جای پای محکمی را در فقه باز کرده بود و در علم اصول دست توانایی داشت.

آثارش در این دو وادی بر دیدگاه‌های ژرف و آرای پخته و پاک او دلالت می‌کند، ولی از آنجا که نظرگاه‌های فلسفی او بسیار استوار و محکم می‌نمود، بیشتر به تدریس فلسفه شهرت یافت، بلکه این بیشتر به خاطر آن بود که کسی از اهل فلسفه در عصر او به پای وی نمی‌رسید...»

در هرصورت آثار و شاگردان فراوانی از آیت الله محمد حسین غروی به جای مانده است؛ مهم‌ترین امتیازی که در آثار آیت الله غروی دیده می‌شود استدلالی و ابتکاری بودن آن هاست که حکایت از ژرف‌نگری و دقت‌نظر او می‌کند و همین است که او را یکی از استوانه‌های علم اصول و حکیم ژرف‌اندیش و عارف پارسا و زاهد شب زنده‌دار، مشهور و پر آوازه کرده است و این همه را آثار او به زبان رسا حکایتگرند. 

مکتب علامه غروی را چه در علم اصول و فقه و چه در حکمت و فلسفه باید از مکتب‌های بسیار پربرکت شیعه به حساب آورد. بر طبق تحقیقی حدود یکصد و پنجاه نفر افتخار شاگردی در مکتب علامه غروی را داشته‌اند. عجیب اینکه در میان شاگردان، از مرجع تقلید و فقیه و فیلسوف گرفته تا مفسر و محدث و متفکر و نویسنده و عارف و واعظ و ... را می‌توان دید

[1] - کتاب بهجت عارفان در حدیث دیگران