بیانیه آیت الله حائری سبب ایجاد آرامش و ثبات سیاسی در عراق شد

اشاره: عراق چند روزی است مجدد روی آرامش و امنیت را به‌خود می‌بیند. با اعلام کناره‌گیری آیت الله سیدکاظم حائری از مرجعیت و دعوت مردم به آرامش و تقلید و تبعیت از آیت الله العظمی خامنه‌ای به‌شکلی سره از ناسره تشخیص داده شد. سال‌هاست عراق درگیر اشغال و تروریسم دولتی آمریکایی‌ها در این منطقه بود و هنوز آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند در روند سیاسی کشور عراق دخالت کنند و تأثیر گذار باشند؛ اما خواسته اصلی و اساسی جمهوری اسلامی ایران درباره کشورهای منطقه و به‌خصوص عراق این است که ملت و مردم عراق یکپارچه و بر اساس خواسته‌های خود بتوانند آزادانه و در امنیت کامل برای رشد و استقلال خود تصمیم بگیرند.

از این رو خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا به سراغ دکتر سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس ارشد و تحلیل‌گر مسائل منطقه جنوب غرب آسیا رفت تا با وی درباره وضعیت مردم عراق و اتفاقاتی که چندروز گذشته در عراق شکل گرفت، گفت‌وگو کند.

رسا ـ تحولات فعلی عراق چگونه است و جریانات سیاسی در چه وضعیتی به سر می‌برند؟

تحولات فعلی عراق و اقدامات و عملکرد جریان‌های سیاسی در شرایط کنونی قطعاً می‌تواند پیامدها‌ی قابل توجهی را برای نقشه راه سیاسی در عراق داشته باشد؛ ولی در حقیقت جریان‌های سیاسی در شرایط کنونی می‌توانند وزن اقتدار، صلابت و میزان پایبندی به منافع و امنیت ملی عراق را به‌طور کامل ثابت کنند.

در شرایط کنونی ما مشاهده می‌کنیم که احزاب، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی که در طول ده ماه گذشته تلاش می‌کنند تا قانون در عراق حاکم شود، امروز بیشترین علاقه‌مندان را در اتمسفر سیاسی و اجتماعی عراق کسب کرده‌اند. جریان صدر در وزن کشی که انجام داد و بعد از مدت کوتاهی چارچوب هماهنگی شیعه نیز از همه کسانی که به اعتلا و پیشرفت یا امنیت عراق علاقه‌مند هستند دعوت کرد تا به خیابان‌ها بیایند، این کاملاً خود را نشان داد که امروز وزن سیاسی گروه‌ها و جریان‌های مختلف چه میزان است.

البته در فضای انتخاباتی نیز معمولاً این وزن کشی صورت می‌گیرد و در واقع، این گروه‌ها و جریان‌های سیاسی هستند که باید کشور خود را با کمک برنامه‌هایی که ارائه می‌کنند، به نقطه قابل قبولی برسانند که مردم نسبت به آن‌ها خوش بین باشند و کشور در حقیقت بتواند به برنامه‌ها و اشخاصی که آن‌ها برای مسؤولیت‌های مختلف معرفی می‌کنند، اعتماد و تکیه کند تا حرکت خود را هم چنان دنبال کنند.

جریان اصیل شیعی و مرجعیت شیعی در طول تاریخ و در همه بلاد اسلامی و به‌ویژه در عراق همواره هوشمندانه عمل کرده است. این جریان همیشه با تصمیمات و مواضع صحیح، نگهبان واقعی دین و مذهب، خون، ناموس و اموال عموم مردم بوده و این واقعیت در دو دهه اخیر بیش از گذشته به مردم عراق ثابت شده است.

رسا ـ بیانیه حضرت آیت الله حائری در کناره‌گیری از جایگاه مرجعیت چه تأثیری در این روندها داشت؟

آن‌گونه که تحقیق و بررسی بنده نشان می‌دهد، هیچ‌کدام از مراجع تقلید تاکنون در بیانیه یا سخنرانی به‌طور رسمی از مرجعیت کنار نرفته‌اند. کنار رفتن آیت الله سیدکاظم حائری از مرجعیت، کار بسیار بزرگی بود؛ اما باید توجه داشته باشیم که دلایل این اقدام چه بود. مهم‌ترین دلایلی که به‌نظر می‌رسد، این بود که جریان صدر بر اساس وصیت مرحوم آقای سیدصادق صدر، پدر آقای سیدمقتدی صدر، همه امورات مذهبی، فقهی و اجتماعی خودشان را از آقای سیدکاظم حائری پیگیری می‌کردند، با ایشان هماهنگ بودند، مسائل فقهی و احکام را از ایشان تقلید می‌کردند و در موضوعات اجتماعی نیز از نظرات و نگاه کارشناسی یا از نقشه راهی که ایشان قرار می‌دادند، استفاده می‌کردند.

اما این اواخر اقداماتی آقای مقتدی صدر انجام داده بود که جان، مال و ناموس مردم عراق و به‌ویژه شیعیان به خطر افتاده بود. اقدامات صدر کارهایی بود که امکان داشت آثار آن به احیای مجدد هسته‌های خفته داعش و فعال شدن حزب بعث منجر شود که بسیار خطرناک بود. از طرفی در ظاهر توصیه‌های آقای حائری به بن‌بست رسیده بود. البته باید به این نکته توجه و تأکید داشته باشیم که درباره مخالفت با اقدامات آقای صدر، هیچ مکتوب یا صوت قابل اتکا و استنادی از آقای سیدکاظم حائری در اختیار نیست؛ اما در این شرایط اوج بحران آفرینی توسط جریان صدر به‌نظر می‌رسد که آقای حائری، دائماً در طول ماه‌های اخیر تذکراتی را می‌دادند که این جریان حرف‌های آقای سیدکاظم حائری را گوش نمی‌دادند و در حقیقت یک خود مختاری و بی‌توجهی در جریان صدر دیده شد که دیگر آقای سیدکاظم حائری صلاح ندیدند که اقدامات کنونی و اقدامات احتمالی آینده که به منافع و امنیت ملی عراق در حال لطمه زدن است که دائماً در حال تشدید است، به‌گونه‌ای به نام ایشان ختم و ثبت شود.

به‌نظر می‌رسد در این شرایط آقای حائری یک کار شجاعانه و بسیار مقتدرانه، همراه با بصیرت انجام دادند. حقیقتاً ایشان بن‌بستی را برای مؤمنین شیعه و همراه با جریان صدر ایجاد کردند که شما راهی که می‌روید، بدون نظر مرجعیت است. نظر مرجعیت به این موضوع اطلاق نمی‌شود؛ بنابراین برای مقلدین آقای سیدکاظم حائری به وجود می‌آمد که کار ما مشروع نیست، پس چه پشتوانه شرعی برای اقدمات ما وجود دارد؟ البته باید توجه داشته باشیم که بخشی از طرفداران جریان صدر قطعاً مقلد ایشان نیستند و خود را ملزم به تقلید از مراجع از جمله آقای حائری نمی‌دانند. آن‌ها افرادی هستند که به دنبال سوار شدن بر این موج‌های ایجاد شده هستند. همانطور که در سال‌های گذشته دیده شده، آن‌ها تقیدی به دین و مذهب ندارند و همان بخش محدودی بودند که بعد از استعفای آقای کاظمی و عذرخواهی مقتدی صدر، اسلحه خود را به سمت نیروهای امنیتی و پلیس گرفتند و تعداد زیادی از دو طرف کشته و مجروح شدند. ما به این جریان کاری نداریم.

واقعیت امر این است که آقای حائری در یک شرایط بسیار حساس یک تصمیم تاریخی گرفتند. البته در بند اول بیانیه آیت الله سیدکاظم حائری، ارجاع مقلدین خودشان به رهبر معظم انقلاب بود که برای بار دیگر این خورشید پرفروغ مرجعیت بدون اینکه اراده‌ای داشته باشد، درخشنده‌تر شدند. باید گفت صدور بیانیه توسط مرجع با بصیرت، آیت الله سید کاظم حائری در این مقطع حساس، به‌دنبال جلوگیری و رفع مانع در برابر حادثه‌ای بزرگ‌تر و خطرناک‌تر بوده است، حادثه‌ای که شاید اربعین امسال را به فاجعه انسانی تبدیل می‌نمود.

موضع‌گیری تماماً به‌حق، به‌جا و هوشمندانه آیت الله حائری که حقیقتاً باید از آن به ایثار و فداکاری یاد کرد موجب برملا شدن تمام نقشه‌های شوم جریان عبری عربی غربی شد. این از خودگذشتگی مرجع بصیر شیعه و کناره‌گیری از مرجعیت، ابتکار عمل را از جریان بحران‌زای عراق سلب نمود و توانست هرنوع سوءاستفاده از جریانی سیاسی توسط دشمنان ملت و حاکمیت سیاسی عراق را خنثی کند و همچنین مانع جولان افراد مدعی رهبری سیاسی عراق گردد. پرواضح است اگر چنین اقدام هوشمندانه و پیشدستانه صورت نمی‌گرفت، اتفاقات سخت‌تری متوجه کشور و مردم عراق و منطقه و سرریز آن به ایران بود، اتفاقاتی که شاید موجب متزلزل کردن پایه‌های قدرت سیاسی عراق شده و با ایجاد تفرقه و تشدید جنگ داخلی، بهانه‌ای برای حضور بیشتر نیروهای متجاوز آمریکا و حتی ناتو در این کشور گردد.

رسا ـ نتیجه اتفاقات گذشته عراق در خود عراق و منطقه چه تأثیری خواهد گذاشت؟

هر میزانی که شرایط دیروز و در حقیقت آشوب‌ها و دغدغه‌های سیاسی کف خیابان بدون توجه به چارچوب‌های قانونی تکرار شود، جایگاه عراق بیشتر به بی‌ثباتی شناخته و معرفی خواهد شد. قطعاً در چنین شرایطی هیچ اقدام سازنده‌ای را نمی‌توان در این کشور انجام داد. حتماً باید بدانیم که برای هرگونه پیشرفت در هر حوزه‌ای نیازمند امنیت و ثبات سیاسی هستیم.

مثلث شوم عبری، عربی و غربی با زمینه‌سازی و توطئه افکنی، همواره برای مردم عراق هزینه ساز و تنش آفرین بوده و موجب تفرقه افکنی میان ادیان، مذاهب و اقوام موجود در عراق شده و وحدت ملی عراق را نشانه گرفته است.

البته قطعاً بحث مهاجرت متخصصان از عراق، فرار مغزها و سرمایه‌های ملی و هم چنین ناامیدی بیشتر جامعه عراق و مهم‌تر از آن فعال شدن مجدد جریان‌های تروریستی که بسیار برای حال و آینده عراق خطرناک است. بخش قابل توجهی از عراق که در اختیار تروریست‌ها بود و آن‌ها تصرف کرده بودند، این تجربه را دارند که باید از این تجربه استفاده کنند و از آن عبرت بگیرند. آن‌ها باید بدانند که با چه تلاش‌ها، زحمات و خون‌های ریخته شده بر زمین و شهدایی که تقدیم کردند توانستند کشور خودشان را از دست تروریست‌های جنایتکار نجات بدهند.

بنابراین هرگونه اقدام بی‌ثبات ساز و ناامن کننده در عراق، قطعاً و یقیناً برای حال و آینده عراق و به تبع آن در حقیقت سرریز ناامنی‌ها در هر کشوری به کشورهای دیگر منتقل می‌شود. قطعاً اگر عراق بی‌ثبات و ناامن باشد، کشور‌های پیرامونی و کل کشورهای منطقه از بی‌ثباتی آن کشور آسیب خواهند دید. مهاجرت‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. رفت و آمدهای غیرقانونی در مرزها افزایش پیدا خواهد کرد و نگرانی‌ها از آینده توسط دوستان یا عراقی‌های مقیم خارج افزایش پیدا می‌کند و گرگ‌های همیشه بیدار و چنگ و دندان آماده برای حضور در منطقه و دخالت در امور داخلی کشورها یا تجزیه کشورهای منطقه توسط کشورهای فرامنطقه‌ای افزایش پیدا خواهد کرد.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که آمریکایی‌ها و رژیم صهیونیستی علاقه‌مند به کشورهای وسیع اسلامی از جهت جغرافیا و توانمندی‌های اقتصادی و انسانی نیستند. تلاش‌ها بر این است که با ایجاد هرج و مرج، آشوب و بی‌دولت سازی کشورها و در نهایت تجزیه، کشورهای وسیع را به کشورهای کوچک، ناتوان و غیرفعال در حوزه بین المللی و مبارزه با استکبار سوق بدهند. در حقیقت اگر موضوع ثبات سیاسی و آرامش و امنیت به عراق باز گردد، همه این مطالبی که بیان شد، محتمل است تا در عراق به وجود بیاید.

رسا ـ آیا تحولات و حوادث این روزها می‌تواند بر روی زیارت اربعین و عتبات عالیات در عراق تأثیر بگذارد؟

اربعین حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، همایش و نمایش قدرت عظیم میلیونی تشیع را در این سال‌ها به نمایش گذاشته است؛ به همین جهت نظام سلطه و عوامل داخلی آن در عراق، با هدف قرار دادن این مراسم به‌دنبال تضعیف حضور مردم جهان در آین مراسم بوده و خواهند بود، بر این اساس ایجاد آرامش و ثبات سیاسی از اهداف آشکار آیت الله سید کاظم حائری بود.

تجربه نشان داده است که این اتفاقات در جای جای مختلف و در سال‌های گذشته در نقاط مختلف عراق به وجود آمده است؛ اما در آستانه و نزدیکی اربعین این موضوعات به اتمام رسیده است و اکثریت و نه همه کسانی که خودشان در این آشوب‌ها حضور داشتند و در میادین مختلف چادر می‌زدند، تظاهرات می‌کردند و شبانه روز در آنجا حضور داشتند در آستانه اربعین حسینی آنجا را رها کرده‌اند، رفته‌اند و مراسم اربعین را انجام داده‌اند و برگشته‌اند. یک هفته بعد از اربعین دوباره آن فضا، شرایط، نابه‌سامانی‌ها و شرایط را مجدداً ادامه دادند.

بنابراین اربعین برای مردم عراق یک موضوع نهادینه شده است که بسیاری از موضوعات را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. تصور من این است که با تجربیات خود و با نگاهی که به اوضاع و احوال سال‌های گذشته و امروز عراق دارم، امسال نیز موضوع اربعین ان شاءالله تحت تأثیر اتفاقات اخیر قرار نخواهد گرفت و همه زوار حضرت اباعبدالله در این راهپیمایی بزرگ؛ چه عراقی، چه ایرانی و چه زواری که از سراسر دنیا خود را برای حضور در این مراسمات آماده می‌کنند، می‌آیند، با سلامتی و آرامش، وظیفه معنوی خودشان را انجام خواهند داد و ان شاءلله با زیارت مقبول و سلامتی کامل نیز باز خواهند گشت.

رسا ـ از فرصت و مطالب ارزنده‌ای که در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید، سپاسگزارم.