بازتاب فرزندآوری در برنامه‌های سیما
جدای از دلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه در میزان باروری آنچه مد نظر بسیاری از صاحب‌نظران در این ارتباط است تأکید ویژه بر ضرورت «فرهنگ‌سازی» در این زمینه است.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در حالی که موضوع فرزندآوری یکی از اولویت‌های راهبردی نظام تصمیم‌گیری کلان در کشور طی سالیان اخیر مطرح شده و به عنوان یک مساله ملی بارها مورد تأکید مقام معظم رهبری بویژه برای مسئولان جهت برنامه‌ریزی و سیاستگذاری بوده است و در این بین سازمان صداوسیما به عنوان یکی از مهم‌ترین ارگان‌های جریان‌ساز فرهنگی کشور، موظف شده است که با ساخت برنامه‌های پرمحتوا و جذاب در تغییر نگرش و باور‌های غلط نسبت به ازدواج و فرزندآوری اقدام کند اما با این وجود تعداد برنامه‌های صداوسیما در این حوزه محدود و انگشت شمار است. در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به اهمیت و ابعاد مختلف برنامه‌هایی که طی سال‌های اخیر در این حوزه ساخته شده‌اند. از سوی دیگر تلاش خواهیم کرد با برجسته کردن این حلقه مفقوده نوری تازه بر اهمیت آن بتابانیم.
نقش آفرینی تلویزیون حلقه مفقوده فرزند آوری
با توجه به نقش آفرینی تلویزیون به عنوان فراگیرترین رسانه جمعی در فرهنگ سازی و تکلیف روشنی که قانون بر دوش آن جهت افزایش فعالیت در این زمینه گذاشته است تعلل آنتن تلویزیون و تولیدات معدود و انگشت شمار برنامه‌های صداوسیما با درونمایه ترغیب خانواده‌ها به فرزند آوری قابل توجیه نیست. البته ناگفته پیداست طی سال‌های اخیر رسانه ملی چتر گفتمانی فرزند آوری را گسترانده و برنامه‌های را هم به روی آنتن برده است، اما در کنار نگاه کمی به برنامه‌سازی بی‌شک باید معطوف به کیفت آثار هم اندیشید و تلاش کرد برنامه‌هایی جریان ساز را به روی آنتن برد.
جدای از دلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه در میزان باروری آنچه مد نظر بسیاری از صاحب‌نظران در این ارتباط است تأکید ویژه بر ضرورت «فرهنگ‌سازی» در این زمینه است و بی‌شک نقش رسانه‌ها مخصوصاً صدا و سیما در این راستا کاملاً کلیدی و راهبردی است.
این در حالی‌ست که بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده، صدا و سیما مکلف است ۱۰ درصد برنامه‌های خود را به موضوع فرزندآوری اختصاص دهد. اما با این وجود مجموع برنامه‌هایی که از گذشته تا به حال سراغ این موضوع رفته‌اند هنوز رکورد تعداد انگشتان دو دست را جابجا نکرده‌اند.
چند نمونه از تولیدات تلویزیونی با محوریت فرزند آوری
«کودک شو» اولین برنامه‌ای بود که پای کودکان را به یک برنامه بزرگسالانه باز کرد و از شیرینی‌های داشتن فرزند گفت آنچنان که رضا نصیری‌نیا، تهیه کننده برنامه کودک شو در این ارتباط می‌گوید: این برنامه ۳۸ درصد مخاطب داشت و رتبه سوم پربیننده‌های تلویزیون را کسب کرد. «کودک شو» برنامه ای با کیفت و جدی بود که مخاطبان بسیاری را به خود مشغول می کرد. این برنامه علاوه بر خوش ساخت بودن تاثیری زیبایی شناسانه و حسی بر مخاطب می‌گذاشت و کاملا غیر مستقیم شیرینی کودک داشتن را به آن القاء می‌کرد.
«پریزاد» با درونمایه انتظار برای فرزند دار شدن؛ مستند گفت وگو محور پریزاد با رویکرد تشویق به فرزندآوری که دوربین این مستند به سراغ زوج‌هایی می‌رفت که نابارور بودند و آرزوی داشتن فرزند را داشتند.
«مامان‌ها» که به تربیت فرزندان از زبان مامان‌ها می‌پرداخت تفاوت این برنامه با سایر برنامه های کارشناس محور در این حوزه، تجربه هایی بود که از زبان مادران بیان می‌شد.
«دردانه‌ها» که زندگی پرفرزندها از نمای نزدیک را به نمایش می‌گذاشت و به دغدغه کاهش موالید و بی رغبتیِ زوج های جوان به دارا بودن فرزندانِ زیاد می‌پرداخت.
«اعجوبه‌ها» که نمایش شیرینی دنیای کودکان را پوشش می‌داد و در راستای نشان دادن توانمندی‌های کودکان و نوجوانان تولید شد.
«پایان ناباروری» برنامه‌ای که با مشارکت پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا تولید می‌شد و به ناباروری و سیاست‌های جمعیتی، علت‌های ناباروری، روش‌ها و فناوری‌های درمان ناباروری و ابعاد اجتماعی، روانشناختی، حقوقی و اخلاقی ناباروری و روش‌های درمان از جمله موضوعات برنامه بود.
بارقه‌های امید به تولید برنامه‌های فرزند آوری در آنتن صدا و سیما
در تحلیل نهایی با اینکه در دهه گذشته تعداد برنامه‌های صدا و سیما در این زمینهمحدود بوده است، اما با این همه خوشبختانه طی سال‌های اخیر برنامه‌های تلویزیونی که بر اساس این سیاست طراحی شده، به‌لحاظ کمی و کیفی منحنی رو به رشد امیدوار کننده‌ای را طی کرده است هر چند که هنوز تا نقطه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.
اینکه برنامه‌های خانواده با موضوع فرزند آوری، از قالب خشک و روتین گذشته هم خارج شده به این معنی که یک مجری و کارشناس خانواده روبه‌روی دوربین بنشینند و در موضع تربیت فرزند و اصلاح رفتار در خانواده صحبت کنند. از دیگر تحولات نوید بخش در این خصوص طی دوره اخیر است که مدیران صداوسیما به اهمیت آموزش و فرهنگ‌سازی به زبان نمایش و سرگرمی توجه خاصی مبذول داشته‌اند و خوشبختانه برنامه‌های خوبی هم در قالب مستند مسابقه، مسابقات خانوادگی و برنامه‌های نمایشی طراحی شده است. مستند مسابقه «خانه ما» یکی از همین نمونه‌های موفق است.
«کودک شو»، «اعجوبه‌ها»، «زوجی نو» و «مامان‌ها» هم از جمله برنامه‌های مشهور اخیری هستند که در رسته برنامه‌هایی با موضوع ترویج فرهنگ خانواده و فرزندآوری قرار می‌گیرند.
صدا و سیما نقطه ثقل توسعه گفتمان فرزند آوری در جامعه
بر اساس گزارش توسعه انسانی که هر ساله توسط سازمان ملل منتشر می‌شود، مردم (جمعیت) ثروت واقعی هر کشوری را تشکیل می‌دهند و جمعیت همواره به عنوان یکی از اصلی‌ترین مولفه های قدرت دولتها به شمار رفته و جایگاه بالایی در دکترین و راهبرد دفاعی و محاسبه قدرت کشورها دارد.
تأثیر جمعیت در قدرت ملی به اندازهای است که حتی با افزایش نقش عواملی نظیر پیشرفت‌های فناوری در تولید ثروت و قدرت کشورها، توانسته اهمیت خود را حفظ کند. لذا جمعیت از دیدگاه استراتژیست‌ها به خودی خود، یکی از عناصر اصلی قدرت دولت‌هاست و یک عنصر کلیدی در دفاع و راهبرد دفاعی محسوب می‌شود.
از این رو ضرورت دارد صدا و سیما به عنوان اصلی‌ترین و فراگیرترین عنصر جریان‌ساز راهبردی در حوزه جریان‌سازی فرهنگی، اهتمام ویژه‌ای از خود در مقوله تولید برنامه‌هایی با هدف ترویج فرهنگ فرزند آوری در کانون خانواده و نهادینه کردن این موضوع در بطن خانواده‌ها به عنوان یک اولویت حیاتی برای زوجین و جامعه نقش شایسته خود را ایفاء کند.
ارسال نظرات