تماس‌های غیر ضروری که به جان قیمت بیماران واقعی تمام می‌شوند!

نقش حیاتی اورژانس در موضوع امدادرسانی بر کسی پوشیده نیست، اما هنوز هستند افرادی که با برقراری تماس‌های غیر اورژانسی، مزاحمت‌هایی را برای فعالان این سازمان خدمت رسان ایجاد کرده و با این کار فرصت طلایی امدادرسانی به بیماران اورژانسی و یا حادثه دیدگان را می‌سوزانند.

بنا بر اعلام مرکز پاسخگویی اورژانس ۱۱۵، آمار تماس‌های مزاحم در سال‌های اخیر افزایش یافته است که این وضعیت، فرایند امدادرسانی به بیماران نیازمند را با مشکلات اساسی همراه کرده است.

از سوی دیگر طبق گفته مسوولان مرکز اورژانس و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد، تماس‌های مزاحم و نامرتبط بیش از نیمی از مراجعات تلفنی اورژانس را به خود اختصاص داده است که علاوه بر گلایه‌مندی مراکز پاسخگویی اورژانس، موجب کاهش شانس امدادرسانی به بیمارانی می‌شود که در بسیاری از موارد نیازمند دریافت کمک فوری هستند.

به گفته کارشناسان طی سال‌های اخیر با شیوع کرونا، تعطیلی مدارس و مجازی شدن کلاس‌ها و نیز دسترسی بیشتر دانش‌آموزان به تلفن همراه، مزاحمت‌های تلفنی اورژانس ۱۱۵ نیز نسبت به قبل رشد قابل توجهی داشته است و بنا بر اطلاعات ثبت شده، بیشترین مزاحمت‌ها هم از سوی همین گروه سنی صورت گرفته است.

بیش از ۱۵۰۰ تماس مزاحم و نامربوط در روز

مسوول روابط عمومی مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: در هفت ماهه نخست امسال ۲۵ هزار و ۳۹۰ تماس مزاحم با اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد برقرار شده که این عدد نسبت به مدت مشابه پارسال، که ۲۳ هزار و ۶۲۶ تماس مورد بوده، رشد ۷.۴۶ درصدی داشته است.

محمد علیشاهی افزود: در این بازه زمانی ۳۲۵ هزار و ۴۸۳ تماس نامرتبط با اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد برقرار شده که این عدد نیز نسبت به زمان مشابه پارسال که ۳۰۸ هزار و ۳۹۶ تماس نامرتبط بوده، رشد ۵.۵۴ درصدی را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: باتوجه به افزایشی بودن تماس‌های مزاحم و نامرتبط در هفت ماهه نخست امسال، میزان ماموریت‌های انجام شده این مرکز ثابت بوده است به طوری که امسال ۱۹۷ هزار و ۴۷۱ مورد ماموریت انجام شده که این عدد در مدت مشابه سال گذشته ۱۹۷ هزار و ۴۸۲ ماموریت بوده است.

وی اظهار داشت: کل تماس‌هایی که امسال با اورژانس برقرار شده، کاهشی بوده است و امسال ۶۹۹ هزار و ۴۶ تماس معادل میانگین روزانه سه هزار و ۲۳۶ در روز و پارسال ۷۴۵ هزار و ۷۸۶ تماس، معادل سه هزار و ۴۵۳ تماس به صورت میانگین در روز برقرار شده است که بیش از هزار و ۵۰۰ مورد آن تماس‌های نامربوط و مزاحم بوده است.

شیوع کرونا و افزایش تماس‌های مزاحم

رییس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: عواملی، چون شیوع کرونا و تعطیلی مدارس، برگزاری کلاس‌های آموزشی به صورت مجازی و قرار دادن گوشی همراه در اختیار دانش آموزان، کودکان و نوجوانان بدون ارائه آموزش استفاده صحیح از آن و اقدام به انجام تماس‌های مزاحم با اورژانس در اوقات بیکاری، سبب افزایش تماس‌های مزاحم اورژانس در دو سه سال اخیر شده است.

دکتر علی یزدانی با بیان اینکه قبل از شیوع کرونا، بیشترین مزاحمت تلفنی از دکه‌های تلفن صورت می‌گرفت، افزود: اکنون بیشترین این مزاحمت‌ها از طریق تلفن‌های همراه صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: بیشترین مزاحمت‌های تلفنی مربوط به رده سنی کودکان با مواردی همچون زدن حرف‌های نامربوط و یا درآوردن صدا همراه است، اما این مزاحمت‌ها در نوجوانان ۱۲ تا ۱۴ سال با درخواست ماموریت‌های کاذب صورت می‌گیرد که این مساله به حوزه فوریت‌ها، آسیب بسیاری رسانده است چرا که اعزام آمبولانس در ماموریت‌های کاذب، سبب کاهش امکان خدمت‌رسانی به افراد مستحق امدادرسانی شده و جان افراد را به خطر می‌اندازد.

لزوم آموزش کودکان در خانواده‌ها و افزایش برخورد‌های قانونی

رییس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه ۲ عامل آموزش فرزندان در خانواده و برخورد‌های قانونی با مزاحمان در کاهش مزاحمت‌های تلفنی موثر است، گفت: خانواده‌ها باید نحوه استفاده درست از تلفن همراه و عدم تماس نامرتبط و مزاحمتی به اورژانس را به فرزندان خود آموزش دهند که این امر می‌تواند در کاهش و پیشگیری از تماس‌های مزاحم، موثر باشد.

وی افزود: روش دیگر تقویت بخش حقوقی و اجرای قانون است به این صورت که با هماهنگی دادستانی و مخابرات، خط تلفن افرادی که مزاحمت ایجاد می‌کنند و تعداد مزاحمت هایشان زیاد است قطع شود و دیگر به کد ملی آنان، خط تلفنی تعلق نگیرد.

دکتر یزدانی با اشاره به اینکه در برخی ازین گونه موارد خانواده‌ها مراجعه کرده و با این ادعا که فرزندشان تلفن آنان را بدون اجازه برداشته و تماس گرفته است، تقاضای وصل مجدد خط تلفن را داشته‌اند، ادامه داد: مردم بدانند که مسوول حفظ و نگه‌داری خط تلفن، صاحب خط است، پس دیگر نمی‌تواند ادعا کند که فرد دیگری از خط وی تماس گرفته و مزاحمت ایجاد کرده است.

وی گفت: قطع خطوط تلفن افراد مزاحم تنها به دلیل حفظ جان مردم صورت می‌گیرد، چرا که تماس‌های مزاحمتی سبب کاهش توان عملیاتی، ایجاد خستگی در پرسنل و کادر فوریت‌ها و افزایش تعداد پشت خطی‌های نیازمند دریافت خدمات امدادرسانی، می‌شود.

تماس‌های مزاحم و هدررفت ۷۵ ثانیه‌ای زمان

رییس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در این مرکز بین هشت تا ۱۰ نفر کارشناس در هر نوبت کاری حضور دارند و تماس‌های تلفنی اورژانس ۱۱۵ را پاسخ می‌دهند و اگر همزمان ۱۰ نفر تماس بگیرند نفر یازدهم مجبور است پشت خط بماند تا یکی از خطوط آزاد شود و در این شرایط مزاحمت تلفنی سبب اشغال خطوط و پشت خط ماندن بیماران بدحال و نیازمند خدمت‌رسانی می‌شود.

دکتر یزدانی افزود: به طور متوسط هر تماس مزاحم از زمان وصل شدن و مشخص شدن مزاحمت تا قطع آن ۶۰ تا ۹۰ ثانیه زمان می‌گیرد، که این زمان برای کسی که پشت خط در انتظار است تا زنگ زنده و حادثه واقعی را اعلام کند، زمان بسیاری است.

وی ادامه داد: بنابراین هرچه خطوط تلفن اورژانس آزادتر و در اختیار بیماران و مصدومان باشد، قطعا میزان بروز خطر و اتفاقات ناگوار برای بیماران و مصدومان کمتر خواهد شد.

تماس‌های نامرتبط با حوزه امداد و ایجاد آسیب‌های جدی

رییس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: پس از تماس‌های مزاحم، تماس‌های نامرتبط نیز به شبکه اورژانس و پاسخ‌دهی ما آسیب بسیاری وارد می‌کند، اما متاسفانه برخی شهروندان و زائران برای پرسیدن نشانی مراکز درمانی و داروخانه‌ها، نحوه مصرف دارو‌ها و چگونگی تهیه دارو، ثبت شکایت و یا گاه با شماره‌گیری اشتباه با اورژانس، موجب مشغول شدن خطوط می‌شوند.

دکتر یزدانی افزود: حتی در برخی از این تماس‌ها، که افراد سووالات نامرتبط را مطرح کرده و کارکنان اورژانس به دلیل عدم اطلاع از پاسخ آن و یا اجازه نداشتن برای ورود و اظهار نظر در خصوص مسائل دارویی و نحوه و میزان مصرف دارو‌های پزشکان، با برخورد‌های نامناسبی از سوی تماس گیرنده مواجه می‌شوند که این باعث کاهش انگیزه و روحیه خدمت در همکاران می‌شود.

وی با بیان اینکه کاهش حتی یک تماس نامرتبط با اورژانس بسیار حائز اهمیت است، ادامه داد: با وجود فناوری و دسترسی افراد به اینترنت، آنان می‌توانند پاسخ بسیاری از مسائل خود در حوزه بهداشت و درمان، نشانی مراکز درمانی و داروخانه‌ها را جست‌وجو کرده و یا با مراجعه به سامانه‌ها و سایت‌های مختلف و یا پزشک، از نحوه مصرف داروی تجویزی اطلاع حاصل کنند.

این مسوول با بیان اینکه عنوان حوزه کاری ما "فوریت‌های پزشکی" است که بسیاری از مسائل و موارد مشمول آن نمی‌شود، گفت: فوریت پزشکی یعنی اینکه وقتی واقعا جان یک انسان در خطر است باید با تلفن ۱۱۵ تماس گرفته شود.

دکتر یزدانی افزود: هر کس پیش از تماس با اورژانس، باید از خود بپرسد که آیا اکنون جان کسی در خطر است و با تماس من جان یک انسان بیمار یا مصدوم نجات پیدا می‌کند؟ و یا اینکه می‌تواند درخواست و نیاز خود را از منابع دیگری پاسخ بگیرد.

وی گفت: خوشبختانه تا کنون مورد فوتی بخاطر تماس‌های مزاحم و نامرتبط با اورژانس ۱۱۵ دانشگاه علوم پزشکی مشهد ثبت و گزارش نشده است، اما باید در نظر داشت در بازه‌هایی از سال و در ایام و مناسبت‌های خاص مانند عید نوروز، دهه پایانی ماه صفر، اربعین حسینی و شهادت امام رضا (ع)، که حجم کاری و ماموریت و تماس با اورژانس زیاد است، از تماس‌های مزاحم و نامرتبط خودداری شود تا فرصت امدادرسانی به بیماران و حادثه دیدگان واقعی از دست نرود.

عدم آموزش کودکان در خانواده، جامعه و فضای آموزشی

رییس مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ریشه مشکل مزاحمت‌های اورژانس را سه عامل خانواده، فضا‌های آموزشی و عدم توجه به آموزش‌های همگانی در جامعه دانست و گفت: خانواده و والدین باید از سنین کودکی به فرزندان خود در خصوص فواید و خطرات وسایلی که در اختیارشان قرار دارد و روش‌های درست استفاده از آن آموزش بدهند که در این خصوص نیز باید فرهنگسازی صورت گیرد.

دکتر یزدانی افزود: فضا‌های آموزشی که کودکان بیشتر در معرض آموزش هستند، آموزش و پرورش، مهد‌های کودک و مدارس می‌توانند با ارائه یک آموزش پنج تا ۱۰ دقیقه‌ای در خصوص نحوه و زمان تماس با مراکز امدادی، به کاهش تماس‌های مزاحم و نامرتبط در این حوزه کمک کنند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز از تماس‌های مزاحم و نامرتبط با اورژانس ۱۱۵ به عنوان مشکلی کشوری یاد کرد و گفت: مزاحمت‌ها و تماس‌های نامرتبط توسط ۲ گروه از افراد به صورت آگاهانه و یا ناآگاهانه صورت می‌گیرد.

دکتر شاپور بدیعی افزود: در مزاحمت آگاهانه، فرد از روی عمد و به قصد ایجاد مزاحمت با اورژانس تماس گرفته و با بیمارنمایی و تمارض، تقاضای امدادرسانی می‌کند که با این کار سبب ایجاد ماموریت‌های کاذب، اختلال در شبکه امداد، اشغال خطوط و نیز فرسایش و ایجاد هزینه برای آمبولانس‌ها می‌شود.

وی ادامه داد: در تماس‌های ناآگاهانه و نامرتبط، افراد از روی عدم آگاهی و ندانستن شماره، و یا برای پرسیدن نشانی مراکز درمانی و داروخانه‌ها، دریافت اطلاعات دارویی و یا ثبت شکایت در حوزه بهداشت و درمان، با اورژانس ۱۱۵ تماس می‌گیرند که این امر نیز سبب اشغال خطوط، از دست دادن زمان و کاهش کیفیت امدادرسانی می‌شود.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار داشت: رفع این چالش نیازمند فرهنگ‌سازی است و اصحاب رسانه می‌توانند در این خصوص با اطلاع‌رسانی در خصوص حیطه کاری و فعالیت اورژانس و اینکه افراد در چه زمانی مجاز به تماس با شماره ۱۱۵ هستند، به کاهش و رفع این موضوع کمک کنند.

دکتر بدیعی افزود: ریشه این مشکلات، ضعف اطلاع رسانی و آگاهی مردم در خصوص اهمیت حوزه اورژانس ۱۱۵ و فوریت‌های پزشکی و ناآشنایی با سامانه‌های مختلف برای دستیابی به پاسخ برخی نیاز‌ها است که نیازمند فعالیت بیشتر در حوزه اطلاع رسانی و فرهنگسازی است.