کتاب خمینی پدیده انسانی پیچیده

به گزارش گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، پدیده‌های زیادی هستند که به علت استفاده مکرر برای ما معمولی می‌شوند و به آنها عادت می‌کنیم، حتی ممکن است بدون کوچکترین توجه و احساسی از کنار آنها بگذریم. منتقدان ادبی فرمالیست معتقدند برای رهایی از این امر باید دست به «آشنایی‌زدایی» این گونه از پدیده‌ها زد. اصطلاح «آشنایی‌زدایی» اولین بار توسط شکلوفسکی منتقد فرمالیست روس به‌کار رفت.

مرسوم است که درباره متفکران و اندیشمندان آثاری با عنوان «آشنایی با آراء و اندیشه‌های...» نوشته می‌شود. اهل تفکر چون در قید عادات نیستند و خلاف عادات می‌اندیشند، از ساحت زندگی روزمره مردم فاصله دارند. از این رو نیاز به آشنایی با آنها داریم، اما متفکرانی که توانسته‌اند جمع نظر و عمل کنند، گاه از فرط آشنایی، ناشناخته می‌مانند. آن‌ها رعایت مراتب در معاشرت با خلق را بر خود فرض می‌دانند. لذا هرکسی به اقتضای استعداد خود از آنها بهره می‌برد. میان خلق هستند و با خلق نیستند. نقطه عزیمت در شناخت چنین متفکرانی «آشنایی‌زدایی» است. 

آشنایی‌زدایی از آراء و اندیشه‌های آنها سرآغاز طرح پرسش‌های جدی برای محققان است. حضرت امام (ره) هم یکی از متفکرانی ست که جمع نظر و عمل کرده است و در شناخت ایشان تا حد زیادی در حجاب آشناپنداری و معاصرت مانده‌ایم. می‌بایست به هاضمه رسانه‌ها بیش از مستوری‌ای که این متفکران پیشه کرده‌اند تا حقیقت وجودشان را نهان دارند، توجه کرد. گذشته از ذات رسانه که با هر پوشیدگی‌ای سر ستیز دارد، سیاست‌گذاری رسانه‌ها به گمان نویسنده مهمترین عامل به حجاب بردن تفکر و اندیشه مردانی چون حضرت امام (ره) است.

  امام (ره) بزرگ‌ترین شخصیت معروف و در عین حال ناشناخته در جهان به شمار می‌آید، زیرا مردم او را می‌شناسند و درباره‌اش موضع‌گیری کرده‌اند؛ ولی زندگی و ساختار شخصیتی او پیچیده‌تر از این موضع‌گیری‌هاست. از این رو آیت‌الله خمینی یک «پدیده انسانی بسیار پیچیده» است که نویسنده در این کتاب به این پیچیدگی‌ها می‌پردازد. منطق گزینش بیانات و خاطراتی که در کتاب «خمینی؛ پدیده انسانی پیچیده» آمده است، مبتنی بر آشنایی زدایی از «تصویر عمومی شده» امام خمینی (ره) است. کتاب از سه بخش تشکیل شده است: مقدمه تدوینگر، بیانات امام خمینی و خاطراتی ناب از امام خمینی.

حضرت امام خمینی (ره) بیانات و خاطراتی خاص و ناب دارد که شنیدنشان تصویری نو و تازه از ایشان ارائه می‌دهد تصویری فراتر و عمیق­تر از چیزی که به ظاهر از خمینی در ذهن‌هاست. مجموع بیانات و خاطرات امام (ره) چیزی بالغ بر بیست جلد در قالب صحیفه نور است که مطالعه و کشف بیانات یا خاطرات ناب از آن برای عموم یا اساسا ممکن نیست یا بسیار دشوار است.

کتاب خمینی پدیده انسانی پیچیده شامل بیانات و خاطراتی ناب از امام (ره) است که عموم مردم یا آن را نشنیده‌اند و یا اگر شنیده‌اند به سادگی از آن عبور کرده‌اند. بیانات و خاطرات ذکر شده در این کتاب برای مخاطب غافلگیرکننده و به تامل وادارنده است.

با توجه به شرایط حاکم بر اوضاع فرهنگی و سیاسیِ روز که بعضا انقلابیون نسل اول از آنچه امام (ره) تکلیف کرده بود فاصله گرفتند و از طرف دیگر نسل‌های بعد از زمان حیاط امام (ره) آنگونه که باید امام (ره) را نمی‌شناسند. مرور این خاطرات و بیانات، هم نسل اولی‌ها را نسبت به غفلتشان متنبه می‌کند و هم درهای معرفت جدیدی به روی نسل‌های بعد از حیاط امام (ره) را نسبت به آن پیر سفر کرده می‌گشاید. از این رو مطالعه این اثر که به کوشش مرحوم روح الله نامداری جمع‌آوری شده و توسط نشر معارف منتشر گشته ضروی است.