گزارشی از برگزاری دوره سطح یک نظام جامع اندیشه اسلامی در اصفهان

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، دوره سطح یک نظام جامع اندیشه اسلامی با رویکرد اندیشه­ ای به هویت و شخصیت طلبگی از تاریخ 12 تا 15 بهمن ماه در مدرسه تاریخی امام صادق علیه السلام چهار باغ اصفهان با حضور 185 نفر از طلاب پایه سه تا شش ورودی دیپلم و اساتید، برگزار گردید.

طلاب شرکت کننده در این دوره طی 8 ساعت آموزشی سرفصلهایی در سه موضوع «مبانی اندیشه»، «نظامات شخصیت و هویت طلبگی» و «تطبیقات تاریخی و عصری و تمدنی» را به صورت تمهیدی و مقدماتی فرا گرفتند و در نهایت در آزمون تقریرنویسی نظام­مند شرکت کردند.

همچنین طلاب از برنامه ­های فرهنگی دوره با حضور مبلغان بین الملل از کشور دانمارک و هلند و نیز بازدید از اماکن تاریخی سی و سه پل و میدان امام و مسجد جامع اصفهان و زیارت مرقد علامه مجلسی و گلستان شهدای اصفهان نیز استفاده کردند، حضور راوی دفاع مقدس در گلستان شهدا و معرفی شهدای شاخص و روایت شهادت شاهدان ایثار و از خودگذشتگی، فضایی معنوی و خاطره انگیزی را به عنوان حسن ختام دوره ایجاد کرد و طلاب عصر روز شنبه 15 بهمن ماه به قم بازگشتند.

لازم به ذکر است که دوره آموزشی تربیتی سطح یک نظام جامع اندیشه اسلامی ویژه طلاب سه تاشش ورودی زیر دیپلم از تاریخ 26 تا29 بهمن در اصفهان و در همان مدرسه تاریخی برگزار خواهد شد.

به همین مناسبت گفتگویی با حجت الاسلام میثم قاسمی انجام شده است:

درباره طرح نظام جامع اندیشه اسلامی قدری توضیح دهید.

نظام اندیشه اسلامی، در واقع عنصر مرکزی و محوری است که با فهم آن زیربنای معرفت اسلامی و سخت هسته­ ای که مجموعه معارف دینی در حوزه­ های اعتقادی و رفتاری از آن به وجود می­آید، شناسایی می­ شود و راه برای مطالعه نظامند و پژوهش و تحقیق «اسلام زندگی ساز» باز می­گردد، به تعبیر دیگر نظام اندیشه اسلامی  مجموعه­ ای از مفاهیم کلیدی و گزاره­های کلی ِ بنیادین است که نشان­گر آرمانها و اهداف اساسی، رویکردهای معرفتی کلان و ارزشهای پایه اسلامی است که در قالب یک طرح کلی و نظا­مند ارائه می­شود و از این ویژگی­ها برخوردار است: 1. مستدل و حجیت آور، 2. دارای ارتباط شبکه­ ای، 3. هماهنگی و انسجام اجزاء و عناصر، 3. دارای غایت مشترک و هدف واحد بلند مدت، 4. عمومیت و نأثیرگذار بر ابعاد حیات فردی و اجتماعی انسان، 5. برخورداراز زبان حکمت­ آمیز، رسا، روشن و هماهنگ با فطرت.

بر این اساس هدف اصلی نظام اندیشه اسلامی معرفی مفاهیم کلیدی و گزاره های بنیادین سرنوشت سازی است که نقش مرکزی و نقطه کانونی را در کل منظومه فکری ایفا می­کند و عامل وحدت بخش و معنا دهنده به همه بخشها و عرصه های معرفتی و عملی از شخصیّت و هویّت انسان گرفته تا اندیشه و تفکر و عرصه علم و مفاهیم اساسی تمدّن ساز است.

با چنین رویکردی بود که نظام جامع اندیشه اسلامی بر اساس طرح مصوب شورای معاونان دارای چهار سطح 1. نظام شخصیّت اسلامی، 2. نظام اندیشه اسلامی، 3. نظام اندیشه اسلامی2(زیرساخت علوم انسانی اسلامی) و 4. نظام مفاهیم کلان و کلیدی اسلام (بایسته ­های نظریه­ پردازی در علوم اسلامی) طراحی شده است، سطح اول این مجموعه با عنوان نظام شخصیّت اسلامی با رویکرد تربیتی و هویّت­ بخشی به طلاب، به عناوین و سرفصل­ هایی اختصاص دارد که می­ تواند زیربنای معرفتی لازم برای شکل­گیری شاکله شخصیّتی طلبه تراز را تامین کند و به تبیین هویّتی او بینجامد و همچنین نقطه آغازی برای ورود به عرصه تاملات فکری و اندیشه­ ای دوره جامع نظام اندیشه اسلامی(سطح دو نظام جامع اندیشه اسلامی) باشد.

دوره سطح یک نظام اندیشه چگونه دوره ای بوده و برگزاری آن به چه شکل بوده است؟

دوره سطح یک نظام اندیشه با تعریفی که بیان شد، مربوط به مباحث اندیشه­ ای است که ارتباط مستقیم با هویّت طلبگی دارد و طلبه با دانستن آن، از مبداء بینش و دانش خود کسب هویّت و شاکله شخصیّتی می­کند، البتّه این سخن به این معنا است که ما در این دوره قرار نیست به همه موضوعات مربوط به هویّت طلبگی ورود کنیم و لایه­ های هویّت اجتماعی طلاب و موضوعات مرتبط با آن را تشریح و بررسی کنیم چرا که در بسیاری موارد این مباحث،در سطح مبانی فکری نمی­ گنجد و ورود به آن خارج از رسالت دبیرخانه نظام اندیشه اسلامی است.

 بر این اساس، سطح یک نظام جامع اندیشه اسلامی از دو مدخل، هویّت یابی طلاب را در سطح مخاطبان و فراگیران دوره پیگیری می­کند، اول این که فهم نظامند از اسلام و درک این ضرورت که در دنیای پر از چالش و کشش امروز تنها کسانی می­ توانند به هویّت درخور خود دست پیدا کنند که فهمی جامع و نظا­مند از دین داشته باشند و رویکرد صحیح و مبنایی را تشخیص ­دهند این افراد می­ تواننددر برابر سیل اتفاقات و القائات موجود مقاومت کنند و دچار گمگشتگی هویتی نشوند، و دوم این که بخش هایی از مباحث زیربنایی در اندیشه اسلامی که نقش زیربنایی برای معارف دینی دارند، از قابلیّت هویّت سازی بسیاری برخوردارند و می­ توان این سطوح فکری و اندیشه­ ای را برای پیوند دادن طلبه با فضای دانش های حوزوی و اجتهاد و فرهیختگی حوزوی به کار گرفت، توحید به عنوان هسته معارف دینی دارای ظرفیّت بسیار شگرفی در ایجاد شخصیّت ایمانی پرنشاط و کنشگر دارد، معرفت توحیدی راه درست مواجهه انسان با خویشتن و پس از آن جامعه و هستی را  نشان می­دهد و بندگی و عبودیّت را رنگ غالب زندگی می­کند، گرچه در این دوره کوتاه تحقق این هدف ممکن نیست امّا در این دوره تلاش می­ کنیم تا مهم­ترین عناصر شکل­گیری چنین نگاهی را در طلاب ایجاد کنیم.  

علاوه بر آن چه گذشت برگزاری این دوره به همت معاونت تهذیب حوزه­های علمیّه، در شهر مذهبی و تاریخی اصفهان و در فضای بسیار دل انگیز و معنوی مدرسه علمیّه امام صادق علیه السلام چهارباغ نیز بستر مناسبی برای انتقال هویّت تاریخی تمدّنی به طلاب است و برنامه­ هایی همچون زیارت از مزار عالمان برجسته اصفهان و نیز گلستان شهدای این شهر و مقبره نورانی تخت فولاد این شهر نیز به ابعاد تربیتی و هویتی این اردو خواهد افزود.

فرآیند ثبت نام چگونه است؟

از آنجایی که طرح نظام جامع اندیشه اسلامی از طرحهای رسمی حوزه علمیّه و برآمده از متن دانش های مرسوم و اصیل حوزوی است، تلاش می­کنیم که این ایده ارزشمند، دارای پشتوانه­ای قدرتمند از نخبگان و طلاب حوزوی باشد و فضا برای مشارکت محتوایی و عملیاتی همه عناصر تاثیرگذار در حوزه اعم از مدیران و اساتید مدارس علمیّه و نخبگان فکری حوزه فراهم آید. از این رو، تحقق یک شبکه مرتبط و پیگیر برای این مباحث در مدارس علمیّه برای ما در اولویّت است، از این رو فرآیند ثبت نام این دوره با مشارکت مدیران مدارس علمیّه و معاونان تهذیب و اساتید مدارس خواهدبود.

البتّه این شبکه تعاملی یک سویه نیست و باب همفکری و استفاده از ظرفیّتهای موجود در حوزه علمیّه همواره گشوده خواهد بود و امیدواریم در آینده­ای نه چندان دور، ایده نظام اندیشه اسلامی تبدیل به گفتمان رایج علمی و نخبگانی در حوزه­ های علمیّه گردد و طلاب و فضلای حوزوی هر یک به فراخور علاقه­ مندی و ظرفیّت خود بخشی از این پروژه مهم که همچنان دارای ابعاد آموزشی و پژوهشی و گفتمانی فتح نشده ­ای است را به فعلیّت برسانند.

نکته آخر این که این دوره به سبب محدویّت های موجود در مرحله اول در سطح مدارس علمیّه قم و طلاب برگزیده و معرفی شده توسط مدیران برگزار خواهد شد، امّا این آمادگی وجود دارد که در صورت تامین زیرساختهای لازم این طرح را در حوزه­ های علمیّه دیگر استانها نیز برگزار کنیم.