مبانی روانشناختی و هنجارهای اخلاقی تربیتی قرآن در پاسخ به شبهات

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید احمد رهنمایی، عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی مؤسسه امام خمینی(ره) در دوره شبهه شناسی و پاسخگویی به شبهات با عنوان «سبک شناسی پاسخ های قرآن به شبهات غیرمسلمانان» به زبان انگلیسی که به همت مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه و با همکاری دانشگاه باقرالعلوم(ع) و مرکز ارتباطات و بین الملل حوزه، و با حضور جمعی از اساتید مطرح حوزه و دانشگاه در دانشگاه باقرالعلوم(ع) ویژه طلاب زباندان سطوح عالی، دانشجویان ارشد و دکتری مسلط به زبان انگلیسی برگزار شد، به تشریح مسئله «مبانی روانشناختی و هنجارهای اخلاقی تربیتی قرآن در پاسخ به شبهات غیر مسلمانان» پرداخت و گفت: قرآن دعوت افراد و جوامع انسانی به راه خدا را در سه روش حکمت (ارائه یک استدلال قوی و قاطع)، موعظه حسنه (نصیحت شایسته با لحن و بیان مناسب)، جدال احسن (تفاهم متقابل بر اساس مشترکات) بیان می دارد.

وی انواع شبهات مطرح شده در قرآن را سه دسته برشمرد و افزود: شبهات و انواع آن در قرآن کریم در سه دسته عمده قرار دارند؛ از جمله شبهات پیرامون خداوند که خود شامل شبهاتی حول وجود خدا، یگانگی خدا و ربوبیت خدا می شود.

این استاد حوزه بیان کرد: دسته دیگر شبهات مربوط به پیامبر اسلام(ص) بوده که شامل شبهه در نبوت، عصمت و سلامت روحی پیامبر خدا(ص) می گردد.

وی ادامه داد: شبهات دسته سوم که در قرآن به آن اشاره شده، شبهه در معاد است که شامل شبهه در حقیقت معاد، تحقق آن و حسابرسی الهی می شود. جهل و نادانی، غفلت و عدم توجه و نیز عدم توانایی درک حقیقت از عوامل پشت شبهات بشری هستند.
تبعات نشر شبهه در سطح جامعه

حجت الاسلام رهنمایی سپس به بیان برخی از تبعات نشر شبهات در سطح جامعه پرداخت و گفت: از تبعات شبهه می توان به مسدود کردن راه دانش، ناکارآمد شدن عقل و انحراف از مسیر درست اشاره کرد.

وی اظهار کرد: در هرم ابعاد روح انسان، سه بعد روانی که به طور مداوم با یکدیگر ارتباط داشته و تحت تأثیر شبهات قرار می گیرند شامل بینش و دانش، امیال و آرزوها، عمل و توانایی است.
تکنیک های قرآن کریم برای زدودن شبهات

این استاد حوزه با برشمردن نقش قرآن در برطرف سازی شبهات گفت: از جمله روش های عمومی برای نجات انسان ها از دام شبهات از منظر قرآن کریم می توان به مدل سازی استاندارد، حکمت و برهان(در پاسخ به شبهه وجود خدا)، قیاس و تضاد، نقل قول آموزنده، تمثیل و ضرب المثل، نصیحت و انذار و مناظره بر اساس بدیهیات اشاره کرد.

وی بیان کرد: استفاده از تکنیک تصویرسازی، آگاهی ذاتی (فطرت)، تحدی، اراده قطعی خداوند و شهادت خداوند به رسالت نیز از سایر روش هایی است که قرآن کریم در پاسخ به شبهات گوناگون با آن ها پیش رفته است.

حجت الاسلام رهنمایی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به آموزه های قرآن کریم، از جمله روش هایی که به اساتید و مربیان در جهت تعامل سازنده با پرسشگر و به نسبت شرایط مخاطب و کاربرد متمایز پیشنهاد می گردد می توان به رفع جهل( ارشاد جاهل)، آگاه سازی ناآگاه (تنبیه الغافل)، نشان دادن راه (ارشاد الطریق) و راهبری (ایصال الی المطلوب) اشاره کرد.