شفیعه بهشتی

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، اغاز ماه ذیقعده برای حضرت کاظم و حضرت رضا (علیهم السلام) و دودمان نبوت، پیام اور شادی و پایان یک انتظار طولانی است. زیرا حضرت نجمه (سلام الله علیها) فرزندی جز حضرت رضا (علیه السلام) نداشت. مدتها پس از ایشان صاحب فرزندی نشد (حضرت رضا (علیه السلام) در سال 148 ه ق و حضرت معصومه (سلام الله علیها) در سال 173، یعنی با 25 سال فاصله متولد گردید) امام صادق (علیه السلام) نیز به ولادت چنین بانویی بشارت داده بود. روزی که حضرت معصومه (سلام الله علیها) دیده به جهان گشود، برای حضرت نجمه (سلام الله علیها) و حضرت رضا (علیه السلام) و پدر بزرگوارشان، روز شادی و سرور و وصف ناپذیری بود چرا که دختری از اسمان ولایت و امامت، طلوع کرده بود که قلبها را جلا می داد و چشمها را روشن می کرد و کانون مقدس اهل بیت (علیهم السلام) را گرم می نمود.

ان روز انتظار به سر امد و حضرت معصومه (سلام الله علیها) در مدینه منوره در ماه ذیقعده سال 173 ه ق متولد گردید. و او فروغی بود از کوثر و گُلی تابناک از گلشن ال محمد (صلی الله علیه و اله) که جهان مُلک و ملکوت را صفایی دیگر بخشید.

مقام علم و طهارت حضرت معصومه(س)

می دانیم که کمال و شخصیت انسان بستگی به علم و پاکی او دارد، او هرقدر در این راستا به پیش رود، کاملتر و ممتازتر خواهد بود، چنان که در قران می خوانیم: (ان اکرمکم عندالله اتقاکم؛ همانا گرامی ترین شما در پیشگاه پروردگار، پاکترین شما است.) و نیز می خوانیم: (یرفع الله الذین امنوا منکم والذین اوتوا العلم درجات؛ خداوند کسانی را که ایمان اورده اند، و کسانی را که علم به انان داده شده، درجات عظیمی می بخشد.)

کمالات حضرت معصومه(س) در حدی است که از فرازهای زیارتنامه اش که از حضرت رضا(ع) نقل شده فهمیده می شود که او دختر روح و جسم پیامبر اکرم(ص) و حضرت زهرا(س) و خدیجه کبری(س) و امامان معصوم(ع) است.

و در فرازی از این زیارتنامه امده است:(یا فاطمه اشفعی لی فی الجنه، فان لک عندالله شانا من الشان؛ ای فاطمه! مرا در بهشت شفاعت کن، چرا که برای تو در پیشگاه خداوند، مقامات و درجات بسیار ارجمند است.)(علامه مجلسی، بحارالانوار، ج102، ص267.)

و در فرازی از زیارتنامه غیر معروفه ان حضرت، که ان هم از معصومین(ع) نقل شده، خطاب به ان حضرت می خوانیم: (السلام علیک ایتها الطاهره الحمیده البره الرشیده التقیه النقیه الرضیه المرضیه؛ سلام بر تو ای پاک سرشت و پاک روش، ای ستوده، ای نیکوکار، ای بانوی رشد یافته و پاک و پـاکیـزه، و ای بـانوی شایسته و پسندیده.)

در این فراز، حضرت معصومه(س) با هشت لقب، که هر کدام بیانگر یکی از ابعاد شخصیت اوست، تمجید شده است.

و نیز در فرازی از همین زیارتنامه امده است: (السلام علیک یا فاطمه بنت موسی بن جعفر و حجته و امینه؛ سلام بر تو ای فاطمه دختر موسی بن جعفر(ع) و حجت و امین موسی بن جعفر(ع) )

جالب این که با این که نام حضرت معصومه(س)، فاطمه است، او را معصومه گویند، این لقب را که بیانگر مقام عصمت و اوج طهارت او است، بنا به روایتی، حضرت رضا(ع) به خواهرش حضرت معصومه(س) داده، ان جا که فرمود: (من زار المعصومه بقم کمن زارنی؛ کسی که معصومه را در قم زیارت کند، مانند ان است که مرا زیارت کرده است.)( ریاحین الشریعه، ج5، ص35)

جالبتر این که امام صادق(ع) سالها قبل از ولادت حضرت معصومه(س) سخن از قم به میان اورد، و ان را به عنوان حرم امامان(ع) ستود، ان گاه فرمود: (تقبض فیها امراه من ولدی اسمها فاطمه بنت موسی، و تدخل بشفاعتها شیعتی الجنه باجمعهم؛ در قم بانویی از فرزندان من که نامش فاطمه دختر موسی(ع) است از دنیا می رود، بانویی که به شفاعت او همه شیعیانم داخل بهشت می گردند.) (بحارالانوار، ج60، ص22۸)

فاطمه معصومه(س) دارای مقام شفاعت

از عقاید مسلّم شیعه، اعتقاد به شفاعت است که در ایات متعدد قران کریم تبیین شده است. همچنین صدها روایت از معصومان در این باره نقل شده است. (بحارالانوار، ج8، ص29، باب شفاعت.)

بر اساس ایات و روایات، مقام شفاعت، موهبتی است الهی که به برخی انسان ها عطا خواهد شد. این مقام، مراتبی دارد که عالی ترین درجه ان به پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله اختصاص داشته و مراتب نازله ان، مخصوص اهل بیت، پیامبران، عالمان، شهیدان و برخی صالحان است. بر این اساس، گستره شفاعت پیامبر، شامل تمامی مستحقان شفاعت از خلایق است. همچنین گستره شفاعت امیر مومنان علی علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام، شیعیان انان را دربرمی گیرد. شفاعت حضرت معصومه علیها السلام نیز شامل حال شیعیان و زایران ان حضرت خواهد بود. امام صادق علیه السلام درباره حضرت فاطمه معصومه علیها السلام فرمود: (با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند).(همان)

امام رضا علیه السلام نیز در متن زیارت نامه حضرت معصومه علیها السلام، به شفاعت ایشان اشاره کرده و فرموده است: (یا فاطمه اشفعی لی فی الجنه). یعنی ایشان حق شفاعت دارد و وجود مبارک این کریمه، از ولایت الهی، برخوردار و با قران همراه است و از قران جدا نمی شود.

دفاع حضرت معصومه (س)از حریم ولایت و امامت

یکی از شباهتهای حضرت معصومه(س) به حضرت زهرا(س) دفاع او از حریم ولایت و مقام عظیم رهبری صحیح اسلامی بود، تا ان جا که حضرت زهرا(س) در این راه به شهادت رسید. حضرت معصومه(س) نیز مطابق پاره ای از روایات، در همین مسیر به شهادت رسید.

توضیح این که: همان گونه که حضرت زهرا(س) با استدلال و گفتار استوار خود، رهبری حق را مشخص و تایید می کرد، حضرت معصومه(س) نیز در این راستا می کوشید، و به نقل روایات می پرداخت، به طوری که به عنوان ((عالمه محدثه)) خوانده می شد.

یکی از روایات او در مورد ماجرای غدیر است، که با ذکر سلسله سند ان را نقل نموده است.( علامه امینی، الغدیر، ج1، ص197)

روایت دیگر او در این زمینه، نقل حدیث ((منزلت)) است، که پیامبر اکرم(ص) مطابق این حدیث، به حضرت علی(ع) فرمود: (نسبت تو به من همانند نسبت هارون به موسی(ع) است، جز این که بعد از من پیامبری نخواهد بود.)(همان)

روایت دیگر او با چند واسطه به رسول خدا می رسد که فرمود: (الا من مات علی حب ال محمد مات شهیدا؛ اگاه باشید! کسی که با حب ال محمد(ص) از دنیا رفت، شهید از دنیا رفته است.)

سرانجام حضرت معصومه(س) یک سال پس از هجرت حضرت رضا(ع) به خراسان، از مدینه به سوی خراسان رهسپار شد، تا غم پرسوز فراق برادر را به پایان رساند، و از نزدیک یار دلسوز مقام رهبری و امامت گردد، و در غم و شادی برادر و رهبرش، حضرت رضا(ع) شریک شود، مطابق پاره ای از روایات، هنگامی که به ساوه رسید، دشمنان خاندان رسالت، در یک جنگ نابرابر، برادرش هارون و جمعی از بستگان و همراهانش را به شهادت رساندند، و در ظرف غذای ان حضرت، زهر ریخته، و ان حضرت را از این طریق مسموم کردند که بیمار شد و از ساوه به قم امد و پس از شانزده یا هفده روز در سنین جوانی (28 سالگی) به شهادت رسید.

به این ترتیب اخرین کوشش خود را در گفتار و رفتار، برای تثبیت رهبری حق، انجام داد، و با اتخاذ چنین شیوه ای، همواره به شیعیان و مردان خدا پیام داد که در راه تقویت امام و رهبری حق هیچ گونه دریغ ننمایند.

جایگاه دختران در اسلام

در سال 1385هـ ش، شورای عالی انقلاب فرهنگی، براساس پیشنهاد فرهنگسرای دختران، روز تولد حضرت معصومه(سلام الله علیها) را به عنوان «روز ملی دختران» تصویب و اعلام نمود. لزوم توجه اهمیت نمادین به این روز جهت تلاش هرچه بیشتر برای اصلاح امور و روندهای اجتماعی مربوط به دختران ما را بر آن می دارد که نگاهی بسیار اجمالی به دیدگاه دین مبین اسلام درباره دختران داشته باشیم.

اعراب قبل از اسلام دختران خود را زنده به گور مى‏ كردند و حتی در آن زمان وجدان اين گونه اشخاص از اين جنايت ننگين ممانعت نمى‏ كرد. لذا در آن زمان كمتر كسى بود كه پدرى را كه تازه دختر معصومش را زنده زير خاك كرده ملامت كند. زيرا تولد دختر را ننگ مى‏ پنداشتند و عجیب اين‏كه حتى قوانين طبيعى را در اين زمينه ناديده گرفته و مى‏ گفتند: «بچه ‏هاى دختران ما فرزندان ما نيستند، فرزندان ما تنها بچه‏ هاى پسران ما مى‏ باشند». از این رو هر پدرى با انجام چنين عمل ننگينى حس مى ‏كرد كه وظيفه وجدانى خود را به نحو اكمل انجام داده است، بنابراين وجدان شاد و آرامى داشت.

لیکن با ظهور اسلام، مبارزه با خرافه در ابعاد مختلفش به ویژه در مبارزه با ننگ پنداری تولد فرزند دختر به اوج خود رسید.(برگزيده تفسير نمونه‏، ج 2، ص 576)

 زیرا اسلام براى احياى ارزش‏ هاى انسانى و الهى گام به ميدان گذارده بود، و سخت با اين تفكر جاهلى به مبارزه برخاست و از طريق موعظه و اندرز و آموزش‏ هاى فرهنگى، و براى احياى شخصيت از دست رفته زن، قيام كرد.هم چنین از طريق وضع قوانين به نفع زنان و شركت دادن آنها در مسائل مختلف و سرانجام از طريق شدت عمل در مقابل كسانى كه حاضر نبودند در برابر اين حقايق تسليم شوند از زنان تبعیض زدایی کرد.

تولد دختر در احاديث اسلامى به عنوان گشوده شدن ناودانى از رحمت‏ خدا به خانواده معرفى گردید.( تفسير نمونه، ج‏ 11، ص 275)

 خود پيامبر(صلی الله علیه و آله) آن قدر به دخترش بانوى اسلام فاطمه زهرا(سلام الله علیها) احترام مى‏ گذاشت كه مردم تعجب مى‏ كردند. مثلا آن حضرت با تمام مقامى كه داشت، دست دخترش را مى‏ بوسيد. پيامبر(ص) با اين عمل مى خواست حقيقتى را نيز به مردم تفهيم كند و ديدگاه اسلام را در زمينه ديگرى روشن سازد و در فضای جهل زده جامعه عربی آن روز، انقلاب فكرى و فرهنگى بيافريند.

در حديثى مى‏ خوانيم كه به پيامبر(صلی الله علیه و آله) خبر دادند خدا به او دخترى داده است ناگهان نگاه به صورت يارانش كرد ديد آثار ناخشنودى در آنها نمايان گشت - گويى هنوز رسوبات افكار جاهلى از مغز آنها بر چيده نشده - پيامبر(ص) فوراً فرمود: «اين چه حالتى است در شما مى‏ بينم؟! خداوند گلى به من داده آن را مى‏ بويم، و اگر غم روزى او را مى ‏خوريد، روزي اش با خدا است».(من لا يحضره الفقيه‏، ج 3، ص 481)

از امام صادق(علیه السلام) نیز درباره دختران نقل شده که فرمود: «پسران نعمتند و دختران حسنه و نیکی، و خداوند از نعمت ها می پرسد، ولی بر نیکی ها پاداش می دهد».(الکافی، ج 6، ص 5)

 در جایی دیگر از همان امام درباره پاداش اخروی سرپرستی دختران روایت شده که فرمود: «آن که سرپرستی دو دختر را عهده دار شود، این کار او را از آتش و عذاب باز خواهد داشت. امام رضا(علیه السلام) نیز در بیانی مشابه این نوید را داده اند که: «خداوند بر دختران مهربان تر از پسران است و هر کسی بانویی از محارم خود را شاد کند، روز قیامت از سوی خداوند شاد می گردد».(همان)

علی حاج آخوند