تعاملی در راستای نشر معارف راهبردی شیعه

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با بررسی در دوره های مختلف تاریخ منطقه غرب آسیا بخصوص آغاز حکومت شاهان قاجار در ایران و تحولات پایان کار دولت عثمانی در این منطقه، دنیای اسلام به صورت جدی با دو پدیده استعمار و استبداد مواجه شد.

پدیده ای که تمام تلاش خویش را به کار بست تا بتواند اسلام و حکومت های اسلامی منطقه را از مسیر اصیل  خود منحرف سازد که البته با تطمیع افراد خودفروخته و نیرنگ، موفقیت هایی نیز به دست آورد.

در این برهه حوزه علمیه نجف به عنوان پیشگام و طلایه دار عرصه مبارزه با استعمار و استبداد شناخته می شد. حوزه نجف به خوبی توانست جایگاه راهبردی خویش را در جامعه اسلامی اثبات کند.

صدور حکم جهاد توسط شیخ جعفر کاشف الغطا علیه روس ها در زمان فتحعلی شاه قاجار و ورشکستگی شرکت تالبوت با فتوای تحریم توتون و تنباکو توسط میرزا حسن شیرازی را می توان از مواردی نام برد که حوزه علمیه نجف تمام قد در برابر خدعه ها و اقدامات ضد اسلامی و ضد مردمی ایستاد.

اوج حضور سیاسی حوزه نجف را می توان در نهضت مشروطه دانست. در این دوره با صدوراعلامیه، فتوا، نامه ،تلگراف و رساله ها توسط میرزا حسین خلیلی تهرانی، ملاعبدالله مازندرانی و آخوندخراسانی صحنه گردان تحولات سیاسی در منطقه بودند. تا جایی که می شود تنبیه الامه و تنزیه المله میرزای نائینی را جدی ترین رساله در دفاع از مشروطه دانست که از حوزه نجف منتشر شد.

در ادامه و با وقوع جنگ جهانی اول و صدور فتوای جهاد حفظ سرزمین اسلام توسط مراجع نجف، حریت و آزادگی حوزه نجف و همراهی با مردم و تاثیر در وقایع اجتماعی و موضع‌گیری‌های مناسب و به موقع سیاسی باعث شد تا جایگاه رفیع دینی اجتماعی سیاسی حوزه نجف برای همگان ثابت شود.

حرکت هوشمندانه علمای شیعی را می توان به فعالیت های توحیدی انبیا عظام تشبیه کرد که هر کدام به موقع و در محدوده تکلیف خویش، تایید جریان توحیدی نبی قبل و بسترساز و زمینه ساز ظهور پیامبری جدید بودند.

قدرت بالای حوزه علمیه نجف بستر و الگوی مناسبی بود تا با تاسیس حوزه علمیه قم توسط آیت الله شیخ عبدالکریم حائری این بنای مفید برای اسلام در منطقه ای دیگر شکل بگیرد تا بتواند با نقشه‌های شوم منادیان استبداد و استعمار مقابله کند.

با گذشت نزدیک به یکصد سال از این تاسیس مبارک، حوزه علمیه قم به مرکز معرفتی دنیای اسلام تبدیل شده است و به تعبیر مقام معظم رهبری قلب فعال و متحرکی است که می تواند خون معرفت و بصیرت بیداری و آگاهی را در سرتاسر پیکر امت اسلام پمپاژ کند.

با توجه به قدرت علمی و حضور علما و مراجع در هر دو حوزه قم و نجف همواره خرده جریاناتی بوده اند که در بحبوحه مبارزات سیاسی و مناظرات علمی و هجمه های فرهنگی به این دو نهاد مقدس سنگ خود را به سینه زده اند و به بهانه استقلال حوزه ها این نواندیشان منادی سکولار بودن فضای مطلوب برای حوزه‌های علمیه شدند. حال اینکه این خرده جریانات و نشست ها از کجا سرچشمه می گیرند و با چه هدفی قصد اخلال در حرکت هوشمندانه و مجاهدانه علمی و اجتماعی حوزه ها را دارند مطلبی است که در جای خود باید به آن پرداخته شود.

هدف دیگری که دوستان فریب خورده و دشمنان پشت پرده به دنبال آن هستند دوگانه سازی کاذب بین حوزه قم و نجف می باشد. دشمنی که تمام تلاش خودش را به کار می‌بندد تا اختلاف هایی بین این دو جریان ایجاد کند و اندکی تفاوت آرا و نظرات را چنان بر سر دست بگیرد که گویی فرسنگ ها با هم فاصله داشته اند.

 اگر مستمعی آگاه به مسائل حوزه های علمیه نباشد با توجه به مطالب این کج اندیشان دچار کج راهه تفکر وجود تضاد بین قم و نجف می باشد.

این در حالی است که خاستگاه هر دو حوزه قم و نجف یکی بوده و دشمنان واحد و دوستان واحدی نیز دارند. دقیقا همان خطری که حوزه نجف را تهدید می کند به رنگ دیگری در صدد کمرنگ کردن تاثیرات حوزه علمیه قم می باشد.

با توجه به این مطالب ارتباط عمیق و گسترده و پویا و نظام‌مند این دو حوزه کاری واجب آن هم از نوع عینی و فوری می باشد که مدیریت حوزه های علمیه قم به خوبی به آن رسیده و به همین سبب در ارتباط بین این دو حوزه قوی و مستحکم علمی و سیاسی گام نهاده است.

حوزه هایی که در منطقه غرب آسیا از پایگاه اجتماعی بالایی بین مسلمانان برخوردارند. تحولات ایران و عراق و مسائل مختلف و تاثیرات علمای حوزه های قم و نجف در سال هایی که گذشت به وضوح عرصه قدرت نمایی این دو حوزه می‌باشد. کمک علمای قم و نجف به حاکمیت شیعه و اسلام عزیز برای نشر معارف امیرالمومنین(ع) در منطقه، بهره مندی نجف از پیشرفت های قم در فقه معاصر و استفاده قم از ظرفیت بالای علمی، انسانی و فقهی حوزه نجف می تواند منجر به پیشرفت های گسترده و سودمند در عرصه علوم انسانی گردد.

مبرهن است که این پیشرفت ها اگر محقق شود به نفع اسلام عزیز و ادامه حرکت توحیدی انبیا الهی می‌باشد. هدفی که آیت الله اعرافی و علمای حوزه علمیه قم و همچنین بزرگان حوزه علمیه نجف به دنبال آن هستند همان تعامل بین دو رکن قدرتمند اسلام در منطقه غرب آسیا می باشد.

این تعامل منجر به انسجام و پیشرفت حرکت‌های اسلامی در جهان، نشر معارف راهبردی شیعه و همچنین کمک به جریان مقاومت ضد صهیونیسم، استکبار و استبداد در منطقه می‌باشد. ماحصل و نتیجه این تعاملات سازنده و ارتباطات دینی و علمی و سیاسی و اجتماعی آن اگر در مسیر درست قرار بگیرد و به تبادل آرا و هم پوشانی و حمایت علمی و سیاسی منتهی شود می تواند به گسترش صلح و دوستی و ترسیم جامعه آرمانی مهدوی بیانجامد.

سیدقوام صفوی