مصرف بیش‌ از اندازه شکر، ارمغان‌آور دیابت و اضافه وزن

سالانه ۳۲۰۰۰ میلیارد تومان یارانه برای واردات شکر پرداخت می‌شود؛ اما قیمت این فراورده برای مصرف عموم مردم هر روز در حال افزایش است.

از میزان ۲/۳ میلیون تن تولید شکر و سایر شیرین‌کننده‌ها سهم خانوار‌ها بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن و سهم صنف و صنعت حدود ۱/۶۰۰ هزار تن است.

محصولات صنایع تولید نوشابه، آبمیوه، شیرینی و شکلات که از یارانه هنگفت شکر استفاده می‌کنند، مشمول قیمت‌گذاری نیستند و مستمرا در حال افزایش نیز هستند.

بیشترین مصرف‌کننده شکر یارانه‌ای، صنایع نوشابه‌سازی هستند که اکثر آن‌ها تحت لیسانس شرکت‌های خارجی فعالیت می‌کنند، اما از یارانه ارزی مردم ایران بهره‌مند هستند.

شیرین کننده اصلی مورد مصرف در نوشابه‌ها ساکارز است. نوشابه تولید شده حاوی ۸ الی ۱۴ درصد قند است. قند نه تنها خاصیت کالری زایی به نوشابه می‌بخشد، بلکه پیکره و قوام نیز در آن ایجاد می‌کند؛ در تولید نوشابه‌های رژیمی از ساخارین و آسپارتام به جای شکر استفاده می‌شود.

به طور کلی دیابت در دو نوع تقسیم بندی می‌شود که هر نوع دلایل خاصی برای بروز دارد:

دیابت نوع ۱:

در نوع ۱ دیابت سلول‌های بتا پانکراس نابود می‌شوند که منجر به کمبود کلی انسولین می‌شود؛ این نوع بیماری عمدتاً به علت اختلالات ایمنی بدن اتفاق می‌افتد، از آن جا که بدن نیاز به انسولین دارد تا قند خون را به سلول‌ها منتقل کند، کمبود این هورمون باعث افزایش قند خون می‌شود که به نام هیپرگلیسمی شناخته می‌شود.

دیابت نوع ۲:

نوع ۲ دیابت بسیار شایع‌تر است و با درجات متفاوتی از مقاومت به انسولین و کاهش انسولین تولید شده توسط بدن مشخص می‌شود. در این نوع دیابت، بدن به انسولین واکنش نمی‌دهد یا مقاومت نسبت به انسولین دارد این باعث می‌شود که سلول‌ها قادر به جذب قند خون نشوند و موجب افزایش قند خون شود عوامل ژنتیکی و سبک زندگی ناسالم، نقش مهمی در بروز دیابت نوع ۲ دارند.

یک فوق‌تخصص غدد و متابولیسم گفت: انسولین‌های نسل جدید نسبت به انسولین‌های قدیمی مزایای بسیاری دارند.

وی افزود: در انسولین‌های نوع جدید به دلیل طولانی‌اثر بودن آن ها، فرد دچار افت قند خون کمتری به خصوص هنگام شب می‌شود و تعداد انسولینی که باید در طول روز مصرف شود، کمتر است. فرد مبتلا به دیابت در طول روز نیاز به یک و در نهایت دو مرتبه مصرف انسولین دارد.

محمدرضا مهاجری تهران گفت: یکی دیگر از مزایای انسولین‌های نسل جدید این است که قند خون فرد بعد از مصرف غذا کاهش می‌یابد و تحت کنترل است.

انسولین‌های پایه در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ در درمان پایه بولوس (روش درمانی رایج شامل استفاده ترکیبی انسولین پایه و انسولین بولوس که هر دو در کنار هم بهترین نتیجه را برای کنترل میزان قند خون بدن و در نهایت کنترل بیماری دیابت ارائه می‌دهد) استفاده می‌شود و در حال حاضر به طور گسترده در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ به عنوان رژیم‌های پایه_بولوس یا پایه به علاوه خوراکی دارو‌های ضد دیابت (OAD) استفاده می‌شود.

با وجود در دسترس بودن آنالوگ‌های انسولین و آموزش بهبود یافته برای بیماران و ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی آن‌ها، احتمال دستیابی به کنترل خوب قند خون طبق دستورالعمل‌های اخیر پایین است.

بیمارانی که به اهداف تعیین‌شده برای کنترل قند خون دست پیدا نمی‌کنند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. از آن‌جایی که چنین کنترل ضعیفی در نهایت منجر به بروز زودرس عوارض عروقی می‌شود، هزینه مراقبت از دیابت در سراسر جهان به سرعت در حال افزایش است.

یک پزشک عمومی نیز درباره تاثیر تنش و استرس در دیابت گفت: تنش و استرس می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر دیابت داشته باشد؛ تنش نه تنها می‌تواند باعث افزایش قند خون شود؛ بلکه ممکن است به کاهش کیفیت مدیریت بیماری منجر شود همچنین استرس می‌تواند به‌طور مستقیم روی سیستم ایمنی بدن تأثیرگذار باشد و اختلالات ایمنی را تشدید کند. کنترل تنش از طریق مدیریت مناسب زندگی و فرهنگ‌های غذایی می‌تواند مفید باشد.

او ادامه داد: برای کاهش خطر دیابت، می‌توان اقداماتی انجام داد که این اقدامات شامل انتخاب غذا‌های سالم شامل میوه‌ها، سبزیجات، محصولات غلات کامل و لبنیات کم چرب، انجام فعالیت‌های بدنی به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز و حداقل چند روز در هفته، کاهش وزن در صورت چاقی و محدود کردن مصرف نوشابه‌ها و مواد شیرین‌کننده‌ها که حاوی قند اضافه هستند و ترک سیگار می‌شود.

او گفت: اطلاعات و آگاهی در مورد دیابت، علائم زودهنگام، مدیریت مؤثر و اهمیت کنترل تنش، به همراه تغییرات مناسب در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت کمک کنند و ریسک بروز عوارض جدی این بیماری را کاهش دهند.

بر اساس تحقیقی که در مجله انجمن قلب و عروق اروپا (ESC) منتشر شده، در صورت استفاده بیش از حد قند و شکر، مازاد آن به چربی تبدیل و ذخیره می‌شود؛ این بافت چربی که در اطراف قلب و شکم قرار دارد، مواد شیمیایی را در بدن آزاد می‌کند که می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.

در سال ۱۴۰۰ وزارت بهداشت، درمان و آموزش و پزشکی ایران برای جلوگیری از قاچاق معکوس و نشت انسولین به بازار سیاه سامانه‌ای را راه اندازی کرده است.

ایران در تلاش است تا تامین انسولین مورد نیاز بیماران، به طور صد‌درصدی در داخل انجام شود؛ اما با همه این تفاسیر پیشگیری قطعا بهتر از درمان است.