هدف از تالیف تفسیر «الأثری الجامع» انتقال معارف اسلامی به دنیا است

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد معاون آموزش حوزه‌های علمیه در مراسم رونمایی بین المللی از موسوعه «التفسیرالأثری الجامع» که صبح امروز همزمان با هفدهمین سالگرد ارتحال آیت الله محمدهادی معرفت در سالن همایش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد

وی گفت: حدود سال ۱۳۷۹ بود که بنده برای نگاش تفسیر الاثری الجامع دعوت شدم و با همراهی تعدادی از دوستان روایات اهل سنت و شیعه را جمع آوری کردیم که ۵ تا ۶ سال طول کشید و این روایات عمدتا در آثار شیعه از روایات نورالثقلین و از اهل سنت از درالمنثور جمع‌آوری شد.

معاون آموزش حوزه‌های علمیه با اشاره به اهداف این طرح افزود: هدف غایی تولید این اثر آن بود که در یک مجموعه بتوانیم محاسن کلام معصومان را در روایات تفسیری در اختیار جهان اسلام قرار دهیم لذا باید روایات در ترازوی مقایسه قرار می‌گرفت و میزان افتراق و اشتراک آنها شناسایی و امکان عرضه هر دو دسته روایات هم به آیات فراهم می‌شد و داوری و قضاوت هم در مورد روایات شیعه و سنی صورت می‌گرفت.

حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد با بیان اینکه بعد از تجمیع این دو دسته روایات متوجه شدیم وجوه اشتراک زیاد است ولی تمایزات هم فراوان است ابراز کرد: از جمله این تمایزات آن است که روایات تفسیری شیعه در مقایسه با اهل سنت خیلی کمتر است.

وی افزود: در روایات شیعه، کلام منتهی به معصوم، روایت تلقی می‌شود ولی در اهل سنت این‌طور نیست و منقولات تفسیری کسانی چون ابن عباس و ابن مسعود و حتی قتاده و حسن بصری و... روایت تلقی می‌شود و این تفاوتی جدی است؛ زیرا معصومین، عالم به غیب و مرادات الهی هستند ولی مابقی مفسران عالم به غیب و مرادات الهی از آیات نیستند.

حجت الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد اظهار داشت: تمایز دیگر این است که منقولات تفسیری صحابه و تابعین، وحدت رویه روشی ندارند در حالی که روایات اهل بیت(ع) روشمند است لذا علامه طباطبایی فرموده است که من تفسیر قرآن به قرآن را از اهل بیت(ع) گرفته‌ام.

وی با اشاره به برخی تمایزات دیگر خاطرنشان کرد: فراوانی روایات اسباب النزول در منقولات صحابه و تابعین و فراوانی روایات جری و انطباق در روایات اهل بیت(ع)، فراوانی روایات ظهر آیات در منقولات تفسیری صحابه و فراوانی توجه به بطن و تاویل در روایات شیعه، فراوانی جعلیات و اسرائیلیات در روایات صحابه و تابعین و پرهیز شدید از نقل چنین روایاتی در روایات اهل بیت(ع) از جمله وجوه تمایز میان روایات شیعه و سنی است.

معاون آموزش حوزه های علمیه بیان داشت: فراوانی، تعدد و تکثر روایات به تعدد طرق و اسناد در درالمنثور در مقابل تعدد روایات به تنوع محتوا و متن در نورالثقلین و روایات اهل بیت(ع) از جمله وجوه متمایز دیگر بین روایات تفسیری شیعه و سنی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد: فراوانی تعارض و ناسازگاری‌های روایی در منقولات صحابه در برابر سازوارگی منقولات ائمه(ع) همچنین فراوانی خروج موضوعی در روایات درالمنثور و اهل سنت هم از دیگر وجوه متمایز بین روایات تفسیری شیعه و سنی است زیرا در روایات تفسیری شیعه، التزام به متن روایات وجود دارد و خروج موضوعی را شاهد نیستیم.