بهرهگیری نظام طاغوت از موسیقی برای انحراف نسل جوان

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، موسیقی، بهعنوان یکی از ابزارهای فرهنگی و رسانهای، میتواند تأثیرات عمیقی بر ذهن و روح انسان بگذارد. در جوامع مختلف، این ابزار هم بهعنوان وسیلهای برای تعالی معنوی و هم بهعنوان ابزاری برای انحراف و تخدیر فکری به کار گرفته شده است. امام خمینی (ره) با نگاهی دقیق و واقعبینانه به نقش موسیقی در جوامع، بهویژه در نظامهای طاغوتی، بر این باور بودند که حکومتهای غیرالهی از موسیقی برای سرگرمسازی افراطی، غفلتزایی و منحرف ساختن نسل جوان بهره میبرند.
امام خمینی (ره) هشدار میدادند که چنین رژیمهایی، برای حفظ سلطه خود، آگاهانه برنامههایی را تدوین میکنند تا از طریق رسانهها، ازجمله رادیو، تلویزیون، سینما و مجلات، جوانان را از مسائل اساسی و سرنوشتساز جامعه دور کنند. در این نوشتار، به بررسی دیدگاه امام خمینی (ره) درباره چگونگی بهرهگیری حکومتهای طاغوتی از موسیقی برای تضعیف هویت دینی و ملی نسل جوان و جلوگیری از بیداری اجتماعی آنان پرداخته میشود.
نقش موسیقی در سیاستهای فرهنگی حکومتهای طاغوتی
امام خمینی (ره) معتقد بودند که رژیمهای غیرالهی برای حفظ قدرت خود، نیاز دارند که جامعه، بهویژه نسل جوان، را از مسائل جدی و سرنوشتساز غافل کنند. از اینرو، بهجای ترویج آگاهی و بیداری اجتماعی، تلاش میکنند مردم را با سرگرمیهای ناسالم، ازجمله موسیقیهای مخدر و هزلآمیز، به نوعی رخوت فکری و بیتفاوتی بکشانند. ایشان تأکید داشتند که چنین موسیقیهایی، مانند مواد مخدر، باعث تغییر ماهیت فکری و رفتاری افراد میشوند و آنها را از جدیت در امور مهم زندگی و مسئولیتهای اجتماعی بازمیدارند.
ایشان میفرمایند: «دستگاههای رژیم سلطنتی و آن چیزهایی که از قبیل رژیم سلطنتی [است]، که روی هم رفته باید بگوییم رژیم [غیرالهی]، رژیمهای غیرالهی برای اینکه وضعش به حسب نوع این است که به ملت خیانت می کنند و برای خودشان دستگاه درست می کنند و به منافع خودشان ملت را به کار می کشند و از ملت جدا هستند، برنامه های آنها این است که با کوششْ ملت را به تباهی بکشند و نسل جوان را فاسد کنند. اگر نسل جوان فاسد نباشد آنها از آن خوف دارند و می ترسند که یک وقت نسل جوان یک عصیانی بکند و آنها را به تباهی بکشد. از این جهت، به وسائل مختلفه کوشش می کنند که نسل جوان را به تباهی بکشند که از مسائل روز و از مسائل زندگی کنار باشند. وسائل متعدد، از قبیل مطبوعات که در خدمت آنها بود، رادیو و تلویزیون، سینما، تئاتر، تمام اینها که در خدمت آن رژیمهای غیرتوحیدی هست.» (1)
موسیقی بهعنوان ابزار تخدیر و کنترل اجتماعی
در نگاه امام خمینی (ره)، موسیقیای که در خدمت رژیمهای طاغوتی قرار میگیرد، ابزاری برای تخدیر فکری است که جوانان را از مسیر رشد و تعالی بازمیدارد و آنان را به سمت هوسرانی، غفلت و بیتفاوتی نسبت به مسائل جامعه سوق میدهد. ایشان این پدیده را یکی از سیاستهای برنامهریزیشده میدانستند که حکومتهای استبدادی با بهرهگیری از آن، مانع بیداری جوانان و قیام آنان علیه ظلم و فساد میشوند. به اعتقاد امام، چنین موسیقیهایی، همراه با سایر ابزارهای رسانهای فاسد، بهگونهای عمل میکنند که جامعه را از اندیشیدن به حقوق خود و مبارزه با بیعدالتی دور سازند.
امام در بیاناتی موسیقی را مانند مواد مخدر عامل تخدیر و انحراف نسل جوان دانسته و می فرمایند: «و از جمله چیزهایی که باز مغزهای جوانها را مخدّر است و تخدیر می کند موسیقی است. موسیقی اسباب این می شود که مغز انسان وقتی چند وقت به موسیقی گوش کرد، تبدیل می شود به یک مغزی غیر آن [مغز] کسی که جدّی باشد. از جدّیت، انسان را بیرون می کند، و متوجه می کند به جهاتی دیگر. تمام این وسائلی که حالا این بعضیش بود، و الی ماشاءالله وسائل درست کرده بودند، همه برای خاطر این بود که ملت را از مقدّرات خودش غافل کند، و متوجه به جهات دیگر بکند، منحرف کند او را از مسائل روز که مبادا مزاحمش بشود. این یک برنامۀ بسیار مفصّلی بوده است که طرح شده؛ نه این است که مِنْ باب اتفاق مثلاً این مسائل واقع شده. نخیر، این یک طرحهایی است که آنهایی که طرّاح هستند طرح کردند، که این جوانها را به تباهی بکشند.» (2)
امام در بیانی دیگر می فرمایند: «موسیقی از اموری است که البته هر کسی از موسیقی به حسب طبع خوشش می آید؛ لکن از اموری است که انسان را از جدّ بیرون می برد به یک مطلب هزل. دیگر این جوانی که عادت کرد که روزی چند ساعتش را با موسیقی سر و کار داشته باشد ـ که اینها شاید اکثر رادیوشان و تلویزیون شان از همین قسمها بود ـ یک جوانی که اکثر اوقاتش را صرف بکند در اینکه پای موسیقی بنشیند و اینها، این از مسائل زندگی و از مسائل جدّی بکلی غافل می شود، عادت می کند، مثل همان که به مواد مخدّره عادت می کند. کسانی که به مواد مخدره عادت می کنند، دیگر نمی توانند یک انسان جدّی باشند که بتوانند در مسائل سیاسی فکر بکنند. فکر انسان را موسیقی جوری می کند که دیگر نتواند در غیر همان محیط موسیقی و مربوط به شهوات و مربوط به موسیقی نتواند اصلاً فکر بکند. از این جهت اینکه پافشاری داشتند به اینکه رادیو آن طور باشد و تلویزیون آن طور باشد و مجلات آن طور باشند و روزنامه ها آن طور باشند و سینماها آن طور باشند؛ و همه روی هم رفته دست به دست هم بدهند و این ملت را سرگرم کنند به این امور، و همۀ مخازن ما را ببرند؛ که الآن که رفتند و گم شدند برای مملکت ما یک چیزِ سالم نمانده؛ هر جایش دست بگذارند ناسالم است.» (3)
از دیدگاه امام خمینی (ره)، موسیقیای که در خدمت رژیمهای طاغوتی قرار دارد، تنها یک سرگرمی ساده نیست، بلکه بخشی از یک برنامهریزی گسترده برای ایجاد انحراف و تخدیر نسل جوان است. این نوع موسیقی، همراه با سایر ابزارهای رسانهای، بهگونهای طراحی شده که ملت را از مسائل اساسی زندگی خود غافل کند و زمینه را برای استمرار سلطه حکومتهای غیرالهی فراهم سازد. بر این اساس، امام خمینی (ره) همواره بر ضرورت هوشیاری نسل جوان در برابر این ترفندها و اهمیت توجه به موسیقی و رسانههای سالم و سازنده تأکید داشتند.
(1) سخنرانی در جمع کارکنان رادیو دریا (30 تیر 1358)
(2) همان
(3) همان