دعوت به تماشای مستند در سینما/بنویسید "احمد"، بخوانید "امام"

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، همزمان با سالگرد ارتحال امام خمینی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی قصد دارد 3 مستند را به صورت رایگان برای مخاطبان خود روی پرده ببرد؛ «احمد» ساخته مصطفی رزاق کریمی، «عیدوک» به کارگردانی امیر عسگری و «فرشته‌ها» اثری از مهدی زمانپور کیاسری. این 3 مستند که همگی از جدیدترین آثار سینمای مستند ایران هستند و برای اولین بار در جشنواره سینما حقیقت (آذرماه 1402) رونمایی شدند، در روز یکشنبه 13 خردادماه برای عموم مردم به نمایش گذاشته می‌شود و در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم:

بنویسید "احمد"، بخوانید "امام"!

رزاق کریمی که پیش از این مستند "بانو قدس ایران" که پرتره‌ای از همسر امام خمینی بود را ساخته، این بار سراغ فرد نزدیک دیگری به ایشان رفته و آنهم سیداحمد خمینی است.

"احمد" یکی از جنجالی‌ترین و پرحرف و حدیث‌ترین مستندهای جشنواره حقیقت سال گذشته بود؛ هم به دلیل سوژه خاص آن و هم به دلیل افرادی که در این مستند مقابل دوربین مصطفی رزاق کریمی نشستند. این مستند اگرچه پرتره‌ای از سیداحمد خمینی فرزند ارشد امام خمینی (ره) است، اما به دلیل نزدیکی بسیار زیاد وی به امام و حضور او در تک‌تک دقایق زندگی ایشان، از تبعید تا لحظه ارتحال، روایتی غیرمستقیم از منظومه فکری امام خمینی و تصمیمات مهم ایشان در طول رهبری انقلاب اسلامی را نیز پیش چشم مخاطبان قرار داده است.

در این مستند 2 رئیس جمهور سابق کشور مقابل دوربین نشستند؛ سیدمحمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات و حسن روحانی. همچنین جمع زیاد دیگری از چهره‌های مهم سیاسی درباره سیداحمد خمینی و (در زیرمتن فیلم، درباره امام) لب به سخن گشودند که از آن جمله آنان می‌توان به موسوی خوئینی‌ها، سیدحسن خمینی، مهدی کروبی‌، غلامحسین کرباسچی، مهدی هاشمی رفسنجانی و ... اشاره کرد.

این مستند در دقایق ابتدایی خود مروری بر زندگی شخصی سیداحمد خمینی دارد، اما آرام آرام وارد اتفاقات مهم زندگی وی که نشأت گرفته از فراز و نشیب‌های انقلاب اسلامی است، می‌شود. عمده دقایق مستند به اتفاقات سیاسی کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص دارد که از آن جمله می‌توان به ماجرای عزل بنی‌صدر و عقاید سیداحمد خمینی درباره بنی‌صدر، تسخیر لانه جاسوسی و نقش وی در این موضوع، پایان جنگ و پذیرش قطعنامه 598 از سوی امام خمینی اشاره کرد. البته مستند برخلاف انتظارات، زمان کمی را برای پرداختن به علت فوت سیداحمد خمینی و حواشی که دراینباره وجود دارد، اختصاص می‌دهد که شاید یکی از نقاط ضعف فیلم به شمار می‌رود.

این فیلم مستند، روایتگر بخش مهمی از زندگی سیداحمد خمینی شده و از سویی دیگر، تصمیمات مهم امام خمینی را روایت کرده است. بدون شک تماشای این مستند در مناسبت پیشرو (ارتحال امام خمینی) خالی از لطف نیست.

یک دوره تاریخی گمشده در زندگی شهید سلیمانی

هر جا سخن از شهید سلیمانی آورده می‌شود، بسیاری از اذهان به سمت دو دهه حضور او در منطقه به عنوان فرمانده سپاه قدس و نقش مهم وی در شکل‌گیری جبهه مقاومت می‌رود. برخی دیگر نیز از دوران دفاع مقدس وی در نقش فرمانده لشکر 41 ثارالله کرمان یاد می‌کنند. عمده مستندهای ساخته شده درباره او نیز همین روایت را دارد و بیشتر سراغ حضور میدانی وی در سوریه و عراق رفته‌اند.

این اتفاق در حالی است که یک دوره تاریخی کمتر بیان شده در زندگی شهید سلیمانی وجود دارد که تا پیش از ساخت مستند "عیدوک" کمتر به آن پرداخته شده بود و آنهم دوره مابین پایان جنگ در سال 1367 تا پذیرش مسئولیت فرماندهی سپاه قدس توسط شهید سلیمانی است.

مستند «عیدوک» به کارگردانی امیر عسگری در هفدهمین جشنواره سینما حقیقت حضور داشت و موفق به دریافت جایزه «سرباز وطن» شد. جایزه‌ای که به بهترین مستند درباره شهید سلیمانی اهدا می‌شود. اسم این فیلم برآمده از نام "عیدوک بامری" سرکرده اشرار جنوب شرق کشور در منطقه‌ای بین کهنوج و ایرانشهر است. او بیش از 100 نفر را به شهادت رسانده و درگیر گروگانگیری، نزاع، توزیع مواد مخدر و سلاح بود. سال 1372 یا 1373 سردار قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده قرارگاه قدس منطقه جنوب شرق تصمیم به انهدام این باند می‌گیرد. در همین زمان ماجرای «عملیات آورتین» اتفاق می‌افتد و امان‌نامه به عیدوک، ماجرایی در پی این عملیات است. 

کارگردان مستند عیدوک روایتی دقیقی از اتفاقات آن سال‌ها و شرورهایی که در آنجا زندگی می‌کردند، بیان می‌کند و می‌گوید: قبل از حضور شهید سلیمانی در منطقه جنوب شرق کشور وضعیت بسیار بدی در آنجا حاکم است. نه تنها جرم و قتل زیاد است، بلکه اتفاقات ناگوار زیادی نیز توسط اشرار رقم می‌خورد. برای مثال در سال 1367، اشرار، بخشدار نصرت آباد را همراه با 25 نفر از همراهانش می‌ربایند و بعد از مرتکب شدن فجیع‌ترین قتل، پیکر آنها را نیز برنمی‌گردانند. در این شرایط شهید سلیمانی تصمیم می‌گیرد که وارد منطقه شود. در همان روزها خیلی‌ها به او می‌گویند این کار نشدنی است. حتی عده‌ای به او می‌گویند شرایط جنوب شرق کشور و مبارزه با اشرار بسیار متفاوت با مبارزه با دشمن بعثی در دفاع مقدس است؛ خیلی از اشرار در بین مردم زندگی می‌کنند و به راحتی نمی‌توان آنها را شناسایی کرد. علیرغم همه این سختی‌ها شهید سلیمانی تصمیم می‌گیرد شرایط منطقه جنوب شرق کشور را دگرگون کند.

شهید سلیمانی در اولین قدم به سمت سیستان و بلوچستان می‌رود و پس از ساماندهی وضعیت آنها به جنوب کرمان سفر می‌کند.  شرایط آنجا بسیار سخت است، چرا که بسیاری از اشرار در بین مردم بودند و همین موضوع شناسایی آنها را سخت می‌کرد. بخش زیادی از اشرار به دلیل مشکلات مالی سراغ این کار و توزیع مواد مخدر رفته بودند. به نظر می‌رسد که این افراد مجبور بودند برای تامین معاش خود دست به چنین کاری بزنند. در این بین، ابتکار شهید سلیمانی برای بازگرداندن این افراد از مسیر شرارت قابل توجه و تأمل است که سوژه مستند عیدوک نیز همین اقدامات است.

بدون شک، تماشای این مستند می‌تواند بخش مهمی از زندگی شهید سلیمانی و کارهای مهم وی را در اذهان مردم جای بدهد.

سوژه‌ای شبیه به "حوض نقاشی"، این بار در سوریه!

مهدی زمانپور کیاسری یکی از مستندسازان نام آشنای کشور، با مستند «فرشته‌ها» در هفدهمین جشنواره سینما حقیقت حضور داشت. او پیش از این با ساخت مستند «مشتی اسماعیل» که پیرمردی نابینا بود، بسیاری از توجهات را به خود جلب کرد و در چند تجربه بعدی خود سراغ کودکان رفت. سوژه‌ اکثر مستندهای اخیر او کودکان هستند و در لابه‌لای بازی‌های کودکانه آنان تلاش می‌کند روایت‌هایی انسانی در دنیای ساده کودکانه را جست‌وجو کند. او پیش از ساخت مستند «فرشته‌ها»، مستند «آب، باد، خاک، نان» را ساخت که توانست جوایز مهم زیادی از جشنواره‌های بین‌المللی دریافت کند که مهم ترین آنها جایزه تقدیر ویژه هیات داوران بخش کودک و‌ نوجوان جشنواره مستند ایدفا هلند بود.

مستند «فرشته‌ها» داستان دختری نابینا است که در سوریه زندگی می‌کند. کارگردان این فیلم، سوژه خود را حین برگزاری یک ورکشاپ تخصصی در سوریه پیدا می‌کند. ماجرا از این قرار است که یکی از شرکت‌کنندگان در ورکشاپ درباره خانواده‌ای سه نفره صحبت می‌کند که دو نفرشان نابینا هستند. اگرچه پیشتر یک مستند خبری از این خانواده ساخته شده اما زمانپور تصمیم می‌گیرد بار دیگر سراغ این خانواده برود و حال و احوال آنان را جویا شود.

زهرا، دختر 7 ساله این خانواده است که برخلاف پدر و مادرش قدرت بینایی دارد و بسیاری از امور خانواده از طریق وی انجام می‌شود. پدر و مادر او علیرغم همه مشکلات اقتصادی که دارند، همه وجودشان را برای این دختر بچه گذاشته‌اند و حالا زهرا 7 ساله تلاش می‌کند تا قدردان محبت آنها باشد و باری از روی دوش آنان بردارد.

براساس این گزارش، در ادامه طرح «اکران حقیقت»، این 3 مستند پرمخاطب جشنواره هفدهم «سینماحقیقت» روز یکشنبه 13 خردادماه ساعت 16 در سالن حقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی روی پرده می‌روند.