سرنوشت تبلیغ ؛ یکسال پس از دستور رهبر معظم انقلاب

اگر نگویم سخنرانی ۲۱ تیرماه سال ۱۴۰۲ مهم ترین بیانات رهبری است، قطعا یکی از مهم ترین سخنرانی های ایشان در طول دوران رهبری‌شان خواهد بود. چرا که هم مخاطبانشان افراد خاص و از اثرگذار ترین افراد در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی هستند و هم سخنان راهبردی و عمیقی در مورد چگونگی رسیدن به اهداف دین مبین اسلام مطرح شد.

اهمیت این سخنرانی ریشه در منظومه فکری امامین انقلاب دارد. این دو رهبر بی نظیر الهی حوزه علمیه را مادر و عامل حدوث انقلاب می دانند و بر اساس قاعده ای منطقی عامل حدوث هرچیزی سبب بقاء و تدوام آن چیز خواهد بود. امام(ره) سخن معروفی دارند که بر گرفته از احادیث است؛ امام(ره) فرمودند: «اگر حوزه و روحانیت اصلاح شود جامعه نیز اصلاح خواهد شد». از این رو توصیه های رهبر معظم انقلاب به حوزه علمیه را می توان مهم ترین بیانات ایشان ارزیابی کرد و شایسته است طلاب و خصوصا مسئولان حوزه بارها و بارها آن را مطالعه و تمام جهت گیری شخصی و عمومی شان را بر اساس آن تنظیم کنند.

امروز که این متن را می نویسم نزدیک به یک هفته از انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری می گذرد. طلاب و مردم زیادی به صورت خودجوش از باب عمل به وظیفه ای که امام خمینی(ره) بر عهده ایشان گذاشته بود به میان مردم کوچه و بازار رفتند تا جایی که می شود مشارکت را بالا ببرند. اثرگذاری این تبلیغ به صورت محسوسی نمایان شد و نسبت به دور اول انتخابات مشارکت بر خلاف تجربه و پیش بینی ها به جای اینکه نزولی باشد صعودی شد و حدود 10 درصد افزایش یافت. قابل توجه است اگر این حضور چند روزه، خودجوش و البته کم انسجام طلاب  اینقدر در رشد مردم اثرگذار بود اگر حضور طلاب منسجم و با بهره گیری از تمام ظرفیت انسانی و نرم افزاری و در طول سال انجام گیرد چه آثار و برکاتی به دنبال خواهد داشت. و این مهم جز با تدبیر فوری مسئولان حوزه علمیه و مطالبه طلاب جوان انقلابی محقق نخواهد شد.

حضرت آقا در جایی از سخنرانی تیر ماه سال گذشته در باب کیفیت تبلیغ می فرمایند: «... بلاغ مبین یعنی آن رساندنی که جای شبهه ای باقی نگذارد». آیا این نحوه تبلیغی که ما در مورد انتخابات به عنوان اثرگذارترین عامل ایجاد دولت اسلامی انجام دادیم و سال ها است انجام می دهیم «بلاغ مبین» و بدون باقی گذاشتن شبهه در ذهن مخاطب است؟ بدیهی است در زمان محدود و در این زمانه پرشبهه بسیاری از شبهات در ذهن مردم باقی خواهد ماند و نیاز به یک تبلیغ مستمر و برنامه ریز شده دارد.

رهبر معظم انقلاب در سخنرانی راهبردی 21 تیر ماه «تبلیغ» را  وسیله و ابزار  رسیدن به نظام اسلامی، دولت اسلامی، اقامه معروف و ازاله منکر دانستند و اظهار داشتند: «هر کدام از اینها را که شما نگاه کنید، وسیله و ابزار رسیدن به آن، تبلیغ است؛ بدون تبلیغ نمی شود. دین خدا با این هدفها و امثال این هدفها برای مردم، جز با تبلیغ تحقّق پیدا نمیکند؛ پس تبلیغ شد مرتبه‌ی اوّل، درجه‌ی اوّل (اولویت اول حوزه علمیه). لذا شما در قرآن می‌بینید روی مسئله‌ی تبلیغ تکیه شده».

صریح بگویم ما در فعالیت سلبی و انتقادی قوی هستیم، وقتی نوبت به کار ایجابی  می رسد متوقف می شویم و با سرعت بسیار پایین حرکت می کنیم. وقتی شخصی مسئول ریاست جمهوری بود که به بیانات رهبر انقلاب آنطور که باید توجه نمی کرد، به راحتی انتقاد می کردیم که حرف ولی جامعه بر زمین مانده و...

امروز یک سال از دستور ولی جامعه برای تشکیل یک کانون عظیم تبلیغی و هماهنگی برای انسجام تبلیغ می گذرد. دستوری که به مثابه اوجب واجبات است! اوجب واجباتی که تغییر و تحرک محسوسی در تحققش مشاهده نمی شود.

نائب امام زمان(عج) خطاب به متولیان حوزه علمیه در سخنرانی 21 تیر 1402 می فرمایند: «پس تبلیغ در دوره‌ی ما اهمّیّت مضاعف پیدا میکند؛ هم از جهت اینکه در نظام اسلامی پایه و قوام نظام، مردمند، ایمان مردم است و اگر چنانچه ایمان مردم نباشد، نظام نخواهد بود . امام(ره) فرمودند: حفظ نظام از اوجب واجبات است؛ گاهی انسان فکر میکند که اوجب واجبات است؛ پس حفظ ایمان مردم میشود واجب؛ تبلیغ از این جهت اهمّیّت مضاعف پیدا میکند ــ ثانیاً از این جهت که دوره، دوره‌ی تطوّر علمی است. امروز انواع و اقسام شیوه‌های پراکندن پیام وجود دارد که در گذشته حتّی فکرش را هم نمیکردند؛ از تلویزیون و ماهواره بگیرید تا اینترنت و پسااینترنت؛ این چیزهای جدیدی که پیش آمده، هوش مصنوعی و امثال اینها. حالا چیزهای دیگر هم در راه است».

آیا قبول داریم که در شرایط جنگی قرار داریم؟ و برای جلوگیری از نفوذ دشمن باید اقدامات عاجلی انجام داد؟ و آیا قبول داریم در صورت ضعف اجرای دستورات ولی جامعه مسئول انحرافات جامعه هستیم؟

بله؛ قبول داریم که باید کار ها ریشه ای حل شود و زمانبر است اما در شرایط جنگی، باید اقدامات فوری، میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته شود و به موازات هم انجام شود. انتظار بنده به عنوان یک طلبه این نیست که تمام دستورات رهبری به صورت کامل در این مدت یکسال عملیاتی شود؛ اما انتظار دارم لا اقل، حداقل های تبلیغ فراهم شود.

باید دید که مسئولان حوزه چه زمانی  به دستورات رهبر معظم انقلاب جامه عمل می پوشانند. امیدواریم که با سرعتی بیش از پیش تبلیغ در اولویت اصلی حوزه علمیه قرار بگیرد و زبانم لال آنقدر دیر نشود که دچار «استحاله فرهنگی» شویم.

استحاله فرهنگی که رهبری هم در همین سخنرانی نسبت به آن هشدار می دهند: «اگر امروز حوزه‌ی علمیّه از اهمّیّت تبلیغ و حسّاسیّت تبلیغ و مضاعف بودن وظیفه‌ی تبلیغ غفلت بکند، دچار عارضه‌ای میشویم که جبرانش به‌آسانی ممکن نیست؛ نمیگویم محال است امّا به‌آسانی ممکن [نیست] و دچار استحاله‌ی فرهنگی میشویم. اگر لاسمح‌الله استحاله‌ی فرهنگی پیش بیاید، درست کردنش، جبران کردنش دیگر کار یک‌ ذرّه و دو ذرّه نیست. امام در یک مواردی مکرّر میفرمودند که اگر چنین اتّفاقی بیفتد، اسلام یک سیلی‌ای خواهد خورد که تا سالهای متمادی اثرش بر روی او باقی خواهد ماند؛ قضیّه این است».

گمان می کنم در اهمیت تبلیغ و اصلاح فرآیند ها همین بخش از بیانات رهبری کافی باشد و نیاز به توضیح  و حرافی بیشتر حقیر نیست. خداوند همه ما را آگاه به وظایفمان کند.

ما به مسئولان حوزه اطمینان و امید داریم اما همانطور رهبر معظم انقلاب فرمودند، اگر یک جهش برای انواع فعالیت ها نیاز داریم با حضور مردم محقق خواهد شد. مسئولان حوزه هم با تبعیت از این سخن رهبری، عوض فعالیت هایی بر پایه بروکراسی اداری، می توانند با استفاده از ظرفیت عموم طلاب و خصوصا طلاب جوان یک جهش بزرگی را در زمینه «در اولویت قرار گرفتن تبلیغ» رقم زنند.