اربعین هم رسانه و هم خبر است

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر اکبر نصراللهی رئیس دانشکده جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی در «همایش اربعین و جامعه مهدوی » در شهر مقدس کربلا که روز گذشته برگزار شد، مهمترین ویژگی‌های‌مشترک جامعه‌ مهدوی و اربعین را ، عشق و معنویت، خودسازی و دگرسازی، حاکمیت مومنان و اراده‌های مردم دانست و گفت: بعد از سال‌ها ، ابراز انزجار و مبارزه با جنایات رژیم صهیونیستی در کنار تلاش‌ها و هماهنگی برای اقدام بزرگ در این زمینه، دال مرکزی در گفتمان مردم کشورهای مختلف در راهپیمایی اربعین امسال شده‌است.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی همچنین با اشاره به نظر مقام معظم رهبری مبنی بر "حکومت متکی به ایمانها و اراده‌های مردم"  به عنوان ویژگی جامعه مهدوی ابرزا کرد: دقیقا وجود چنین ویژگی یعنی ایمان و اراده مردم ، حضور آنها در  اربعین در گرمای هوا را به آرامش و حال خوب تبدیل گرده است.

رئیس دانشکده جامعه و رسانه  دانشگاه آزاد اسلامی با فراملیتی، فراجناحی  و فرادینی توصیف‌کردن اربعین افزود: اربعین رنگین‌کمان فرهنگ‌ها، اقوام، ملیت‌ها، مذاهب و حتی ادیان مختلف است؛ حق‌طلبی، عدالت و آزادیخواهی و عشق به فرزند مولا علی‌ (ع)، شکل‌دهنده این رنگین‌کمان و حس و معرفت مشترک همه عاشقان است.   
وی در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: پیاده‌روی اربعین حسینی زمینه‌ساز جامعه مهدوی است  و  مشتاقان را در مسیر زندگی اصلی و آرمانی جامعه مهدوی قرار  می‌دهد .

نصراللهی ادامه داد: انسجام امت اسلامی، خوش‌بینی، صبر و مقاومت  احساس امنیت،  خدمتگزاری و ایثار و فداکاری، احساس بی نیازی و کاهش دلبستگی به مادیات،شکرگزاری، پاک شدن کینه‌ها از دل مردمان، فراگیری، رفاقت و دوستی و صمیمیت،  اطعام و بخشش اموال برای برآوردن نیازهای همدیگر از ویژگی‌های جامعه مهدوی است که در اربعین هم رو به گسترش است.

وی افزود: راهپیمایی عظیم اربعین، نمایشی از زمان ظهور مهدی موعود است؛ چراکه بر اساس روایت‌های متعدد ویژگی های مذکور  موجود، در زمان ظهور، وجود دارد و همه آنها بویژه همدلی و صمیمیت بین زائران اربعین و در میزبانی مردم عراق به خوبی دیده می‌شود.

وی اظهار داشت: اربعین تمرین ورزیده شدن و آمادگی دل کندن از کسب و کار و زندگی برای رسیدن به اهدافی عالی و الهی است؛ اربعین، احیاگر فرهنگ ناب دینی در ایثار، نوع‌دوستی، سخاوت و احسان است.

نصراللهی اضافه کرد: این فرهنگ، همان است که در عصر ظهور حضرت ولی عصر عج حاکم خواهد شد و مردم بدون هیچ چشمداشتی،دارایی‌های خود را با نیازمندان و محتاجان شریک خواهند شد و حکومت جهانی مهدوی نیز همه امکانات را برای رفع نیازهای مادی و معنوی بشر بسیج خواهد کرد.

رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه ولایتمداری را مهم‌ترین شباهت مراسم پیاده‌روی اربعین و جامعه مهدوی دانست و خاطرنشان کرد: همه ویژگی‌های جامعه مشترک جامعه مهدوی  و اربعین، در پرتو این ویژگی محقق می‌شود.

نصراللهی با اشاره به شکل‌گیری  تمدن‌ها بر اساس آرمان‌های مشترک گفت: راهپمایی اربعین با گسترش دایره حق طلبان و توسعه تعاملات عدالت و آزادی خواهان ، زمینه حرکت و  تأسیس تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی است .

وی با اشاره به حدیثی از امام حسن عسگری (ع)  که "زیارت اربعین" از نشانه‌های اهل ایمان است، تاکید کرد: در راهپیمایی اربعین، مردم از  کشورهای مختلف يکديگر  را شناسایی  و شبکه بزرگ عاشقان جامعه مهدوی را شکل می دهند. 
نصراللهی بیان کرد: پیاده روی اربعین به دلیل رفتار عقلایی و منطبق  با فطرت، ظرفیت گفت و گو با جهان و زمینه‌های مشترک با جامعه آرمانی عصر ظهور را دارد و تعمیق و تداوم آن‌ها، زمینه ساز ظهور  حضرت (عج) است.

رییس دانشکدگان جامعه و رسانه  در بخش دوم سخنان خود با استناد به مدل‌ها و شاخص‌های ارتباطی و ارزش‌های‌خبری،گفت: اربعین هم "رسانه " و هم "خبر"است.رسانه است چون هم تولید، منتشر و توزیع کننده انبوه محتوا است و  هم پیام های ناب اربعین، مخاطبان انبوه دارد.  علاوه بر این اربعین  برخلاف رسانه‌های  معمول  فقط واسطه  خبرهای دیگران نیست  بلکه خودش  خبر و منبع آن است بنابراین اربعین نه تنها یک رسانه بلکه ابررسانه و رساترین،مردمی‌ترین ،جامع‌ترین،بزرگترین ،صمیمانه‌ترین رسانه و رسانه مظلومان و عدالت طلبان  و آزادیخواهان است.

نویسنده کتاب راهنمای پوشش خبری افزود: اربعین به دلیل نوع،مکان،تعداد و ترکیب جمعیتی،تنوع غذایی، میزان پیاده‌روی، نوع مشارکت شرکت کنندگان، دوره برگزاری متمایز از همه مراسم مذهبی‌دنیا حتی حج و کومبه‌میلا دارای همه ارزش‌های‌خبری است با وجود این اولا از ظرفیت رسانه اربعین استفاده کافی نمی‌شود،ثانیا رسانه‌های‌اسلامی در پوشش آن، ناتوان ،تلاش‌شان ناکافی و محدود به قالب و دوره خاص و اغلب احساسی است و ثالثا رسانه‌های‌غربی در این خصوص راهبردهای سکوت، کوچک نمایی اما در پوشش برخی اشکالات جزیی و طبیعی ، استراتژی بزرگنمایی را اتخاذ کرده اند.

رئیس دانشکده علوم اجتماعی ارتباطات و رسانه همچنین گفت‌: اربعین فرصت استثنایی برای معرفی چهره واقعی اسلام و پیام دوستی است که با توجه به الهی،انسانی و فطری بودن می تواند مخاطبان زیادی را از سراسر جهان داشته باشد و تلاش‌های رسانه های غرب برای اسلام و ایران هراسی را خنثی کند.

وی ادامه داد: رسانه ها باید در پوشش احساسات مذهبی و شور اربعین و عقلانیت و معرفت و حکمت توازن برقرار کنند اما متاسفانه در پوشش رسانه ای اربعین احساسات برمعرفت و بصرت غلبه دارد.

نصراللهی ادامه داد: رسانه ها باید به موازات توجه به  احساسات مذهبی ، به بصیرت و معرفت افزایی در اربعین توجه داشته باشند  اما متاسفانه رسانه ها به سوژه های کلیشه ای و معمولی اربعین می پردازند و در تولید و انتشار موضوعات عمیق و راهبردی اربعین ناتوان هستند.

وی بزرگنمایی مشکلات و کمبودها در مراسم پیاده روی اربعین و ایجاد دوگانه های غیر واقعی مثل تقابل اربعین و حج و شیعه و سنی را  از اهداف رسانه های غربی دانست و گفت: متاسفانه رسانه‌ای داخلی با تمام تلاشی که داشتند نتوانسته اند عظمت این مراسم معنوی را به نمایش بگذارند و شبهات موجود را رفع کنند.

رئیس دانشکده رسانه دانشگاه آزاد ابراز داشت: رسانه ها می‌توانند  با آموزش مستمر و توانمندسازی زائران و خادمان و استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد محیط زیستی  در دوره قبل ،حین و بعد از مراسم اربعین،  به برگزاری این مراسم اربعین به منظم ترین ، بهترین و سالم ترین شکل کمک کنند.

وی نقش دانشگاهیان را در توصیف ، تبیین و پیش بینی مراسم اربعین مهم دانست و گفت ضرروت دارد استادان و دانشجویان درتحقیقات هود بویژه در پایاننامه و رساله های تحصیلی ابتدا توصیف دقیقی از پدیده اربعین و ابعاد و ویژگی ها ،ظرفیت ها و چالش های آن داشته باشند. همچنین  دانشگاهها و رسانه ها باید به جنبه های اجتماعی اربعین در کنار جنبه های دینی توجه کنند.

نصراللهی افزود: اربعین نماد بخشش، مهمان‌نوازی، وحدت، عشق، برادری، محبت، انسانیت انتظار ، امید و نماد اقتدار و صدای مظلومان و نمایش آزادگی است.

رئیس دانشکده جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی افزود اقدامات درخور قدردانی در حوزه‌های مختلف رسانه‌ای و غیررسانه‌ای شده‌است اما به موازات استقبال و عظمت این پدیده بی‌نظیر  این تلاش‌ها،ناکافی است.

نصراللهی با برشمردن ویژگی‌ها و فرصت‌های رسانه بی نطیر رسانه اربعین گفت در عین‌حال در صورتی که اقدامات متناسب و موازی  با گسترش روزافزون پدیده اربعین صورت نگیرد چالش‌هایی‌ آن را تهدید می‌کند.

نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه‌های‌حرفه ای گفت: غلبه احساسات بر حکمت ، فقدان و ناکافی‌بودن آموزش بویژه در حوزه های‌بهداشتی، سونامی‌جمعیتی و اقدامات ناکافی و موازی زیرساختی و فرهنگی و  ساخت دوگانه‌های غیرواقعی از اربعین مثل اربعین_حج، شیعه_سنی ، ایران_عربستان‌از جمله‌چالش‌های‌اجرایی اربعین است.

عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی همچنین گفت استفاده ناکافی از ظرفیت شبکه‌های‌اجتماعی از دیگر چالش‌های جهان اسلام در معرفی و فرهنگ‌سازی پدیده اربعین است. 

رییس دانشکده جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی در بخش‌پایانی از سخنان خود گفت: تشکیل ستاد رسانه‌های مردم نهاد، توانمندسازی رسانه ها و موکب‌ها با آموزش‌های مستمر  و تبادل تجربیات، استفاده از ظرفیت‌های همه قالب‌ها و ظرفیت رسانه‌ها بویژه رسانه‌های اجتماعی ، پرهیز از دوگانه‌سازی های نادرست، توجه بر عقلانیت و حکمت‌افزایی ،توجه به بعد اجتماعی  در کنار جنبه‌های دینی اربعین و پرهیز از حاکمیتی و دولتی‌کردن اربعین را از جمله راهکارهای مهم مقابله با چالش‌ ها و آسیب های این راه است.