گزارشی از دومین نشست تربیتی سالانه اساتید جامعة المصطفی العالمیه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دومین نشست تربیتی سالانه اساتید جامعه المصطفی العالمیه به همت معاونت فرهنگی تربیتی این نهاد علمی حوزوی، صبح ششم اسفندماه در سالن قدس مجتمع آموزش عالی امام خمینی‌(ره) برگزار شد که طی آن دو ساحت اخلاقی و عبادی معنوی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

علمای حوزه پرچمداران رسالت الهی در جهان
حجت‌الاسلام علیرضا اعرافی، رییس جامعة المصطفی العالمیه در این نشست تربیتی با ارائه سخنانی در خصوص اخلاق نبوی، نورانیت پیامبر را ذات ایشان دانست و گفت: تمام معنویت جلوه ای از ذات پیامبر اکرم(ص) است، از این رو شخصیت اخلاقی پیامبر اکرم(ص) باید محور تزکیه و پاک سازی همه طلاب جامعة المصطفی باشد.

وی با تأکید بر اصالت تربیت و اخلاق در تمام فعالیت ها، خواستار استفاده از هویت حوزوی برای پیشبرد آرمان ها شد و افزود: هویت حوزوی به همان شکل که در اندیشه امام خمینی‌(ره) و امروز در اندیشه رهبر معظم انقلاب مشخص است باید نصب العین طلاب حوزه های علمیه قرار گیرد. هویت حوزوی ریشه در سنت اسلام، قرآن، حدیث و تجسم این سنت در حوزه های شیعه دارد و آن را نمی توان در کنار سایر هویت های صنفی و شغلی قرار داد.

رییس جامعة المصطفی در تبیین بحث هویت حوزوی از مسؤولان حوزه های علمیه خواست برای آشنایی طلاب و فراگیران با تاریخ حوزه ها و قله های علمی فرهنگی تشیع برنامه ریزی کنند و خاطرنشان کرد: خط نورانی علمای گذشته باید امتداد پیدا کند و رسالت جامعة المصطفی نیز امتداد سلسله نورانی علمای دین به همه عالم و جهان است. استادان ستون های خیمه المصطفی هستند و مأموریت و رسالت تاریخی حوزه ها که به برکت انقلاب اسلامی بر دوش این نهاد علمی حوزوی گذاشته شده است، باید متناسب با نیازهای نوین و جدید در سراسر عالم انتشار پیدا کند.

حجت‌الاسلام اعرافی ادامه داد: برای پرورش انسان های عالم و فرهیخته و امتداد پیدا کردن رسالت تاریخی به همه عالم، افزایش کمیت متناسب، ارتقای کیفیت در کشورهای مختلف و پرورش قطب های بزرگ علمی و فکری از مأموریت های اصلی جامعة المصطفی العالمیه است.

رییس جامعة المصطفی العالمیه با بیان این‌که علمای حوزه پرچمداران رسالت الهی و مشعل داران نور خدا در جهان هستند که یکی از عالی ترین نمود آن در عصر حاضر، امام خمینی‌(ره) است بر بهره گیری و استفاده از منابع و متون اصلی دین، آشنایی طلاب با متون و کتاب های اخلاقی، توجه به دانش و شعب اخلاق، پرداختن به اخلاق اسلامی در مشاغل مختلف و استنتاج آن از سوی حوزه های علمیه، اولویت گذاری و زمان بندی تربیت اخلاقی، صیانت از طلاب بر افتادن در دام دکان داران عرفان های کاذب، احیای تذکرات اخلاقی در پایان هر درس و فعال کردن طلاب در زمینه های مختلف اخلاقی تأکید کرد.

وی با اشاره به ابتلای اخلاقی بر اعتقاد، خاطرنشان کرد: اخلاقی پایدار خواهد ماند که ریشه در عقیده، فکر و باور عمیق داشته باشد و همواره از خمیرمایه و بن مایه اعتقاد در آن استفاده شود.

آموزش تربیت محور شعار دیرین حوزه های علمیه
در ابتدای این نشست تربیتی نیز حجت‌الاسلام محمد جواد زارعان، معاون فرهنگی تربیتی جامعة المصطفی با اشاره به علل شکل گیری نشست تربیتی سالانه به مقایسه آن با سایر نشست های جامعة المصطفی پرداخت و گفت: شعار دیرین حوزه های علمیه شعار آموزش تربیت محور برخواسته از متن قرآن و معارف اهل بیت(ع) است و آنچه در یک نهاد آموزشی به نام حوزه های علمیه شکل گرفت در هیچ زمانی نباید از مرحله خودسازی و توجه به امور معنوی جدا شود.

وی با اشاره به تحقق شعار جامعة المصطفی که همان شعار حوزه های علمیه است به مقایسه و بررسی بین ارکان و مؤلفه هایی که زمینه تحقق این هدف را فراهم می کند، پرداخت و بر نقش استاد و طلبه در تحقق این شعار تأکید کرد و افزود: تشنگی به معارف اهل بیت(ع) از سوی طلاب جامعة المصطفی، وجود اساتید خبره و امکانات لازم، سبب شده جامعة المصطفی در این مسیر گام های اساسی را بردارد.

معاون فرهنگی تربیتی جامعة المصطفی تصریح کرد: جامعة المصطفی بر آن است تا رابطه استاد و طلبه را در فضای طلبگی در جمع بزرگ این نهاد حوزوی به عنوان الگو برای فضاهای بزرگ تر ترسیم کند. حضور اساتید در نشست تربیتی سالانه، از ویژگی های آن است و نشست های تربیتی فرایندی است که در طول سال ادامه خواهد یافت.

اهداف برگزاری نشست های تربیتی
در ادامه این نشست تربیتی، حجت‌الاسلام مهدی صفورایی، مدیرکل دفتر برنامه ریزی تربیتی جامعة المصطفی به تبیین دستاوردهای علمی و کاربردی نخستین نشست تربیتی اساتید جامعة المصطفی العالمیه پرداخت و گفت: ارتباط بیشتر با اساتید؛ استفاده حداکثری از مشارکت علمی اساتید؛ ایجاد فرصت و جلب توجه بیشتر به مقوله تربیت طلاب؛ بسترسازی به منظور عملیاتی سازی نظامنامه تربیتی از جمله اهداف برگزاری نشست های تربیتی است.

دستاوردهای نخستین نشست تربیتی اساتید جامعة المصطفی
وی سپس ابراز داشت: ارتباط بیشتر معاونت فرهنگی تربیتی مدارس و ستاد با اساتید؛ فعال شدن دبیران تربیتی گروه های علمی تربیتی و بهره مندی از توان علمی تجربی اساتید؛ فعال شدن پژوهشکده اخلاق و تعلیم و تربیت با پنج گروه پژوهشی مطالعات تربیتی، مطالعات اخلاق و عرفان عملی، مطالعات خانواده و زنان، مطالعات آموزشی و مطالعات روان شناختی در جامعة‌المصطفی؛ راه اندازی مرکز اسناد تربیتی؛ توجه به جنبه تربیتی در جذب و گزینش مدیران گروه های علمی تربیتی؛ عملیاتی کردن شناسنامه فرهنگی تربیتی؛ توجه به جنبه تربیتی در جذب و گزینش اساتید؛ طراحی پس نشست های نشست اول و کارگروه های تخصصی از دستاوردهای نخستین نشست تربیتی اساتید جامعة المصطفی العالمیه است.

بازتاب نشست های تربیتی در دیگر برنامه های جامعة المصطفی
مدیرکل دفتر برنامه ریزی تربیتی جامعة المصطفی با اشاره به بازتاب نشست های تربیتی در دیگر برنامه های جامعة‌المصطفی افزود: شعار محوری جشنواره طوبی با عنوان هویت معنوی در سیره عملی؛ شعار محوری اعتکاف با عنوان نوسازی معنوی و شکوفایی اخلاقی و توسعه فعالیت گروه ارزیابی تربیتی نتیجه برگزاری این نشست های تربیتی است.

طرح های پژوهشی محصول نشست های تربیتی
حجت‌الاسلام صفورایی همچنین از طرح های معرفی شاخص ها و ویژگی های طلبه مطلوب براساس ساحت های نظامنامه در سطوح مختلف تحصیلی؛ شناسایی استلزامات تربیت طلاب غیر ایرانی د رجامعة‌ المصطفی؛ شناسایی نیازهای تربیتی همسران طلاب؛ بررسی میزان و علت نفوذ عرفان های انحرافی در میان طلاب؛ شناسایی مؤلفه های تهذیب و رشد معنوی؛ شناسایی عوامل و علل اشتغال طلاب به فعالیت های غیر درسی و نقش آن در تربیت طلاب؛ بررسی وضعیت انگیزشی طلاب؛ بررسی وضعیت تربیتی خوابگاه ها؛ انتشار کتاب نیایش عارفان؛ جهت دهی به پایان نامه های طلاب با موضوعات تربیتی و اخلاقی و حمایت از پایان نامه های طلاب با موضوعات تربیتی فرهنگی به عنوان طرح های پژوهشی محصول نشست های تربیتی نام برد.

سپس حجت‌الاسلام سید مهدی حسینی، دبیر کارگروه تخصصی تربیت اخلاقی جامعة المصطفی با ارائه گزارشی از فعالیت های کارگروه تربیت اخلاقی به نتایج به دست آمده از کارگروه تخصصی تربیت اخلاقی اشاره کرد و به بیان نقاط قوت، نقاط ضعف، بایدها و نبایدهای اخلاقی و روش های کاربردی و راهبردی تربیت اخلاقی پرداخت.

نقاط قوت و ضعف مطرح شده در کارگروه تربیت اخلاقی
وی در ادامه وجود دغدغه تربیتی در بین اساتید و مسؤولان؛ اهمیت به گزینش علمی، اخلاقی، تربیتی و سیاسی اساتید؛ برگزاری جلسات هم اندیشی اساتید در زمینه تربیت اخلاقی؛ حضور اساتید برجسته اخلاقی در جامعة المصطفی؛ برگزاری دوره های آموزش مربیان اخلاق؛ تشکیل نشست ها و پیش نشست های تربیت اخلاق؛ تشکیل گروه های علمی اخلاقی با نگاه علمی به اخلاق؛ تدوین نظام نامه تربیتی و اهمیت دادن به ساحت تربیت اخلاقی را از جمله نقاط قوت مطرح شده از سوی اساتید کارگروه تربیت اخلاقی عنوان کرد.

دبیر کارگروه تربیت اخلاقی جامعة‌المصطفی سپس با اشاره به نقاط ضعف مطرح شده از سوی اساتید این کارگروه، اهمیت بیشتر به مسائل آموزشی و علمی تا تربیت اخلاقی و معنوی در مقام عمل؛ ضعف ارتباط بهینه تربیتی طلاب با خانواده خود؛ حجم زیاد دروس آموزشی و عدم اختصاص وقت مناسب برای تربیت اخلاقی از سوی اساتید؛ تربیت گریزی برخی طلاب؛ عدم دسترسی کافی به اساتید تربیتی؛ وجود فضاهای غیر تربیتی و تشریفاتی و سلیقه ای عمل کردن در تربیت اخلاق را از جمله این نقاط ضعف معرفی کرد.

راه کارهای تحقق تربیت اخلاقی
حجت‌الاسلام حسینی در بخش دیگری از سخنان خود توجه به سابقه افراد در کشورهای مختلف؛ برنامه ریزی برای تربیت اخلاقی قبل از ورود طلاب؛ توجه به خروجی ها در سنجش آسیب های تربیت اخلاقی؛ ایجاد محبت و علاقه در طلبه از طرف استاد؛ معرفی الگوهای اخلاقی و ملاقات طلاب با آنان؛ عملیاتی کردن نظام نامه تربیتی در ساحت تربیتی اخلاقی؛ اسوه شدن طلبه میان سایرین؛ انس با قرآن کریم و امام زمان(عج)؛ گنجاندن مبانی نظری اخلاق در دروس؛ اعطای بینش به طلاب در زمینه تربیت اخلاقی؛ برنامه ریزی دقیق، منظم و منسجم در امور اخلاقی در طول و سطوح تحصیلی؛ ارتباط نزدیک استاد با طلاب در زمان های غیر درسی؛ مشاوره اساتید و مشاوران با طلاب در زمینه تربیت اخلاقی؛ تربیت اساتید تربیتی در حیطه بین الملل؛ اولویت بندی و سطح بندی در مسائل اخلاقی؛ برگزاری دوره تربیت مربی اخلاق در جامعة المصطفی برای دور شدن از عمل کردن سلیقه ای؛ استفاده از روش های تربیت غیر مستقیم؛ پرهیز از نمره محوری در سنجیدن آموزش های اخلاقی؛ توجه بیشتر به هویت حوزوی؛ توجه به پژوهشگران مرتبط با مباحث اخلاق کاربردی؛ تقسیم اساتید منتخب اخلاقی به مناطق جغرافیایی مختلف به منظور رسیدگی به تمام طلاب؛ پرورش طلاب سابق برای ارائه الگودهی به طلاب تازه وارد و عدم تفکیک اساتید اخلاق و آموزش را از جمله راه کارهای مطلوب در تحقق تربیت اخلاقی عنوان کرد.

نقاط قوت و ضعف مطرح شده در کارگروه تربیت عبادی معنوی
در پایان این مراسم نیز حجت‌الاسلام احمد زهرایی، دبیر کارگروه تخصصی تربیت عبادی معنوی، مباحث مطرح شده در این زمینه را مورد بحث و بررسی قرار داد و با اشاره به نقاط قوت مطرح شده از سوی اساتید کارگروه تربیت عبادی معنوی گفت: وجود دغدغه در ساحت های مختلف از مسؤولان؛ داشتن و افزایش دغدغه در ساحت مختلف تربیتی از سوی اساتید؛ وجود روحیه عبادی معنوی اساتید، مسؤولان و کارگزاران؛ توجه جدی به بحث ورزش؛ توجه به اصل حوزوی بودن و طلبه بودن؛ دعوت از اساتید صاحب نفس در مراسم؛ برنامه های پر از معنویت دیدار با علما؛ توجه و استقبال طلاب به زیارت حرم مطهر علی بن موسی الرضا(ع) و کریمه اهل بیت(س)؛ برگزاری منظم نمازهای جماعت و برنامه هایی چون زیارت و ادعیه ها؛ توجه و التزام اساتید، پرسنل و طلاب به تکالیف عبادی همچون نماز اول وقت و جماعت و تقویت مبانی دینی و اعتقادی طلاب در طول مقاطع تحصیلی از جمله نقاط مطرح شده در کارگروه تربیت عبادی معنوی است.

وی افزود: همچنین پررنگ کردن بیش از حد آموزش و کمیت بخشیدن به مواد آموزشی؛ تراکم بالای تدریس یا اشتغالات اساتید و نتیجه عدم نظارت دقیق اساتید بر مراحل رشد و ارتقای تربیت عبادی طلاب؛ استفاده کم از اساتید صاحب نفس و اهل سلوک در پیشبرد اهداف این ساحت؛ عدم شناخت مخاطب از سوی برخی از اساتید؛ کمبود برنامه ریزی جهت ارتقای سطح عبادی معنوی اساتید در راستای تأثیرگذاری؛ توجه نداشتن کامل به مباحث عبادی معنوی از سوی برخی اساتید؛ بیشتر شدن گرایش به مسائل مادی و تجملات در بین اساتید؛ توجه نداشتن برخی از اساتید به مسائل اعتقادی به ویژه شیعه و اهل تسنن؛ عدم وجود جلسات مشترک بین المذاهب در مدارس مختلط؛ کمبود نظارت حداقلی به ارتباط نامناسب طلاب در بیرون از فضای آموزشی؛ اختلاط و عدم همسویی و یکسانی در میزان وجود مؤلفه ها و ملیت ها؛ عدم توجه به اختلافط مذکور در برنامه های تربیتی؛ صمیمی نبودن مراحل ایجاد، رشد و ارتقای مؤلفه های تربیت عبادی معنوی؛ عدم مدیریت فرهنگی هنری در ایجاد و توسعه عبادی معنوی؛ مغفول واقع شدن برخی از فاکتورهای مهم و ابتدایی اسلامی چون سلام کردن؛ وجود سیستم مدارس چند هزار نفری؛ ایجاد و تصویب قوانین سخت آموزشی با بهره گیری از اهرم های تشویقی؛ توجه نداشتن جدی در امور خانواده اعم از رفع مشکلات و آگاهی ندادن به قوانین اجتماعی؛ کم رنگ بودن برخی مباحث عبادی معنوی در برخی مدارس و اجباری کردن مسائل عبادی به عنوان نقاط ضعف در ساحت تربیت عبادی معنوی مطرح است.

راه کارهای تحقق تربیت معنوی عبادی
حجت‌الاسلام زهرایی در ادامه به ارائه راه کارهای تحقق تربیت معنوی عبادی پرداخت و نیازمندی به آسیب شناسی عمیق ساحت تربیت معنوی عبادی؛ برنامه ریزی های بیشتر و جدی تر در راستای انس با قرآن و نهج البلاغه؛ ایجاد تشکیلات واحد و غیر سلیقه ای در حوزه تربیت معنوی عبادی؛ مهارتی کردن عملی مهارت های عبادی؛ برگزاری کارگاه های آموزشی مستمر برای اساتید؛ توجه دادن مستمر به رعایت عملی مهارت های معنوی از سوی اساتید؛ توجه داشتن به معیارهای ساحت های عبادی در گزینش اساتید؛ مشاوره فردی به منظور درونی کردن مسائل عبادی، آموزش عینی بحث های معنوی در صحنه عمل در محیط طبیعی و گوناگون؛ ارائه برخی مسؤولیت های تمرین های عملی در ساحت های تربیتی؛ فضاسازی محیط های آموزشی در راستای ترویج ساحت های عبادی معنوی؛ محدود کردن پذیرش طلاب در راستای کنترل و یا کم نمودن دانش پژوهان مدارس؛ ساخت و ایجاد فضای فیزیکی در ملیت های مختلف و برنامه ریزی های گوناگون در این زمینه؛ لزوم تعریف شاخص های تربیت عبادی معنوی و سنجش براساس آن و توجه به جزوه های پیرامون مباحث گوناگون تربیت عبادی معنوی را از جمله این راه کارها عنوان کرد. /920/ز502/ع