دلایل برطرف نشدن موانع فرزندآوری

به گزارش خبرنگار سرویس جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، با توجه به اینکه سیاست‌های جمعیتی نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور‌ها ایفا می‌کنند بررسی و تحلیل دلایل عدم تحقق کامل اهداف افزایش جمعیت با وجود قوانین و تسهیلات متعددی که اختصاص داده شده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مشاهده می‌شود در سال‌های اخیر جمهوری اسلامی ایران با توجه به کاهش نرخ رشد جمعیت، اقدام به وضع قوانین و ارائه تسهیلات مختلفی برای تشویق به افزایش جمعیت کرده است و این اقدامات شامل تسهیلات مالی، حمایت‌های اجتماعی و فرهنگی و تغییرات قانونی بوده است؛ اما با وجود این تلاش‌ها همچنان موانعی وجود دارد که باعث عدم تحقق کامل اهداف جمعیتی جامعه شده است و در این فرصت برآنیم که مواردی را در خصوص موانع تحقق قانون حمایت از جمعیت بیان کنیم.

شرایط اقتصادی مانع تحقق قانون جوانی جمعیت

یکی از مهم‌ترین موانع افزایش جمعیت وضعیت نامناسب بازار کار و نرخ بالای بیکاری است که باعث شده بسیاری از جوانان به دلیل نداشتن شغل مناسب و درآمد کافی از تشکیل خانواده و فرزندآوری خودداری کنند، مشکلات معیشتی و نبود شغل و مسکن از جمله عوامل موثر در افزایش سن ازدواج است و تا زمانیکه برای جوانان شغل مناسب ایجاد نشود تا از طریق آن صاحب مسکن شوند و سپس ازدواج کنند مشکل جمعیت کشور حل نخواهد شد.

افزایش هزینه‌های زندگی از جمله مسکن، آموزش و بهداشت خانواده‌ها را در تصمیم‌گیری برای داشتن فرزندان بیشتر محتاط‌تر کرده و ترس از داشتن فرزند بیشتر را افزایش داده است و افزایش هزینه‌های بزرگ کردن فرزندان عامل بسیار مهمی در کاهش میزان تمایل به فرزندآوری شده است.

فرهنگ و نگرش اجتماعی به فرزندآوری

تغییرات فرهنگی و نگرش‌های جدید نسبت به خانواده و فرزندآوری نیز از جمله موانع مهم کاهش جمعیت به شمار می‌رود، بسیاری از جوانان به دنبال تحقق اهداف شخصی و کاری خود هستند و تشکیل خانواده و فرزندآوری را به تعویق می‌اندازند و بسیاری از خانواده‌ها به خاطر موانعی مانند ترس از اختلال در رابطه با همسر با آمدن فرزند جدید، افزایش تمایل به پیشرفت فردی، حساس‌تر شدن به فرایند فرزندپروری، تحولات تربیتی، نداشتن حمایت گسترده، تجربه زیست منفی از خانواده‌های پُرجمعیت و کاهش منافع احساسی داشتن چندین فرزند نسبت به افزایش تعداد فرزندان بی رغبت شده اند.

عدم آگاهی کافی از اهمیت جمعیت و پیامد‌های کاهش آن نیز می‌تواند یکی از دلایل کاهش جمعیت باشد و برای برطرف شدن این مشکل نیاز به برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برای تغییر نگرش‌ها و افزایش آگاهی مردم احساس می‌شود و با توجه به مطالب فوق تدوین قوانینی نسبت به رفع نگرانی خانواده‌ها از آینده فرزندان به ویژه مسئله تحصیل و افزایش آگاهی مردم نسبت به معضلات و مشکلات کاهش جمعیت برای تسهیل فرایند فرزندپروری ضروری به نظر می‌رسد.

سیاست‌ها و قوانین افزایش جمعیت

یکی از مشکلات اساسی سیاست‌ها و قوانین مربوط به افزایش جمعیت عدم هماهنگی و انسجام است و برخی از قوانین و تسهیلات به درستی اجرا نمی‌شوند یا به دلیل مشکلات بوروکراتیک به نتایج مطلوب نمی‌رسند و بسیاری از سیاست‌ها و تسهیلات به صورت موقت و ناپایدار اجرا می‌شوندکه این امر باعث می‌شود قوانین و سیاست های افزایش جمعیت تاثیرات بلندمدت نداشته باشند.

با وجود تاکیدات رهبر معظم انقلاب در زمینه جمعیت و آسیب‌های اجتماعی مرتب بر آن و تصویب ابلاغ سیاست‌های کلی خانواده در مجمع تشخیص مصلحت نظام مع الوصف تا رسیدن به نقطه مطلوب در زمینه اجرای کامل قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت فاصله زیادی وجود دارد و نیاز به اقدام موثر و فوری برای اجرایی کلی این قوانین است.

برای اجرای کامل قانون جوانی جمعیت باید تمامی دستگاه‌ها وظایف خود را به نحو احسن و اقدامات موثری را انجام دهند، متاسفانه بیشتر تکالیف در حوزه اقتصادی و فرهنگی از جمله اختصاص زمین، واحد مسکونی، تخفیف‌های عوارض ناشی از ساخت و ساز‌ها و خدمات مهندسی، تهیه و تکمیل خوابگاه‌های دانشجویان متاهل، پرداخت تسهیلات تکلیفی از سوی سیستم بانکی و خدمات مربوط به تامین اجتماعی به نحو کامل اجرا نشده است و مجلس شورای اسلامی با توجه به جایگاه نظارتی که دارد باید از دستگاه‌های متولی به ویژه دستگاه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و… در خصوص احکامی که اجرا نکرده اند توضیح بخواهد و در موضوع تخصیص بودجه ورود کند و سازمان بازرسی کل کشور نیز به جد برای اجرای این قانون پای کار بیاید.

نتیجه‌گیری

با توجه به تحلیل‌های انجام شده می‌توان نتیجه گرفت که برای تحقق کامل اهداف افزایش جمعیت نیاز به یک رویکرد جامع و هماهنگ در همه زمینه‌ها از جمله اقتصادی، فرهنگی و قانونی وجود دارد و بهبود وضعیت اقتصادی، افزایش آگاهی و تغییر نگرش‌های فرهنگی و ایجاد هماهنگی و انسجام در سیاست‌ها و قوانین می‌تواند به رفع موانع موجود و تحقق اهداف جمعیتی کمک کند، همچنین پایش مستمر و ارزیابی تاثیرات سیاست‌ها و تسهیلات ارائه شده می‌تواند به بهبود و اصلاح آنها منجر شود.