نقش شخصیت عرفانی امام در مدیریت جنگ تحمیلی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمدعلی لیالی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در نشست علمی ترویجی "سیره مدیریتی امام(ره) خمینی (ره) در دفاع مقدس" از سلسله نشست‌های جهاد مقدس که با دبیری حجت الاسلام محمدجواد علی‌نژاد در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد، ضمن بیان اینکه بحث مدیریت امام(ره) در جنگ تحمیلی بحث مفصل، پر جاذبه ای است، اظهار داشت: امام(ره) شخصیت عجیبی در تاریخ است و جنگ تحمیلی هشت ساله از عجیب ترین جنگ های طول تاریخ بشر است؛ امام(ره) که شخصی نظامی، سرهنگ و سرلشکر نبودند و دوره فرماندهی دافوس ندیده بودند جنگی را مدیریت کردند که سرلشکرها و سرتیپ های ایران و جهان را متحیر کرد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی با تاکید براینکه مدیریت امام(ره) در جنگ مدیریت نظامی و مادی نبود بلکه مدیریت الهی بود، گفت: از عنایات الهی بود که شخصیتی مانند امام خمینی(ره) بتواند چنین پدیده مهمی را در تاریخ معاصر مدیریت کند.

وی با اشاره به اینکه مدیریت امام(ره) در جنگ به سه دوره و مقطع حساس و مهم تقسیم می شود، افزود: مدیریت امام(ره) در آغاز، تداوم و پایان جنگ نیاز به شرح و تفسیر دارد و معمولا مدیریت امام(ره) در دوران جنگ بررسی می شود ولی مدیریت امام(ره) در آغاز و پایان جنگ خیلی مهم و با اهمیت است.

حجت الاسلام لیالی با تاکید براینکه جنگ در حالی بر جمهوری اسلامی تحمیل شد که آمادگی نداشت، یادآور شد: ابتدای انقلاب ارتش فرپاشیده بود، مستشاران آمریکایی از ایران فرار کرده بودند و نظامیان نحوه استفاده بسیاری از تجهیزیات را نمی دانستند، کشور گرفتار پدیده ضد انقلاب، کودتا، آسیب ها، مشکلات و بحران های فراوان بود.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی ضمن بیان اینکه جنگ ارتش کلاسیک آماده رژیم بعث با پشتیبانی حداقل سی تا پنجاه کشور جهان از جمله ابرقدرت های جهان و کشورهای عربی بر جمهوری اسلامی جنگی نابرابر تحمیل کردند، ابراز کرد: جمهوری اسلامی در ابتدای انقلاب گرفتار مشکلات بسیار زیادی بود و در این شرایط طبیعی است کشور تسلیم شود زیرا همه محاسبات مادی و دنیایی شکست ایران را تخمین می زد؛ اما مدیریت، صبر، طمأنینه و آرامش بخشی امام(ره) به جامعه جنگ زده مانع از شکست ایران شد.

وی با با اشاره به این جمله امام(ره) در رابطه با حمله رژیم بعث به جمهوری اسلامی که « دزدی آمد و سنگی انداخت و رفت»، خاطر نشان کرد: این جمله امام(ره) نشان داد که هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است؛ امام(ره) جنگ را یک دفاع مقدس، جنگ اسلام و کفر و جنگ حق و باطل و جنگ را ادای تکلیف دانستند و این نکته مهم که شرکت در جنگ و جبهه واجب و تکلیف شرعی است جبهه ها را لبریز از رزمندگان کرد.

حجت الاسلام لیالی در ادامه افزود: از آغاز جنگ تا روز پیام امام(ره) برای پذیرش قطع نامه این عبارت امام(ره) که «جنگ تکلیف است و ما یک لحظه برای ادامه جنگ نادم و پشیمان نیستیم» در نظر رزمندگان بود؛ جنگ خرابی، سختی و تلفات داشت و کسی که تا پایان جنگ بگوید یک لحظه نادم و پشیمان نیستیم ایمان و اراده قوی دارد؛ خیلی ها از ادامه جنگ نادم و پشیمان شدند و به دنبال صلح رفتند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی با تاکید براینکه امام(ره) در طول تاریخ جنگ، تکلیف محوری و حضور در جبهه را تاکید کردند، اظهار داشت: امام(ره) مردم را به صبر و تحمل مشکلات دعوت کردند و مردم نیز با امام(ره) بیعت کردند؛ رابطه امام(ره) و امت در طول هشت سال جنگ قطع نشد و به همان میزان که امام(ره) به مردم اطیمنان و اعتماد داشت مردم نیز با امام(ره) همراهی کردند؛ امام(ره) همیشه از رزمندگان، ایثارگران، جانبازان و خانواده های آنها تقدیر و تشکر کردند و جنگ را در راس امور قرار دادند.

وی ضمن بیان اینکه گرچه امام(ره) هیچگاه به جبهه نرفتند و مدیرت جنگ را توسط مجموعه های مختلف شورای عالی دفاع و جنگ اداره کردند، گفت: امام(ره) با هماهنگی بین نیروهای مسلح جنگ را اداره کردند و تشویق و تایید رزمندگان، دیدار با رزمندگان و خانواده های شهداء، تشکیل بسیج مستضعفین از اقداماتی بود که امام(ره) برای مدیریت جنگ انجام داد.

حجت الاسلام لیالی با اشاره به اینکه امام(ره) در برخی مواقع  شخصا به مسئله جنگ ورود پیدا کردند، تصریح کرد: دستور امام(ره) برای شکست آبادان یکی از موارد ورود مستقیم امام(ره) به مسئله جنگ بود، امام(ره) وقتی خرمشهر سقوط کرد با آرامش گفتند جنگ است و جنگ شکست و پیروزی دارد و زمانیکه خرمشهر آزاد شد دچار غرور و تکبر نشدند و فرمودند «خرمشهر را خدا آزاد کرد» این نوع مدیریت امام(ره) توانست جنگ را در طول هشت سال دفاع مقدس اداره کند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف ضمن بیان اینکه پایان جنگ برای امام(ره) و مردم تلخ بود و جمله «جام زهرآلود قبول قطعنامه را سر کشیدم» از طرف امام(ره) باعث اندوه رزمندگان جبهه شد، اظهار داشت: برای رزمندگان این سوال مطرح شد که چه کسی این جام زهرآلود را به امام(ره) داد تا مجبور به پذیرش قطع نامه شوند.

وی با تاکید براینکه پذیرش قطعنامه تفکر امام(ره) را عوض نکرد و بلافاصله در پیامی به طلاب و بسیجیان حلقه بسیج امت اسلام را خواهان شدند، تاکید کرد: این عبارت امام(ره) که فرمودند راه قدس از کربلا می گذرد در آن روز عجیب بود اما امروز قابل فهم است؛ امام(ره) در سال های پایانی جنگ فرمودند اسلام ابرقدرت ها را به خاک مذلت خواهد نشاند، جنگ برای ما تمام نشد و  اسلام سنگرهای کلیدی جهان را فتح خواهد کرد.

حجت الاسلام لیالی با بیان اینکه فهم مدیریت امام(ره) بدون شناخت شخصیت الهی و عرفانی امام(ره) امکان پذیر نیست، گفت: خداوند امام(ره) را برجسته، سرافراز و موفق کرد و مؤلفه های موفقیت امام(ره) را از مجموعه پیام ها و بیانه های ایشان می توان فهمید؛ اولین نکته در مورد مدیریت امام(ره) در عرصه جنگ توجه ایشان به معنویت و ارزش های اسلامی است؛ کلمه جهاد و شهادت در مدیریت معنوی جنگ بسیار موثر است.

وی مدیریت امام(ره) در بحران جنگ به گونه ای که جوانان برای شرکت در جبهه های جنگ مشتاق شوند را قابل تحلیل و بررسی دانست و اظهار داشت: مدیریت امام(ره) در ایجاد طمأنینه و آرامش در جنگ باعث شد اختلافات در جنگ اثرگذار نباشد و تاکید بر وحدت و انسجام در جنگ و هماهنگی بین نیروهای انقلابی و هماهنگی و ارتباط امام(ره) و امت و تاکید بر تقویت بنیه دفاعی کشور از ویژگی های با مدیریت امام(ره) در جنگ بود.

حجت الاسلام لیالی اظهار داشت: سخنرانی و روشنگری های امام(ره) در افکار عمومی، تاکید بر شورا و مشورت، تاکید بر بسیج مردمی و مردم بسیجی، رهبری بر قلوب مردم، شعار جنگ جنگ تا پیروزی و جنگ جنگ تا رفع فتنه در عالم، تاکید به برادری در اوج جنگ میان مردم ایران و عراق و جدا کردن حزب بعث از مردم عراق و اینکه امام(ره) هیچگاه نگفتند مردم عراق بلکه حزب بعث از دیگر ویژگی های مدیریتی امام(ره) در جنگ بود.

 مهدی الهی