«محفل» به دنبال ساخت مستندهای قرآنی؛ از ذوالقرنین تا حضرت نوح
تهیه‌کننده برنامه قرآنی «محفل» معتقد است که «ما می‌خواهیم نشان دهیم که قرآن یک کتاب الهی است و قطعاً روایت‌هایی از تاریخ دارد که مثل داستان حضرت ذوالقرنین متعلق به دو هزار سال قبل از خود پیغمبر است».
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، برنامه محفل، برنامه استعدادیابی قرآنی از صدا وسیما است. این برنامه یکی از موفق‌ترین برنامه‌های قرآنی بعد از انقلاب اسلامی است که توانسته اقشار مختلف مردم را با خود همراه کند و گامی در راستای همنشینی بیشتر اقشار جامعه با قرآن، هنر قرائت و حفظ قرآن بردارد. اخیراً با خبر شده‌ایم که این مجموعه برنامه ساز علاوه بر تهیه و تولید این برنامه تلویزیونی اقدام به تولید مستندهایی با موضوع قرآن و در کنار این برنامه کرده‌اند که بسیار موضوعات جالب و جذابی دارد. تولید اولین مستند از این مجموعه به پایان رسیده است و موضوعش درباره سدی است که قرآن از آن با عنوان سد یاجوح و ماجوج یاد کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مستند و اهدافی که تهیه کننده و کارگردان محفل را به سمت و سوی آن کشاند، با سید محمدحسین هاشمی گلپایگانی تهیه کننده این مستند گپ و گفتی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
ساخت مستند درباره امکان قرآنی
آقای هاشمی گلپایگانی درباره مستندی که در راستای برنامه محفل ساختید توضیح می‌دهید؟ اسمش چیست و تولیدش چه جریانی داشت؟
این مستند نتیجه بحثی است که ما در برنامه محفل داشتتیم که بیایم درباره تعدادی از اماکنی که درباره آنها در قرآن صحبت شده، یک مستند بسازیم. یکی از این اماکن سدی است که در جنوب روسیه واقع شده و نقل است که این سد به دست حضرت ذوالقرنین که به روایتی همان کورش است، ساخته شده است. ساخت این مستند را به عنوان یکی از گوشواره‌های برنامه محفل در نظر گرفتیم و برای تولیدش اقدام کردیم.
به دنبال اثبات ارتباط ذوالقرنین با پیامبر اسلام هستیم
بین عموم گمان‌های متعددی درباره این سد وجود دارد. عده‌ای گمان می‌کنند سد یأجوج و مأجوج در چین است. این مستند با چه هدفی ساخته شده است؟ یعنی مخاطب بعد از دیدن این مستند به چه اطلاعاتی می‌رسد؟
بحث بر این است که قرآن ما یک معجزه است و بالاخره پیغمبر ما در مکه و مدینه بوده است و او درباره چهار هزار کیلومتر فاصله از خودش صحبت کرده و خبر داده است. ما می‌خواهیم نشان دهیم که قرآن یک کتاب الهی است و قطعاً روایت‌هایی از تاریخ دارد که مثل داستان حضرت ذوالقرنین متعلق به دو هزار سال قبل از خود پیغمبر است و این روایت‌ها قابل نشان دادن و اثبات هستند. ما در این مستند به دنبال نشان دادن این معجزه به وسیله پرداختن به اماکنی هستیم که قرآن از آنها خبر داده است.
شما در این مستند کاملاً توانستید ثابت کنید که این سد همان سد ذوالقرنین است؟ یعنی تطابق کامل انجام شد؟
این جور موارد تاریخی را نمی‌توان کاملاً ثابت کرد و بالاخره ما بر اساس یک سری قرائن و شواهدی به این نتیجه می‌رسیم که می‌شود اطلاق کرد که این تطابق وجود دارد. چون تاریخ قابل تطابق قطعی نیست. ما حتی وقتی به تاریخ زمان پیغمبر رجوع می‌کنیم با این همه اختلاف و تفاوت روایت‌ها مواجه هستیم، چه رسد به این کار که برای دو هزار سال قبل از پیامبر است. خیلی قضیه پیچیده می‌شود و دیگر قابل ثابت کردن قطعی با آن شدت و حدت نیست. ما در این مستند قرائن و شواهدش را بیان کردیم.
روند ساخت این مستند چه طور بوده است؟ صرفاً سفری به آن منطقه داشتید یا همزمان پژوهش‌هایی هم که انجام شده است؟
بله پژوهش‌های گسترده‌ای داشته‌ایم. با کارشناس‌ها و باستان شناس‌ها مفصل صحبت کردیم. کتیبه‌های به جا مانده را مطالعه کردیم. پژوهش‌ها چندین ماه طول کشیده است.
این پژوهش‌ها چه طور بوده است؟ توسط یک گروه دانشگاهی انجام شده است؟
گروه دانشگاهی بودند و این گروه خیلی مفصل چندین سفر به آن منطقه رفته بودند و پژوهش‌های فراوانی کرده بودند و استدلال‌های زیادی داشتند.
این گروه دانشگاهی ایرانی بودند؟
بله
شخص خاصی را می‌توانید به عنوان استاد گروه نام ببرید که شناخته شده باشد؟
بله. آقای رضوان فر، یک باستان شناس است که مفصل روی این ماجرا کار کرده بود و یکی از افرادی است که می‌تواند این کتیبه‌ها را بخواند.
درباره چالش‌ها و دشواری‌های ساخت این مستند که در حین تولید با آن روبرو بودید هم توضیح می‌دهید؟
بالاخره تولید مستند در خارج از کشور یک چالش برای ما بود و این سد در منطقه‌ای بود که زمانی که ما به آنجا رفتیم داعش عملیات تروریستی انجام داده و درگیری‌هایی در سطح شهر بود و ما با یک فضای پیچیده و خاص مواجه بودیم. از طرف دیگر این منطقه جایی است که کمتر کسی آنجا رفته بود. بالاخره ساخت مستند خارج از کشور دشوار است آن هم کشوری که خیلی رفت و آمدش راحت نیست. مخصوصاً رفت و آمد به این قسمت روسیه دشوار است.
این مستند را برای چه مخاطبی ساخته‌اید؟ مخاطب داخل کشور یا مخاطب خارجی؟
برای مخاطب داخلی.
درباره اسم اثر و دست اندرکارانش هم توضیح می‌دهید؟
من تهیه کننده آن هستم و کارگردان آقای بهادر زمانی است. روایتگری این قسمت از مستند را هم خانم آزیتا ترکاشوند (بازیگر) بر عهده دارند. این مستندها با عنوان مستند اماکن قرآنی محفل نام‌گزاری شده است و این کار اولین مستند از این مجموعه و ویژه حضرت ذوالقرنین هست. البته باید از آقای رضوانی هم به عنوان تهیه کننده نام ببرم چون تهیه این مستند چند شاخه داشت.
درباره این مکان خاص کار پژوهشی دیگری هم تا کنون انجام شده بود؟ حالا به صورت کتاب، فیلم و سایر قالب‌ها که شما از آن بهره ببرید؟
کار خاص قوی نبود که ما به آن رجوع کنیم.
چه قدر فکر می‌کنید که تولید این کار، نو و در عین حال ماندگار است؟ یعنی می‌تواند در اذهان بماند و بین مخاطبان تأثیر گذار باشد؟
بالاخره نمونه‌اش را تا کنون نداشتیم. از سوی دیگر می‌تواند فتح بابی باشد که پژوهش‌هایی و گفت‌وگوهایی از یک زاویه دیگر به قرآن بشود. یعنی بالاخره این سوال‌ها پرسیده شود که اصحاب کهف چه کسانی بودند؟ غارشان کجا بوده؟ حضرت نوح کجا بوده؟ حضرت لوط کجا بوده است؟ بالاخره اینها داستان‌های صحیح تاریخی هستند که درقرآن آمده‌اند و ما متاسفانه یک مقدار در حوزه ما تطابق تاریخی با انبیا ضعیف هستیم. در مورد کوروش و در مورد شاهنشاهان معمولاً تاریخ مفصل است ولی درباره انبیا تطابق تاریخ جدی تا کنون نشده است.
درباره ذوالقرنین عده‌ای گمان می‌کنند کورش بوده و حتی از اساتید هم کتاب نوشته‌اند تا طبق قرائن و شواهد ثابت کنند که کوروش بوده است. شما این فرض را پذیرفتید؟
این نظر علامه طباطبایی است و ما هم همین را در نظر گرفتیم و با همین نظر جلو رفتیم.
این نظر را درمستند اثبات کردید؟
نه. ما یک سری چیزها را باید اثبات شده فرض کنیم و درباره فرض کردن کورش به عنوان ذوالقرنین هم در مستند ما همین گونه بود و گفتیم به نظر ما این گونه بوده است. چون این یک بحث تاریخی است. ما گفتیم علامه طباطبایی به عنوان مفسر قرآن کار تاریخی کرده است و آن را اثبات کرده. ما هم این نظر را می‌پذیریم و آن را فرض گرفتیم و بر اساس این فرض جلو رفتیم.
درباره بخش‌های دیگر این مستند که شما فرمودید قرار است یک مجموعه مستند درباره اماکن تاریخی باشد، مشخص شده که قسمت‌های بعدی این مستند درباره کدام مکان‌های تاریخی باشد؟
قسمت بعدی درباره حضرت نوح است.
کار تولیدش شروع شده است؟
بله شروع شده است و مشغول تولید مستند حضرت نوح هستیم.
درباره نمایش این مستند هم توضیح می‌دهید که چگونه است؟
در جشنواره مستند سینما حقیقت شرکت کردیم. درباره شرکت در بقیه جشنواره‌ها هم باید ببینیم چه می‌شود.
پخش تلویزیونی هم دارید؟
بله این مستند برای تلویزیون است و از شبکه سه پخش خواهد شد.
ارسال نظرات