حال و هوای هزینه سفر در پایان سال
هرچند که از نیمه اول سال تاکنون قیمت بلیت اتوبوس، قطار و هواپیما افزایش داشته است، اما افزایش دوباره قیمت بلیت برای سفرهای نوروزی هم قرار است اعمال شود.
قانون برنامه هفتم «قیمت‌گذاری دولتی به‌استثنای کالاهای اساسی یارانه‌ای و کالاها و خدمات انحصاری و خدمات دولتی» را ممنوع کرده است. حوزه‌های مختلف حمل‌ونقل که پیش‌فروش بلیت سفرهای نوروزی را شروع کرده یا بزودی شروع می‌کنند، این ماده قانون را دستمایه افزایش قیمت بلیت قرار داده‌اند؛ هرچند که از نیمه اول سال تاکنون قیمت بلیت اتوبوس، قطار و هواپیما افزایش داشته است، اما افزایش دوباره قیمت بلیت برای سفرهای نوروزی هم قرار است اعمال شود.
دلایل متعددی برای به‌هم خوردن عرضه و تقاضا در حوزه حمل‌ونقل مسافری مطرح می‌شود که فرسودگی، افزایش هزینه سرمایه‌گذاری، هزینه خرید و نگهداری ناوگان از یک طرف و قیمت‌گذاری دستوری از سوی دیگر از آن جمله است. فعالان حوزه حمل‌ونقل می‌گویند قیمت پایین بلیت سوددهی سرمایه‌گذاری در حوزه نوسازی ناوگان را کاهش داده و تحریم نیز توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل را تحت تأثیر قرار داده است.
در چند سال اخیر شیوع پاندمی کووید، ابتدا تقاضای حمل‌ونقل مسافری را کاهش داد و پس از آن، با بخشنامه‌های دستوری، قیمت بلیت ثابت ماند؛ همین موضوع سرکوب قیمت بلیت در بخش ناوگان جاده‌ای مسافری و قطار را رقم زد. درحالی که اگر افزایش قیمت سالانه بر مفاد قانونی اجرا می‌شد، فشار افزایش قیمت‌ها بر مصرف‌کننده کمتر بود و بخش حمل‌ونقل هم از این بابت متضرر نمی‌شد.
اکنون مسئولان بخش حمل‌ونقل می‌گویند افزایش قیمت بلیت برای سفرهای پیش‌روی نوروزی، «مجوزهای لازم را داشته است.» اشاره آنها به همان بند ث ماده ۴۸ قانون برنامه هفتم است. هرچند در بازار آزاد نقطه تعادل عرضه و تقاضا قیمت است، اما با توجه به حمایت‌های دولت از بخش‌های حمل‌ونقل مانند تأمین سوخت یارانه‌ای انتظار این است قیمت بلیت ناوگان عمومی تحت نظارت قرار گیرد.
یک‌دهم تقاضا برای بلیت قطار پاسخ داده می‌شود
پیش‌فروش بلیت قطار سفرهای نوروزی از ۲۷ بهمن شروع شد. این پیش‌فروش با افزایش ۲۵ درصدی قیمت بلیت انجام شد. این در حالی است که تیرماه امسال با مصوبه ستاد تنظیم بازار بلیت قطار ۳۰درصد افزایش یافت و یک‌بار دیگر در پاییز امسال قیمت بلیت قطارهای ۵ ستاره که مشمول قیمت‌گذاری نیست، حدود ۳۰ درصد بالا رفت.
به محض شروع پیش‌فروش بلیت قطار، ظرف چند دقیقه بلیت‌های ارزان‌تر، تمام شد و در حال حاضر نیز قطارهای ۵ ستاره که قیمت بیشتری دارند تکمیل شده‌اند. این پیش‌فروش برای سفر تا تاریخ ۲۲ اسفند است. سید محسن طباطبایی، مدیرکل برنامه‌ریزی و خدمات مسافری شرکت راه‌آهن در این‌باره می‌گوید: از اول تا دهم اسفند که قبل از شروع ماه رمضان است بیشترین تقاضا برای بلیت قطار را داریم، درحالی که عرضه بلیت دربرابر تقاضا در روزهای عادی یک‌دهم است، در این بازه زمانی به یک بیستم رسیده و ناترازی بشدت خود را نشان داده است.
وی با اشاره به اینکه بعد از کرونا تقاضا برای سفر بشدت افزایش یافت، در مقابل تعداد ناوگان، واگن و لوکوموتیو به‌خاطر کاهش سرمایه‌گذاری، نزولی شده است. قیمت ارز و نرخ تورم نقش مهمی در کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه ریلی دارد. میانگین تورم در بخش حمل‌ونقل شامل خدمات، تجهیزات، هزینه‌های فنی و... صددرصد است؛ مثلاً قیمت چرخ و محور واگن که سال ۹۸ حدود ۳ میلیون تومان بود به ۱۰۰ میلیون تومان در حال حاضر رسیده است.
به گفته مدیرکل برنامه‌ریزی و خدمات مسافری شرکت راه‌آهن، میانگین سن ناوگان مسافری ریلی ۳۰ سال است و تعداد واگن‌ها از ۲ هزار واگن در دهه ۹۰ به ۹۰۰ واگن تقلیل یافته است.
افزایش عرضه صندلی برای نوروز
طباطبایی با اشاره به اینکه از ۲۳ اسفند امسال تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۴ پیک سفرهای نوروزی است گفت: بخش ریلی در حال برنامه‌ریزی برای ایام نوروز است.
وی گفت: از ابتدای امسال کاهش عرضه صندلی قطار را داشتیم، اما باتوجه رویکرد دولت در توسعه ناوگان عمومی، تعداد صندلی‌های عرضه شده قطار از یک میلیون و ۸۰۰ هزار برای نوروز امسال به حدود ۲ میلیون صندلی می‌رسد و روزانه ۶۰ تا ۸۰ هزار عرضه صندلی خواهیم داشت. علت دیگر کمبود بلیت بخصوص در روزهای پرتقاضا، احتکار بلیت است. هرچند این موضوع در بخش هوایی بیشتر از بخش‌های دیگر به چشم می‌خورد، اما در حوزه ریلی و جاده‌ای نیز خرید بلیت توسط آژانس‌ها در زمان پیش‌فروش به اوج خود می‌رسد و گفته می‌شود که بخشی از این بلیت‌ها در روزهای پایان سال با قیمت بالا سر از بازار سیاه در می‌آورد. مدیرکل برنامه‌ریزی و خدمات مسافری شرکت راه‌آهن به مصوبات نظارتی در حوزه ریلی اشاره کرده و گفت: فروش بلیت گروهی، چارتری با فروش همراه رزرو هتل و خدمات دیگر در بخش ریلی ممنوع است و اگر تخلفی صورت بگیرد، برخورد می‌شود.
عرضه بلیت قطار ایران - ترکیه
همزمان با پیش‌فروش بلیت قطار سفرهای نوروزی، بلیت قطار تهران - وان نیز برای ۱۹ اسفند پیش‌فروش شد. این قطار سال ۹۸ راه‌اندازی اما به‌خاطر شیوع کرونا حرکت آن متوقف شد. قطار تهران - وان هفته‌ای دوبار از ایران و دو بار از ترکیه حرکت می‌کند، این سیر از مبدأ تا مقصد و در رفت و برگشت با ناوگان ایرانی و به‌صورت یکسره حرکت می‌کند و مدت زمان سیر نیز ۲۳ ساعت است. هزینه بلیت رفت و برگشت ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان است و قطار نیز ۴ ستاره با کوپه‌های ۴ تخته است.
اما به گفته مدیرکل برنامه‌ریزی و خدمات مسافری شرکت راه‌آهن با توجه به اینکه اولین قطار از این مسیر به حرکت درمی‌آید و با توجه به موضوع تأمین مکان اقامت و هزینه‌های آن، از پیش‌فروش فعلاً استقبال زیادی نشده است.
عرضه روزانه ۲۱۰ هزار صندلی اتوبوس در نوروز
نزدیک به ۹۰ درصد سفرهای نوروزی جاده‌ای است، اما ناوگان عمومی سهم بالایی از این جابه‌جایی ندارد. قیمت به‌صرفه بنزین نسبت به قیمت بلیت، خانوار را مجاب می‌کند که سفر با خودروی شخصی را به اتوبوس ترجیح دهند. در این بخش نیز در پیک سفر، در مسیرهای پرتقاضا کمبود بلیت وجود دارد بنابراین به بخشی از متقاضیان بلیت نمی‌رسد که این نیز دلیل دیگری برای سفر با خودرو شخصی است.
داریوش باقرجوان، مدیرکل دفتر مسافری سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای از تأمین ۷ هزار اتوبوس (برای مسافت ۲۵۰ تا هزار کیلومتر)، ۳۳ هزار سواری کرایه (متوسط مسافت ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر) و ۲۸ هزار مینی‌بوس (برای مسافت ۱۲۰ کیلومتر) خبر داد و گفت: از نظر تعداد صندلی مشکلی نداریم، اما در نوروز برخی استان‌ها تقاضای بالایی برای سفر دارند که تلاش می‌کنیم با مدیریت تأمین ناوگان و ارائه سرویس فوق‌العاده، این مشکل را حل کنیم. برنامه‌ریزی این است که در ایام نوروز ۲۱۰ هزار صندلی اتوبوس روزانه برای جابه‌جایی مسافران عرضه شود و پیش‌بینی ما این است ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در نوروز با اتوبوس سفر کنند.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های قبل ستاد تنظیم بازار قیمت بلیت ناوگان اتوبوس را تعیین می‌کرد، گفت: ما دخالتی در قیمت‌گذاری نداریم اما با توجه به قانون برنامه هفتم ممکن است قیمت‌گذاری تغییر کند و ما تابع تصمیم‌گیری نهادهای قانونی هستیم. اما در خصوص تأمین قطعات و سوخت ناوگان با وزارت صمت و نفت جلسات مختلفی برگزار شده و هماهنگی‌ها در حال انجام است.
در تأمین بلیت هواپیما مشکلی نداریم
بخش هوایی با اینکه کمترین سهم را در جابه‌جایی مسافران دارد، اما بیشترین مشکلات هم مربوط به این بخش است. قیمت بالا و کمبود بلیت در این بخش بخصوص در پیک سفرها مشهود است، اما جست‌وجوی ما در سایت‌های فروش برای رزرو بلیت برای روزهای پایانی سال و نوروز بی‌نتیجه بود و درحالی که هنوز بلیت‌فروشی رسمی سفرهای هوایی شروع نشده است، در برخی مسیرها با تکمیل ظرفیت مواجه شدیم.
اما مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هوایی، از آمادگی ایرلاین‌ها برای سفرهای نوروزی خبر داد و گفت: شرایط فروش بلیت هواپیما برای نوروز بزودی اعلام می‌شود ولی احتمالاً افزایش قیمت نداریم.
وی گفت: شرکت‌هایی که اقدام به فروش فصلی بلیت می‌کنند، هم‌اکنون نیز بلیت هواپیما برای نوروز را عرضه می‌کنند و مردم می‌توانند برای این ایام بلیت رزرو کنند.
منبع: مشرق نیوز
ارسال نظرات