شکستن جادوی دلار راهی برای نجات کشورها

به گزارش گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، آمریکا به‌عنوان بزرگترین اقتصاد جهان، همواره موضوع بحث‌های گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بوده است و یکی از جنجالی‌ترین موضوعات مرتبط با این کشور، مسئله بدهی‌های ملی آن است، آمریکا تنها کشوری است که سایتی اختصاصی به نام ساعت بدهی ملی ایالات متحده (www.usdebtclock.org) دارد که به صورت لحظه‌ای میزان بدهی‌های ملی آن را نمایش می‌دهد.

بر اساس این سایت، بدهی ملی آمریکا از مرز ۳۶ تریلیون دلار گذشته و سهم هر شهروند آمریکایی از این بدهی حدود ۱۰۷ هزار دلار است، این رقم نشان‌دهنده عمق بحران بدهی‌های ملی این کشور است و به‌وضوح بیان می‌کند که هر نوزادی که در آمریکا متولد می‌شود، با مقدار قابل توجهی بدهی به دنیا می‌آید و این بدهی‌ها از نسل‌های قبل به ارث رسیده و ادامه این روند، آینده اقتصادی آمریکا را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

آمریکا نه‌تنها بزرگترین بدهکار جهان است، بلکه به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی در سیستم مالی جهانی همواره مورد انتقاد قرار گرفته است و برخی از تحلیلگران اقتصادی معتقدند که آمریکا با استفاده از موقعیت دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی، اقدام به کلاهبرداری اقتصادی کرده است و با چاپ دلار بدون پشتوانه کافی، توانسته منابع مالی سایر کشورها را به نفع خود مصادره کند و در عین حال بدهی‌های خود را نیز افزایش دهد.

نقش دلار در سیستم مالی جهانی

یکی از بزرگترین کلاهبرداری‌های اقتصادی آمریکا، نقش دلار در سیستم مالی جهانی است؛ پس از جنگ جهانی دوم، آمریکا با استفاده از موقعیت خود به‌عنوان بی طرف جنگ، سیستم مالی بین‌المللی جدیدی را پایه‌گذاری کرد و در سال ۱۹۴۴، توافقنامه برتون وودز (Bretton Woods) به امضا رسید که بر اساس آن، دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره جهانی و پشتوانه طلا تعیین شد و کشورهای اروپایی که در جنگ ویران شده بودند، ذخایر طلای خود را به آمریکا منتقل کردند و در ازای آن دلار دریافت نمودند و این اقدام باعث شد دلار آمریکا به‌عنوان ارز اصلی تجارت جهانی شناخته شود و موقعیت اقتصادی و سیاسی آمریکا تقویت گردد.

با این حال، آمریکا به‌تدریج شروع به چاپ دلار بدون پشتوانه کافی کرد و در دهه ۱۹۶۰، رئیس‌جمهور فرانسه، شارل دوگل، متوجه شد که آمریکا چندین برابر ذخایر طلای خود، دلار چاپ کرده است و این موضوع باعث شد کشورهایی مانند فرانسه و آلمان شروع به بازخرید دلارهای خود با طلا کنند. این اقدامات منجر به کاهش ذخایر طلای آمریکا شد و در نهایت، در سال ۱۹۷۱ ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور وقت آمریکا، سیستم برتون وودز را لغو کرد و دلار از پشتوانه طلا جدا شد و از آن زمان، دلار به‌عنوان ارزی بدون پشتوانه واقعی، اما با قدرت نفوذ گسترده در اقتصاد جهانی باقی ماند.

چاپ بی‌رویه دلار و تأثیرات آن

آمریکا در دوره‌های مختلف، به‌ویژه در زمان بحران‌های اقتصادی، اقدام به چاپ اسکناس بدون پشتوانه کرده است. برای مثال، پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ و همچنین در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، دولت آمریکا سیاست‌های پولی انبساطی را در پیش گرفت که شامل چاپ مقادیر زیادی اسکناس بود، این اقدامات اگرچه به‌ظاهر باعث تحریک اقتصاد داخلی شد، اما در بلندمدت منجر به افزایش بدهی ملی آمریکا و ایجاد تورم جهانی گردید.

چاپ بی‌رویه دلار بدون پشتوانه کافی، نه‌تنها باعث افزایش بدهی‌های ملی آمریکا شده است، بلکه تأثیرات منفی گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشته است و این اقدامات باعث ایجاد تورم در بسیاری از کشورها، بی‌ثباتی در بازارهای مالی و کاهش ارزش پول‌های ملی شده است و بسیاری از کشورها به دلیل وابستگی به دلار آمریکا، مجبور به تحمل این تأثیرات منفی هستند.

شکستن سلطه دلار، الگویی برای جهان

رهبران و تحلیلگران بسیاری در سراسر جهان نسبت به سیاست‌های اقتصادی آمریکا انتقاد کرده‌اند و رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۹۵ در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از واژه "جادوی پولی" استفاده کردند و تأکید نمودند که ارزش دلار در زندگی اقتصادی باید شکسته شود. ایشان بیان کردند:  «اگر مسئولان و مردم بتوانند اقتصاد مقاومتی را به معنای واقعی محقق و کشور را از جادوی مالی و پولی دشمن خلاص کنند و ارزش  و آقایی دلار را در زندگی اقتصادی بشکنند، کشورهای دیگر را نیز  نجات داده‌اند و برای آنها الگو خواهند شد».

وابستگی جهانی به دلار و نیاز به تغییر

امروزه، بسیاری از کشورها به دلار آمریکا وابسته هستند و این وابستگی باعث شده است که آمریکا بتواند از دلار به‌عنوان ابزاری برای کنترل اقتصاد جهانی استفاده کند و این موضوع به‌ویژه در مذاکرات بین‌المللی و تحریم‌های اقتصادی مشهود است و برای تغییر این وضعیت، نیاز به همکاری جهانی و ایجاد سیستم‌های مالی جایگزین است که بتواند وابستگی به دلار را کاهش دهد و برخی از کشورها در حال بررسی استفاده از ارزهای دیجیتال ملی یا ایجاد سیستم‌های مبادله مالی خارج از چارچوب دلار هستند.

مذاکره یا تکیه بر توان داخلی؟

مذاکره با کشوری مانند آمریکا، که نه‌تنها بزرگ‌ترین بدهی اقتصادی را دارد، بلکه خود با بحران‌های ساختاری درگیر است، تصمیمی منطقی و آینده‌نگرانه برای رفع مشکلات کشور محسوب نمی‌شود، آمریکا در سال‌های گذشته نشان داده که سیاست‌های خصمانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرده و همواره تلاش کرده تا از طریق تحریم‌های غیرانسانی، فشارهای اقتصادی و سیاسی را بر کشور تحمیل کند.

در چنین شرایطی منطقی‌ترین راهکار برای عبور از مشکلات اقتصادی تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و استفاده حداکثری از توانمندی‌های ملی است؛ ایران از منابع غنی، نیروی انسانی متخصص و ظرفیت‌های بی‌شمار اقتصادی برخوردار است که در صورت مدیریت صحیح می‌تواند به پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور کمک شایانی کند و یکی از مهم‌ترین راهبردها در این مسیر، اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که بر پایه افزایش تولید ملی، کاهش وابستگی به واردات، حمایت از صنایع داخلی و تقویت بنگاه‌های تولیدی استوار است، این راهبرد حاصل نظرات اندیشمندان اقتصادی و مورد تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی است و می‌تواند کشور را در برابر تکانه‌های خارجی مقاوم ساخته و زمینه‌ساز رشد پایدار اقتصادی شود.

باید به جای امید بستن به مذاکراتی که نتیجه‌ای جز وابستگی و تحمیل شرایط ناعادلانه ندارد، با اعتماد به توان داخلی، استفاده از ظرفیت‌های علمی و اقتصادی کشور و با حمایت از تولید ملی، زمینه‌ساز رشد و پیشرفت اقتصادی شد و گام‌های بلندی در جهت استقلال و خودکفایی برداشت.

نتیجه‌گیری

با توجه به بحران بدهی‌های عظیم آمریکا، چاپ بی‌رویه دلار و تأثیرات منفی آن بر اقتصاد جهانی، مذاکره با چنین کشوری برای حل مشکلات اقتصادی ایران منطقی به نظر نمی‌رسد، آمریکا با سیاست‌های خصمانه و تحریم‌های شدید، همواره در تلاش بوده تا بر اقتصاد ایران فشار وارد کند، بنابراین، بهترین راهکار برای عبور از مشکلات اقتصادی تکیه بر ظرفیت‌های داخلی، اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید ملی است و جمهوری اسلامی ایران با مدیریت صحیح منابع و استفاده از توانمندی‌های داخلی، می‌تواند مسیر استقلال اقتصادی و رشد پایدار را طی کرده و از وابستگی به نظام مالی جهانی مبتنی بر دلار رهایی یابد.