ساترا قدرت مقابله با محتوای مسئلهدار را ندارد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، محسن بنیاحمدی کارشناس سینما و رسانه در نشست بررسی سریال «تاسیان» که روز چهارشنبه با حضور منتقدان و اصحاب رسانه در خبرگزاری رسا برگزار شد، در سخنانی صریح با اشاره به نقش سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر(ساترا) در نظارت بر محتوای سریالهای شبکه نمایش خانگی از فقدان قدرت بازدارندگی این نهاد انتقاد کرد و گفت: هشت، نه ماه است که در جلسات متعدد هفتگی در تهران شرکت میکنم و با افراد مسئول در ساترا از نزدیک آشنا شدهام، مشکل اصلی در اینجاست که ساترا قدرت مقابله ندارد، نهایت کاری که میتواند انجام دهد این است که پخش سریال را برای یکی دو هفته به تأخیر بیندازد، بعد از آن تهیهکننده چند تغییر کوچک می دهد و منتشر می کند.
این کارشناس رسانه با ذکر مثالی از سریال «آبان» ادامه داد: تغییراتی که ساترا برای این سریال خواست، بسیار سطحی و بیربط بود و هیچ ارتباطی با حجم بالای محتوای غیراخلاقی این اثر نداشت، چنین سطحینگری و بیتفاوتی عملاً به مجوز غیررسمی برای ادامه مسیر تبدیل میشود.
سازوکار غلط: اول ساخت، بعد مجوز!
بنیاحمدی روند مجوزدهی در شبکه نمایش خانگی را نیز نادرست دانست و بیان داشت: تهیهکنندهها ابتدا دو یا سه قسمت از یک سریال را میسازند، بعد برای گرفتن مجوز اقدام میکنند، آن وقت با چند میلیارد هزینه انجامشده و چند قسمت ساختهشده، به ساترا میگویند: من ساختم، پولم را بده یا اجازه پخش بده، در چنین شرایطی عملاً هیچ قدرتی برای توقف وجود ندارد.
این کارشناس رسانه با اشاره به سریال «تاسیان» که اخیراً با حواشی گستردهای مواجه شده، خاطرنشان کرد: در این سریال وارد شدن به ساواک و خروج آزادانه از آن بهقدری ساده و غیرواقعی تصویر شده که عملاً چهرهای نرم و بیخطر از ساواک ساخته شده است، مأموری را میبینیم که عاشق میشود، کسی را به بازجویی میبرد و بعد آزادش میکند.
بنیاحمدی تصریح کرد: این تصویرسازی از ساواک اصلاً اتفاقی نیست، این سفیدنمایی آگاهانه انجام شده تا فضای خشن و غیرانسانی آن نهاد اطلاعاتی را کمرنگ و گاه عاطفی جلوه دهند، این اتفاقات را نمیتوان به حساب ناآگاهی یا نابلدی گذاشت؛ بلکه شیطنتی رسانهای و هدفمند است.
بازی رسانهای برای دیده شدن بیشتر
این کارشناس رسانه در ادامه تحلیل خود درباره فضای رسانهای پیرامون «تاسیان»، افزود: کارگردان خودش اذعان کرده که نتوانسته به آنچه میخواسته برسد و سریالش ضعفهایی دارد، اما برخی منتقدان بلافاصله آن را یکی از بهترین سریالهای تاریخ ایران معرفی کردند، این بازی رسانهای موجب دیده شدن بیشتر اثر شد، حتی اگر محتوایش ضعیف بود.
بنیاحمدی به برخی جنبههای محتوایی سریال نیز پرداخت و گفت: سریال "تاسیان" روی آزادیهای غیرشرعی، مصرف مشروبات الکلی و رقص مختلط تمرکز دارد، همین موارد در فضای مجازی هم وایرال شد، یکی از صحنهها که دستها را در هم قفل کرده و مشروب مینوشند بهطور حرفهای طراحی شده بود تا هم جذاب و هم نوستالژیک جلوه کند.
این کارشناس رسانه افزود: رنگبندی لباسها، مدل پالتو و کلاهها همه با دقت و هوشمندی انتخاب شده تا سبک زندگی غربزده را در قالبی زیبا و فریبنده ارائه دهند، این دقیقاً همان جایی است که باید نسبت به آن حساس باشیم.
بنیاحمدی با اشاره به برخی ویژگیهای فنی سریال نیز گفت: قابهای دوربین در "تاسیان" باز و عمیق انتخاب شدهاند که بهنوعی حس فاصله ایجاد میکنند، این نوع فرم وقتی با محتوایی همراه شود که سعی در القای تصویری تحریفشده دارد، اثرگذاری خاصی پیدا میکند.
داستان ناقص، شخصیتهای مبهم
این کارشناس رسانه با نقد ساختار روایی اثر تصریح کرد: تا قسمت نهم سریال پخش شده و داستان تازه دارد روشن میشود، مخاطب هنوز در بسیاری از شاخههای فرعی داستان، سردرگم است، شخصیتها کامل معرفی نشدهاند و روایت شفاف نیست، البته در برخی موارد غافلگیریهای خوبی هم دارد ولی در مجموع روایت انسجام لازم را ندارد.
بنیاحمدی با اشاره به سکانسی خاص در قسمت هشتم گفت: پدر و مادر یکی از شخصیتها به چاپخانهای میروند که مرکز توزیع اعلامیههای انقلابی است، در حالیکه ساواک به محل حمله میکند این دو در کمال آرامش در حال خوردن آبگوشت نذریاند و بعد هم مادر خانواده از روی اعلامیهها بلند میشود! این تصویرسازی سادهلوحانه و غیرواقعی عملاً باعث لوث شدن فضای مبارزه انقلابی شده و به سفیدسازی سیستماتیک ساواک کمک میکند.
ضدقهرمان ضعیف، قهرمان را بیرمق میکند
این کارشناس رسانه در پایان گفت: در روایت درام، اگر بخواهیم قهرمان را بزرگ کنیم، باید ضدقهرمان قوی بسازیم، اما در این سریال، ضدقهرمان ضعیف است، مأمور ساواک عاشقپیشه و مهربان تصویر شده و این موجب کمرنگ شدن قهرمان میشود، به نظر من این انتخابها تصادفی نیستند؛ بلکه از روی زیرکی و هدفگذاری مشخص صورت گرفتهاند.