فرهنگهای غلط غربی

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، «نزدیک بود کوبیدن صورتش در کیک موجب ازدستدادن بیناییاش شود، چون شیء سختی داخل کیک با چشم او برخورد کرد و باعث پارگی عضله چشمش شد…» این ماجرای جشن تولد کریم انصاریفرد، مهاجم سابق تیم ملی فوتبال ایران، در سه سال گذشته است.
حالا به تازگی در یک جشن تولد، دوستان پسر جوانی برای شوخی سر او را در کیک تولد فرو میبرند، اما لحظهای بعد، صورتش غرق در خون میشود.
ویدئوی تولد این فرد در فضای مجازی دست به دست میشود و نشان میدهد که تزیینات سخت و فلزی کیک، مثل نگینهای آهنی، باعث زخم عمیق روی صورت او شدهاند.
در سالهای اخیر، رسم کیککوبی در تولدها میان جوانان ایرانی رواج یافته است. اگرچه آمار رسمی در این باره وجود ندارد، اما ویدئوهای فضای مجازی نشان از گسترش این رفتار بهویژه در نسل جوان و نوجوان دارد.
رسم کوبیدن کیک بهصورت در جشنهای تولد که بهعنوان «La Mordida» در فرهنگ مکزیکی شناخته میشود، بهتدریج از طریق رسانهها و شبکههای اجتماعی وارد فرهنگ جشنهای تولد در ایران شده است.
در این رسم، پس از فوتکردن شمعها، اطرافیان با فریاد «mordida» (به معنای «گاز» در اسپانیایی) صورت فرد را بهصورت شوخی در کیک فرومیبرند. این سنت در مکزیک ریشه دارد و بهعنوان بخشی از جشن تولد محسوب میشود.
با گسترش شبکههای اجتماعی و پلتفرمهایی مانند اینستاگرام و تیکتاک، برخی رسمهای تولد غربی مثل کیککوبی و استفاده از برف شادی، در میان جوانان و خانوادههای ایرانی رواج یافتهاند؛ درحالیکه این رفتارها در فرهنگ ایرانی سابقهای ندارند. برای نمونه، در یک جشن تولد، استفاده از برف شادی کنار شمع روشن، باعث آتشسوزی و سوختگی دختر جوانی شد.
عالیه شکر بیگی، جامعهشناس، میگوید که شادی یک مفهوم نسبی است و برای هر کسی متفاوت با افراد دیگر تعریف میشود، «نمیتوان شادی را به صوت دستوری به جامعه و فرد تزریق کرد»، پذیرش برخی تغییرات فرهنگی در جهت افزایش شادی اجتماعی میتواند مورد تأیید باشد.
اما رامین راستی، کارشناس فرهنگی، میگوید که برخی رفتارها در جامعه به دلیل تقلید کورکورانه در حال جایگرفتن هستند. برخی از کارها طوری در زندگی ما جای میگیرند که «هیچ هماهنگی با عقاید و فرهنگ ما ندارند» و تنها چیزی که در ارتباط با این رفتارها احساس میشود تقلید کورکورانه است.»
مهسا مرتضوی، کارشناس مطالعات خانواده، معتقد است «گرایش به تقلید از فرهنگهای بیگانه در جشنها میتواند منجر به ازدستدادن هویت فرهنگی شود». برای جلوگیری از این امر، باید فرهنگ ایرانیاسلامی تبیین و ترویج شود و بهجای تقلید، به نوآوری و ابتکارات فرهنگی پرداخته شود. در این راستا، رسمهایی مانند خواندن ترانههای تولد، بازیهای سنتی، تقدیم هدایا بهصورت نمادین و پخت شیرینیهای خانگی میتوانند جایگزین مناسبی برای کیککوبی باشند.