اقدامات حوزه جوانی جمعیت در یزد چه بود؟

فاطمه دانش یزدی، مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری یزد استان یزد اظهار داشت: با تکیه بر اسناد بالادستی، تأکیدات مقام معظم رهبری و قوانین مصوب مانند «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»، اقدامات گسترده‌ای برای افزایش نرخ باروری و مقابله با بحران جمعیت در استان آغاز شده است. 

وی افزود: این اقدامات که با محوریت قرارگاه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت استان پیگیری می‌شود، توانسته روند نزولی نرخ باروری را متوقف و در برخی شهرستان‌ها به روند صعودی تبدیل کند. 

دانش یزدی گفت: با تشکیل شورای اندیشه‌ورز جمعیت و برگزاری ۲۷ جلسه کارشناسی، ۵۳ عامل مؤثر در کاهش تمایل به فرزندآوری در پنج حوزه فرهنگی-اجتماعی، اعتقادی، اقتصادی، سلامت و حاکمیتی شناسایی شد و براین‌اساس، «نقشه راه جمعیت استان» با شعار «یزد جوان، آینده درخشان» و ۷۷ برنامه عملیاتی تدوین شد.

وی افزود: این برنامه‌ها در چهار حوزه شبکه‌سازی، توانمندسازی، فرهنگ‌سازی و مطالبه‌گری و برای شش گروه مخاطب شامل مسئولان، عموم مردم، نخبگان، متولیان تربیتی، هنرمندان و کنشگران حوزه جمعیت طراحی شده است. 

دانش یزدی ادامه داد: اقدامات ویژه و دستاوردهای قابل‌توجه استان یزد با محوریت مسئولان، دستگاه‌های اجرای، مراکز بهداشتی و مطالعاتی گفتمان جمعیت را به دغدغه‌ای همگانی تبدیل کرده است و از جمله دستاوردهای کلیدی این اقدامات می‌توان به ثبات نرخ باروری پس از سال‌ها کاهش اشاره کرد، نرخ باروری استان از ۱.۹۲ در سال ۱۴۰۱ به ۱.۹۵ در سال ۱۴۰۲ افزایش یافت.

دانش یزدی با بیان اینکه یزد رتبه‌های برتر کشوری در اجرای مواد ۴ و ۵ قانون حمایت از خانواده (واگذاری زمین و تسهیلات بانکی) را کسب کرد گفت: کسب رتبه اول در اعطای تسهیلات فرزندآوری در سال ۱۴۰۱ و رتبه دوم در سال ۱۴۰۲ به یزد رسید.

وی همچنین به روند صعودی موالید در پنج شهرستان ابرکوه، اردکان، اشکذر، بهاباد و مهریز اشاره کرد و گفت: پیشگیری از سقط غیرقانونی با حمایت از گروه‌های مردمی مانند «نفس» و «ناجی جوانه‌ها» صورت گرفت که منجر به انصراف ۲۰۰ مورد از سقط‌جنین شد. 

وی با اشاره به اجرای طرح «فتحان» (فرزندان تحول‌آفرین ایران) گفت: این طرح به‌عنوان یک برنامه کوتاه‌مدت و هدف‌مند، با تمرکز بر خانواده‌های واجد شرایط باروری طراحی شده است. 

دانش یزدی افزود: این طرح در سه فاز استقرار، اجرا و پشتیبانی به مرحله عمل درآمده و شامل شناسایی دقیق مخاطبان، ارائه بسته‌های حمایتی و نظارت مستمر بر نتایج است. 

وی افزود: برگزاری ۲۰ نشست تبیینی با حضور مسئولان استانی و محلی، تشکیل هسته‌های مرکزی در شهرستان‌ها و بسیج کنشگران محلی از جمله اقدامات کلیدی در فاز استقرار این طرح بوده است.

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری یزد گفت: مسئولان استان یزد باتوجه‌ به تجربیات موفق خود، پیشنهاداتی را برای تعمیم این برنامه‌ها به سطح ملی ارائه کرده‌اند، تدوین نقشه راه جمعیتی استان‌ها منطبق بر فصل ۱۷ برنامه هفتم توسعه و تصویب طرح فتحان در کلیه استان‌ها، تخصیص مسئولیت اجتماعی صنایع به حوزه جوانی جمعیت برای حمایت مالی و اجرایی از جمله این پیشنهادات است.

وی همچنین افزود: برگزاری جلسات ماهانه ستاد ملی جوانی جمعیت به ریاست وزیر کشور و استانداران و تکمیل پژوهشکده علوم تولیدمثل یزد به‌عنوان قطب گردشگری سلامت منطقه از جمله اقدامات مؤثر دیگری است که در این برنامه‌ها باید به آن توجه شود.

بنابراین گفت‌وگو، استان یزد با اجرای برنامه‌های منسجم و مبتنی بر پژوهش، گام‌های مؤثری در جهت افزایش نرخ باروری برداشته است. 

موفقیت‌هایی مانند تثبیت نرخ باروری، اجرای طرح فتحان و کاهش سقط جنین نشان می‌دهد که رویکرد ترکیبی «فرهنگ‌سازی، حمایت اقتصادی و مشارکت مردمی» می‌تواند الگویی برای سایر استان‌ها باشد. بااین‌حال، تداوم این روند نیازمند حمایت‌های ملی، تخصیص بودجه و هماهنگی بین‌دستگاهی است تا بحران جمعیت به طور ریشه‌ای مدیریت شود.