پنهان‌کاری پرویز ثابتی از صلیب‌سرخ
در آستانه بازدید هیأت بازرسی صلیب‌سرخ جهانی از زندان‌های ایران در اردیبهشت ۱۳۵۷، ساواک به ریاست پرویز ثابتی تلاش کرد با انتخاب تعدادی زندانی غیرسیاسی و دستکاری اطلاعات، واقعیت‌های مربوط به شکنجه و سرکوب زندانیان سیاسی را از دید ناظران بین‌المللی پنهان کند.
دهه‌های۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ در ایران، مقطعی از تاریخ است که در آن، نهادهای امنیتی بهویژه «سازمان اطلاعات و امنیت کشور» (ساواک) نقش پررنگی در مهار و سرکوب جریان‌های سیاسی مخالف حکومت پهلوی داشتند. در این دوره، روش‌هایی چون بازداشت‌های گسترده، بازجویی‌های شدید، شکنجه‌های فیزیکی و روانی، و کنترل کامل فضای عمومی و سیاسی، به یک رویه معمول تبدیل شده بود. با گسترش اعتراضات مردمی و فشارهای بین‌المللی درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، حضور نهادهای بین‌المللی نظیر کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ، بهویژه در زمینه بازرسی زندان‌ها، برای حکومت پهلوی تهدیدی جدی تلقی می‌شد. افشای واقعیت‌های پنهان، می‌توانست چهره حکومت را در جهان به‌شدت مخدوش کند و حمایت‌های بین‌المللی را تحت تاثیر قرار دهد.
سندی که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرد (به تاریخ ۸ اردیبهشت سال ۱۳۵۷)، نمونه‌ای روشن از این نگرانی‌هاست. در این سند پرویز ثابتی، مدیرکل اداره سوم ساواک و یکی از طراحان اصلی سرکوب‌های امنیتی، تلاش می‌کند با تنظیم فهرستی از زندانیان «غیرسیاسی»، دیدار هیأت بازرسی صلیب‌سرخ را مدیریت و کنترل کند. دستور داده می‌شود که نام ۱۵ نفر زندانی، که وضعیت‌شان نسبتا کم‌مسئله‌تر است، در فهرست ارائه‌شده به بازرسان صلیب‌سرخ گنجانده شود، تا تصویری غیرواقعی از زندان‌های ایران ترسیم گردد. در همین راستا تأکید شده که این افراد به هیچ عنوان به عنوان «زندانیان ضد امنیتی» معرفی نشوند، تا سوال یا حساسیتی در ذهن بازرسان ایجاد نشود.
این اقدام که با هماهنگی دادستانی ارتش و تحت نظارت مستقیم ثابتی انجام شده، نشان‌دهنده شدت نگرانی مقامات از ورود نهادهای نظارتی بی‌طرف به فضای امنیتی کشور است؛ فضایی که تحت لوای ظاهری از نظم و قانون، حقیقتا مملو از نقض گسترده حقوق انسانی زندانیان بوده است. این سند در عین حال تصویری واقعی از ماهیت رژیم پهلوی در سال‌های پیش از انقلاب ۱۳۵۷ به دست می‌دهد؛ رژیمی که در ظاهر به قوانین بین‌المللی و نظارت جهانی احترام می‌گذاشت، اما در عمل، سعی داشت هرگونه شاهدی از سرکوب و خشونت را پنهان کند.
متن سند
به آبادان
از مرکز
با توجه به این‌که هیأت بازرسی صلیب‌سرخ فردا به آن منطقه عزیمت خواهند کرد، خواهشمند است دستور فرمایید اسامی ۱۵ نفر زندانیان مورد نظر را در لیست زندانیان که باید به هیأت مذکور ارائه گردد منظور نمایند، با دادستانی ارتش نیز در این مورد در مرکز مذاکره خواهد شد و نتیجه اعلام می‌گردد. به هر حال ۱۵ نفر مذکور جزو زندانیان ضدامنیتی محسوب نگردند.
مدیر کل اداره سوم ثابتی
متن فوق بر اساس اوامر تیمسار معاونت اداره کل سوم تهیه و تلفنگرام شد.
گیرنده: آقای امینی
گیرنده: آقای ساغری
محترما با توجه به سابقه شرح پیوست و این‌که پرونده ۱۵ نفر متهمین زندانیان که با قرار عدم صلاحیت از دادسرای عمومی به دادسرای نظامی اهواز ارجاع گردیده و دادسرای نظامی نیز تحقیق پیرامون ضد امنیتی بودن موضوع را (پخش اعلامیه مضره ـ اهانت به رئیس مملکت وغیره) به ساواک اهواز ارجاع و سازمان اهواز نیز با تلگرافی که با متن فوق تهیه و به آن‌جا مخابره شده مرتبا تلفنی کسب تکلیف می‌نمایند مراتب جهت صدور هرگونه اوامر به عرض می‌رسد. ۹ /۲ /۲۵۳۷ [۱۳۵۷]
مدیریت کل اداره سوم فرمودند با توجه به این‌که زندانیان مورد نظر به وسیله ساواک دستگیر نشده و تحقیقات آن به وسیله ساواک انجام نشده لذا از زندانیان ضدامنیتی محسوب نمی‌شوند ۹ /۲ /۳۷ [۱۳۵۷]
ارسال نظرات