نافرمانی مدنی: طغیانی علیه نتانیاهو

عامی ایالون، رئیس پیشین شاباک، در سخنرانی آتشین خود در تظاهرات تلآویو، از بلند شدن «پرچم سیاه» سخن گفت؛ اصطلاحی که در فرهنگ سیاسی رژیم اسرائیل به معنای نافرمانی مدنی در برابر دستورات غیرقانونی است. این اظهارات در حالی مطرح شد که هزاران نفر در مرکز تلآویو علیه سیاستهای رژیم نتانیاهو شعار میدادند. ایالون با اشاره به گزارش رونین بار، رئیس کنونی شاباک به دادگاه عالی، تأکید کرد که تهدیدی جدی علیه هویت دموکراتیک رژیم اسرائیل شکل گرفته است. او نتانیاهو را متهم کرد که با سوءاستفاده از نهادهای امنیتی، به دنبال سرکوب اعتراضات مردمی است. این سخنان نهتنها نشاندهنده عمق شکاف میان نخبگان سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی است، بلکه زنگ خطری برای آینده سیاسی این رژیم به شمار میرود.
حریدیها، پاشنه آشیل ارتش رژیم صهیونیستی
یکی از جدیترین چالشهای پیش روی رژیم صهیونیستی، بحران کمبود نیرو در ارتش این رژیم است. نفتالی بنت، نخستوزیر پیشین، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس، با صراحت اعلام کرد که ارتش رژیم صهیونیستی با کمبود ۲۰ هزار سرباز مواجه است. این کمبود که بهویژه در بحبوحه جنگ فرسایشی غزه احساس میشود، ریشه در سیاستهای رژیم نتانیاهو و امتناع یهودیان حریدی از خدمت سربازی دارد. حریدیها که حدود ۱۳ درصد جمعیت رژیم اسرائیل را تشکیل میدهند، با استناد به مطالعه تورات، از خدمت نظامی سر باز میزنند.
روزنامه یدیعوت آحارانوت گزارش داده است که ارتش رژیم صهیونیستی برای جبران این کمبود، دست به اقدامات غیرمعمولی زده است. از جمله، صدور دستور جدیدی که سربازان عادی را ملزم میکند پس از پایان خدمت اجباری، چهار ماه دیگر در نیروهای ذخیره خدمت کنند. این تصمیم که با واکنش تند یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، مواجه شده، نشاندهنده فشار بیسابقه بر سربازان ذخیره است که برخی از آنها بیش از ۵۰۰ روز مداوم خدمت کردهاند. لاپید با انتقاد از این سیاست، تأکید کرد که دولت به جای جذب حریدیها، بار بیشتری بر دوش سربازان ذخیره میگذارد.
هزینههای اقتصادی و اجتماعی بحران
علاوه بر فشار نظامی، امتناع حریدیها هزینههای اقتصادی سنگینی نیز به رژیم صهیونیستی تحمیل کرده است. سایت کالکالیست گزارش داده که این موضوع در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲.۳ میلیارد دلار به اقتصاد رژیم اسرائیل خسارت وارد کرده؛ معادل ۶ درصد بودجه دفاعی سالانه. این هزینهها، در کنار فرسایش نیروهای ذخیره و کاهش اعتماد عمومی به ارتش، رژیم صهیونیستی را در موقعیتی شکننده قرار داده است. اعتراضات حریدیها که حتی به دعوت خاخام اعظم آنها برای پاره کردن احضاریههای سربازی منجر شده، نشاندهنده شکاف عمیق اجتماعی در این رژیم است.
ناکامی رژیم غاصب در برابر مقاومت فلسطین
جنگ غزه، که از اکتبر ۲۰۲۳ شدت گرفته، به یکی از بزرگترین شکستهای نظامی رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. گادی آیزنکوت، رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی، در گفتوگو با روزنامه اسرائیل هیوم اعلام کرد که هیچیک از ۹ هدف اصلی تعیینشده برای این جنگ محقق نشده است. این اظهارات، که با ناامیدی افسران آمریکایی از عملکرد ارتش رژیم اسرائیل همراه شده، نشاندهنده ناتوانی این رژیم در دستیابی به برتری نظامی است. آیزنکوت هشدار داد که این شکست میتواند پیامدهای جدی برای امنیت ملی اسرائیل داشته باشد.
سرتیپ فایز الدویری، تحلیلگر نظامی مصری، در تحلیلی برای شبکه الجزیره، تأکید کرد که حماس نهتنها تضعیف نشده، بلکه با توسعه تاکتیکهای خود، ارتش رژیم اسرائیل را در میدان نبرد غافلگیر کرده است. عملیات اخیر گردانهای القسام در محله التفاح که به انهدام چهار تانک مرکاوا و کشته شدن چندین نظامی صهیونیست منجر شد، نمونهای از این برتری تاکتیکی است.
پایگاه زیکیم: نماد ناکارآمدی نظامی
تحقیقات ارتش رژیم صهیونیستی درباره حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به پایگاه زیکیم، ابعاد دیگری از ضعف نظامی این رژیم را آشکار کرد. بر اساس این گزارش، نیروهای فلسطینی نهتنها بهراحتی به این پایگاه نفوذ کردند، بلکه از خودروی تیپ گولانی برای جابهجایی استفاده کردند. فرمانده پایگاه که در زمان حمله در پناهگاه خانگی خود مخفی شده بود، عملاً هیچ کنترلی بر اوضاع نداشت. این ناکارآمدی، که با خشم افسران ارشد ارتش همراه شده، نشاندهنده فروپاشی زنجیره فرماندهی در شرایط بحرانی است.
انتقادات بیسابقه از کابینه بزدل
نفتالی بنت و دن حالوتس، دو چهره برجسته نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی، در اظهاراتی بیسابقه، نتانیاهو را به خیانت به منافع ملی متهم کردند. بنت کابینه نتانیاهو را «بزدل و شرمآور» خواند و تأکید کرد که سیاستهای این دولت، ارتش را از ابزار اصلی پیروزی، یعنی نیروی انسانی، محروم کرده است. حالوتس نیز نتانیاهو را «تهدیدی آشکار علیه موجودیت [رژیم] اسرائیل» دانست و او را متهم کرد که با همکاری با دولت قطر، علیه منافع مردم خود عمل میکند.
ایهود باراک، نخستوزیر پیشین، نیز جنگ غزه را «بیهوده» و در خدمت منافع سیاسی نتانیاهو توصیف کرد. این انتقادات که از سوی چهرههای ارشد نظامی و سیاسی مطرح میشود، نشاندهنده یک اجماع رو به رشد علیه نتانیاهو است. گزارش روزنامه گاردین در ۲۲ آوریل ۲۰۲۵ نیز تأیید میکند که نارضایتی از نتانیاهو حتی در میان حامیان سنتی او در حال افزایش است، بهطوریکه برخی تحلیلگران از احتمال فروپاشی کابینه او در ماههای آینده سخن میگویند.
شاباک زیر فشار اتهامات
اتهامات ایتمار بنگوویر، وزیر امنیت داخلی، علیه شاباک مبنی بر جاسوسی از مقامات و ایجاد پروندههای ساختگی، لایه دیگری از بحران را آشکار کرد. این اتهامات، که با افشاگری رونین بار درباره فشارهای نتانیاهو برای سرکوب اعتراضات همراه شده، نشاندهنده سوءاستفاده از نهادهای امنیتی برای حفظ قدرت است. این وضعیت، اعتماد عمومی به نهادهای کلیدی رژیم صهیونیستی را بیش از پیش تضعیف کرده است.
تشدید درگیری یا فروپاشی داخلی؟
رژیم صهیونیستی در حال حاضر در یک دوراهی تاریخی قرار دارد؛ تشدید درگیریها در غزه یا تمرکز بر حل بحرانهای داخلی. منابع نظامی به روزنامه اسرائیل هیوم گفتهاند که در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات تبادل اسرا، ارتش ممکن است دامنه درگیریها را گسترش دهد، اقدامی که به بسیج گسترده نیروهای ذخیره نیاز دارد. اما با توجه به فرسایش ارتش و نارضایتی عمومی، چنین اقدامی میتواند به فاجعهای بزرگتر منجر شود.
تحلیلگر اسرائیلی آوی اشکنازی در روزنامه معاریو هشدار داده که رژیم صهیونیستی در «باتلاق غزه» گرفتار شده و تلاش برای پیروزی با زور بیشتر، تنها به تشدید بحران منجر خواهد شد. در همین حال، فشارهای بینالمللی، از جمله انتقادات سازمان ملل از نقض حقوق بشر در غزه، موقعیت رژیم اسرائیل را در عرصه جهانی تضعیف کرده است.