رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع):
فقر گفتگو، جامعه را به ورطه بهتان می‌کشاند
حجت‌الاسلام رفیعی علوی با اشاره به پیام‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب در حوزه فرهنگ و اخلاق ارتباطی، خواستار احیای زبانِ صادق و روایت‌گر در فضای نخبگانی و عمومی شد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سید احسان رفیعی علوی رئیس دانشگاه باقرالعلوم (علیه‌السلام) در نشست هم‌اندیشی «طلبه کنشگر و آموزش رسانه‌ای» که به مناسبت پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به همایش صدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم و نیز روز جهانی ارتباطات، روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت‌ماه در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، طی سخنانی به اهمیت ارتباطات و پیام‌های فرهنگی رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و گفت: در برهه‌ای برای ما این دغدغه جدی مطرح بود که آیا پرداختن به پیام‌های رهبر معظم انقلاب در قالب نشست‌ها و جلسات تخصصی ضرورتی دارد و تا چه میزان می‌تواند در مسیر اصلاح جامعه تأثیرگذار باشد؟ اکنون با توجه به شرایط موجود و تجارب گذشته به این نتیجه رسیده‌ایم که روز جهانی ارتباطات فرصتی ارزشمند برای بازشناسی و تقویت جایگاه محوری این پیام‌های راهبردی در عرصه نخبگانی کشور است.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم (علیه‌السلام) با بیان اینکه مسئولیت اخلاقی زبان یکی از محورهای بنیادین رشد یا سقوط جوامع است، افزود: در متون دینی ما زبان به‌عنوان ابزار شکل‌دهنده به حیات اجتماعی و تمدنی بشر همواره دارای جایگاهی محوری بوده است. برخلاف تصور رایج در منطق دینی، سکوت نقطه مقابل زبان نیست بلکه بهتان و انحراف زبانی است که به‌عنوان نقیض زبان معرفی می‌شود. زبان همواره در جایگاه پاسخ‌گویی اخلاقی و اجتماعی قرار دارد.
لغزش زبان نخبگان، شتاب‌دهنده فروپاشی اجتماعی
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر ضرورت بازگشت به «زبان صادق، دقیق و مسئولانه» تصریح کرد: ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازتعریف جایگاه زبان هستیم. جامعه‌ای که به زبان مسئول مجهز نباشد خواه‌ناخواه در مسیر اضمحلال اخلاقی قرار می‌گیرد. به‌ویژه در فضای نخبگانی این مسئولیت دوچندان است؛ زیرا زبان نخبگان زبان مرجع است و اگر دچار لغزش شود به‌جای آنکه سدی در برابر بهتان و جعل واقعیت باشد خود به تسریع در فروپاشی سرمایه‌های اجتماعی دامن می‌زند.
حجت‌الاسلام رفیعی با اشاره به نقش حیاتی نخبگان فرهنگی، علمی و رسانه‌ای در ساخت هویت اجتماعی از رهگذر زبان، افزود: یکی از بحران‌های پنهان جامعه امروز گسست زبانی میان عاقله و عوام جامعه است. زبان نخبگان نه‌تنها وظیفه انتقال معنا بلکه مسئولیت هدایت اجتماعی را نیز برعهده دارد. اگر این زبان دچار رخوت، ابهام یا تحریف شود جامعه در غیاب روایت درست، خود را به دست روایت‌های جعلی و جریان‌های معارض خواهد سپرد.
وی در ادامه با اشاره به آمارهای نگران‌کننده‌ای در حوزه ارتباطات خانوادگی، خاطرنشان کرد: متأسفانه در بسیاری از خانواده‌ها، میانگین واژگان رد و بدل شده در شبانه‌روز به کمتر از ۱۵۰ واژه رسیده است. این یک زنگ خطر جدی است که نشان می‌دهد فقر ارتباطات نه‌فقط در سطح کلان بلکه در سطح خُرد و زیربنایی خانواده نیز رخنه کرده است. در چنین شرایطی ولیّ خانواده باید نقش زبانی خود را بشناسد و در برابر گسست عاطفی و ارتباطی مسئول باشد. زبان بی‌رسالت نتیجه‌ای جز انزوا، سوءتفاهم و در نهایت بهتان ندارد.
رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به اندیشه‌های فرهنگی رهبر معظم انقلاب، گفت: دغدغه‌های معظم‌له در حوزه زبان، هویت، فرهنگ و گفت‌وگو از عمق نظری و استدلالی بالایی برخوردار است و نباید آنها را صرفاً بیانیه‌هایی مناسبتی دانست. از نظر ایشان زبان مؤثر کلید گشودن گره‌های فرهنگی است و بدون آن نمی‌توان جامعه‌ای هم‌دل، متعالی و مقاوم ساخت.
حجت‌الاسلام رفیعی علوی افزود: روایات متعددی وجود دارد که نشان می‌دهند زبان نه‌تنها عامل رشد بلکه گاه عامل نزول بلاست. طبق یکی از این روایات رحمت یا عذاب الهی به جمع نازل می‌شود. حتی اگر فردی اهل عبادات باشد اگر در جامعه‌ای حضور دارد که در آن به مسئولیت زبان بی‌توجهی شده او نیز در معرض بلا قرار می‌گیرد. این نکته‌ای بس مهم است که نشان می‌دهد اخلاق زبانی مسئولیتی صرفاً فردی نیست بلکه بار اجتماعی و جمعی دارد.
بی‌توجهی به تربیت زبانی، میدان دادن به پلتفرم‌های بی‌مهار
وی با تأکید بر اهمیت تربیت زبانی در نسل آینده، تصریح کرد: اگر امروز برای تربیت زبان در خانواده، مدرسه، دانشگاه، حوزه و رسانه برنامه‌ریزی نکنیم فردا باید هزینه‌های سنگین‌تری برای مهار زبان‌های بی‌پایه و پلتفرم‌های بی‌مهار بپردازیم.
حجت‌الاسلام رفیعی در ادامه با اشاره به نمونه‌ای از جهالت‌های نوپدید که محصول تحریف در زبان و روایت‌اند، اظهار داشت: مظلومیت تاریخی زنان یکی از این موارد است که هم در گذشته و هم در دنیای مدرن امروز ریشه در فقدان یک روایت درست از حقیقت وجودی زن دارد. اگر زبان رسالت‌مند و دقیق نداشته باشیم حقایق تحریف می‌شوند و فجایع هویتی، اخلاقی و فرهنگی رخ می‌دهد.
وی در پایان با طرح این سؤال اساسی که «چه باید کرد تا زبانِ بلاغ مبین در جامعه شکوفا شود؟» گفت: پاسخ روشن است. باید زبان را به ساحت رسالت تاریخی‌اش بازگردانیم. نخبگان باید خود را موظف بدانند به‌جای تحلیل‌گری صرف روایت‌گری صادقانه را بر عهده بگیرند. تنها در این صورت است که می‌توانیم به‌سوی جامعه‌ای موفق، پایدار و معنوی حرکت کنیم.
ارسال نظرات