30 درصد بازار برای پلتفرم‌های بومی/ نقشه کانادا برای خروج از سلطه پلتفرم‌های آمریکایی

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، پلتفرم‌ها در جهان امروز نه‌تنها بستر تعاملات اجتماعی و اقتصادی هستند، بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در حکمرانی داده، شکل‌دهی به افکار عمومی، جهت‌دهی به اقتصاد دیجیتال و تقویت قدرت نرم کشورها ایفا می‌کنند.

 

از این‌رو، توانمندسازی در حوزه پلتفرم‌داری و شکل‌دهی به زیست‌بوم بومی این حوزه، به یکی از ارکان راهبردی حکمرانی فضای مجازی تبدیل شده است. کشورهایی که از قدرت ساخت، توسعه و تنظیم‌گری پلتفرم‌های بومی برخوردارند، نه‌تنها در برابر سلطه پلتفرم‌های فرا ملی آسیب‌پذیر نیستند، بلکه می‌توانند سهم مؤثری در اقتصاد و امنیت فضای مجازی جهانی داشته باشند.

 

بر همین اساس، مرکز رسانه و روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی در قالب پرونده ویژه‌ای با عنوان «پلتفرم‌داری و تنظیم‌گری در جهان»، به واکاوی سیاست‌ها و تجارب کشورهای مختلف در این حوزه پرداخته است.

 

در هشتمین گزارش از این پرونده، ابعاد گوناگون سیاست‌های حمایتی کشور کانادا برای توسعه پلتفرم‌های بومی، نحوه مواجهه آنان با پلتفرم‌های خارجی و چارچوب‌های قانونی ناظر بر این عرصه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

 

 

کانادا کشوری در شمال قاره آمریکای شمالی است که از ده استان و سه قلمرو تشکیل شده است. این کشور با مساحت ۹٬۹۸۴٬۰۰۰ کیلومتر مربع، دومین کشور پهناور جهان از نظر مجموع مساحت و یکی از بزرگترین کشورهای جهان از نظر مساحت خشکی است. جمعیت کانادا براساس گزارش‌های datareportal، در ژانویه ۲۰۲۴، ۳۸.۹۴ میلیون نفر بوه است.

 

این کشور یکی از بازترین محیط‌های اینترنت را در جهان دارد. دسترسی به فضای مجازی برای اکثر جمعیت این کشور امکانپذیر و مقرون به صرفه است، اما شکاف دیجیتالی برای کاربران اینترنت در مناطق روستایی همچنان وجود دارد.

 

نرخ نفوذ اینترنت کانادا در آغاز سال ۲۰۲۴، ۹۴.۳ درصد از کل جمعیت بود و در ژانویه ۲۰۲۴ این کشور میزبان ۳۱.۹۰ میلیون کاربر رسانه‌های اجتماعی بود که معادل ۸۱.۹ درصد از کل جمعیت است.

 

همچنین اوایل سال ۲۰۲۴، در مجموع ۴۰.۴۴ میلیون اتصال تلفن همراه در کانادا فعال بود که این رقم معادل ۱۰۳.۸ درصد از کل جمعیت این کشور است.

 

براساس آمار در کانادا میانگین سرعت اتصال اینترنت موبایل از طریق شبکه‌های تلفن همراه ۹۶.۷۳ مگابیت بر ثانیه بوده و میانگین سرعت اتصال اینترنت ثابت ۱۷۶.۴۷ مگابیت بر ثانیه بوده است.

 

در سال ۲۰۲۴، ۲۸ میلیون کاربر ۱۸ سال به بالا در کانادا از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند که معادل ۸۸.۳ درصد از کل جمعیت ۱۸ سال به بالا در آن زمان بود. به طور کلی، ۸۶.۸ درصد از کل کاربران اینترنت کانادا (صرف نظر از سن) در ژانویه ۲۰۲۴ حداقل از یک پلتفرم رسانه اجتماعی استفاده می‌کردند.

 

در حال حاضر، کانادا دارای چندین پلتفرم بومی و داخلی در حوزه‌های مختلف فناوری، ارتباطات و خدمات دیجیتال است که با هدف کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی و تقویت اقتصاد دیجیتال داخلی توسعه یافته‌اند.

 

 

با افزایش نگرانی‌ها درباره حریم خصوصی داده‌ها و وابستگی به پلتفرم‌های آمریکایی (مانند گوگل، متا و آمازون)، کانادا در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری قابل توجهی در توسعه پلتفرم‌های داخلی انجام داده است. دولت فدرال و استان‌های مختلف از طریق مشوق‌های مالی و قانونی از استارتاپ‌ها و شرکت‌های محلی حمایت می‌کنند.

 

در همین راستا یکی از مهم ترین حوزه ها شبکه های اجتماعی و ایجاد سکوهای بومی در حوزه ارتباطات است که یکی از معروفترین شبکه های اجتماعی بومی کانادا پلتفرم پیامرسان «کانادا چت» (CanadaChat) است که توسط شرکت‌های کانادایی توسعه یافته و به عنوان جایگزینی برای واتساپ و تلگرام معرفی شده است. چت روم‌های آنلاین رایگان این سکو برای ارتباط میان کاربران طراحی شده است. این پلتفرم اتاق گفتگوی آنلاین دارد و بستری را فراهم می‌کند که می‌توان با استفاده از آن با افرادی از سراسر جهان چت کرد.

 

«رامبل» (Rumble) یک پلتفرم کانادایی اشتراک‌گذاری ویدئو است که به عنوان جایگزین یوتیوب در سال ۲۰۱۳ تأسیس شد و هدف آن فراهم کردن فضایی باز و بدون سانسور برای انتشار محتوای ویدئویی است. این پلتفرم با تمرکز بر شفافیت، حمایت از تولیدکنندگان مستقل و ارائه الگوریتم‌هایی خاص، به کاربران اجازه می‌دهد محتوای خود را به‌راحتی منتشر و از طریق تبلیغات درآمدزایی کنند. رامبل در سال‌های اخیر به‌سرعت رشد کرده و امکاناتی مانند پخش زنده، اپلیکیشن موبایل و همکاری با رسانه‌ها را نیز به خدمات خود افزوده است.

 

دفتر اصلی رامبل در شهر تورنتو، قرار دارد و بخش پلتفرم ویدئویی آن بین کاربران آمریکایی نیز محبوب است.

 

همچنین «وات‌پد» (Wattpad) یک پلتفرم آنلاین برای خواندن و نوشتن داستان است که در سال ۲۰۰۶ راه‌اندازی شد و مقر آن در کانادا قرار دارد. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد داستان‌های خود را به‌صورت رایگان منتشر کنند و با دیگر نویسندگان و خوانندگان در ارتباط باشند.

 

وات‌پد به‌ویژه میان نوجوانان و نویسندگان تازه‌کار محبوب است و بستری فراهم کرده تا آثار آن‌ها بدون نیاز به ناشر رسمی، دیده شود. برخی از داستان‌های موفق منتشرشده در وات‌پد بعدها به کتاب چاپی، فیلم یا سریال تبدیل شده‌اند. این پلتفرم اکنون به چندین زبان در دسترس است و جامعه‌ای گسترده از کاربران جهانی دارد.

 

از طرفی کانادا در حوزه توسعه پلتفرم‌های تجارت الکترونیک بومی هم سرمایه گذاری کرده و در حال حاضر «ShopCanadian» یک بازار آنلاین برای حمایت از کسب‌وکارهای محلی است که به مصرف‌کنندگان امکان خرید از تولیدکنندگان کانادایی را می‌دهد.

 

در حوزه خدمات ابری و داده نیز کانادا اقدام به راه اندازی پلتفرم های بومی کرده که از آن جمله می توان به «CanCloud» اشاره کرد که یک سرویس ابری بومی است که می‌خواهد جایگزینی برای سرویس‌های مایکروسافت Azure و AWS باشد تا داده‌های کاربران را در سرورهای داخل کانادا نگهداری کند.

 

همچنین «OpenNorth»یک پلتفرم تحلیل داده‌های باز برای خدمات عمومی و شهرداری‌های کاناداست. این پلتفرم با همکاری دولت‌ها و سازمان‌ها و مدیریت داده های آنها، به بهبود تصمیم‌گیری، پیشبرد نوآوری، بهینه‌سازی خدمات عمومی و مدنی و رسیدگی به مهم‌ترین چالش‌های جامعه کمک می‌کند.

 

در حوزه پلتفرم‌های رسانه‌ای از مهمترین سکوهای فعال بومی در کانادا «CBC Gem»است. این سرویس استریمینگ عمومی کانادا محتوای بومی تولید می‌کند و رقیبی برای نتفلیکس و دیزنی محسوب می‌شود. پلتفرم «Tou.tv» نیز برای جامعه کِبِک کانادا محتوای فرانسوی‌زبان تولید می‌کند.

 

 

بسیاری از پلتفرم‌های کانادایی با کمبود بودجه و محدودیت‌های فنی در مقایسه با شرکت‌های جهانی روبه‌رو هستند. همچنین تغییر عادت کاربران از پلتفرم‌های شناخته شده به سرویس‌های داخلی به دلیل مهاجر پذیر بودن این کشور دشوار است. از طرفی برخی از شرکت‌های کانادایی نیز از مقررات سنگین دولتی و مالیات‌های بالا در این کشور شکایت دارند.

 

برهمین اساس دولت کانادا برنامه‌هایی مانند « ابتکار کانادای دیجیتال» (Digital Canada Initiative) را برای حمایت از فناوری‌های داخلی راه‌اندازی کرده است. این برنامه دو بخش تامین مالی دارد که یکی برای گسترش کسب و کارها به صورت آنلاین و بخشی دیگر برای ارتقای فناوری کسب و کارهاست که در راستای این برنامه پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، سهم پلتفرم‌های بومی در بازار کانادا به ۳۰ درصد برسد.

 

 

کانادا در مسیر توسعه پلتفرم‌های بومی گام‌های بلندی برداشته است، اما هنوز راهی طولانی برای رقابت با شرکت‌های جهانی در پیش دارد. با این حال، افزایش آگاهی کاربران و سیاست‌گذاری‌های دولتی ممکن است آینده روشنی برای این پلتفرم‌ها رقم بزند.

 

قوانین کانادا برای پلتفرم‌های دیجیتال (شبکه‌های اجتماعی، تجارت الکترونیک، خدمات ابری و غیره) ترکیبی از مقررات فدرال و ایالتی است که بر حریم خصوصی، امنیت داده‌ها، رقابت منصفانه و محتوای آنلاین تمرکز دارند.

 

اولین قانونی که می توان به آن اشاره کرد قانون حفاظت از اطلاعات شخصی و اسناد الکترونیکی (PIPEDA)است. این قانون فدرال بر تمامی کسب‌وکارهای خصوصی در کانادا (به جز استان‌هایی که قوانین مشابه خود را دارند) اعمال می‌شود.

 

براساس این قانون پلتفرم‌ها باید رضایت کاربران را برای جمع‌آوری، استفاده یا افشای داده‌های شخصی کسب کنند، داده‌ها تنها برای اهداف مشخص و قانونی قابل استفاده هستند، کاربران حق دارند به داده‌های خود دسترسی داشته باشند و درخواست اصلاح یا حذف آن‌ها را بدهند و در صورت نقض داده‌ها، پلتفرم‌ها موظفند ظرف ۷۲ ساعت به کاربران و دفتر حریم خصوصی کانادا (OPC)گزارش دهند.

 

این درحالی است که در کانادا هر ایالت قوانین ویژه خود را دارد. به طور مثال ایالت کِبِک قوانین سخت‌گیرانه‌تری دارد که براساس آن نیاز است تا پلتفرم های بزرگ یک مسئول حفاظت از داده‌ها (DPO) منصوب کنند. همچنین جریمه‌های سنگین (تا ۲۵ میلیون دلار یا ۴٪ درآمد جهانی) برای نقض حریم خصوصی در این ایالت در نظر گرفته شده است.

 

ایالت آلبرتا و بریتیش کلمبیا نیز مقررات سخت‌گیرانه‌تری برای ذخیره‌سازی داده‌های کاربران در خاک کانادا دارند و در ایالت انتاریو پلتفرم‌های آموزشی باید مطابق قانون آموزش دیجیتال (Digital Education Act) عمل کنند.

 

قانون سرویس‌های دیجیتال آنلاین یکی دیگر از قوانین کانادا در این حوزه است که هدف آن مقابله با محتوای مضر (مانند نفرت‌پراکنی، اخبار جعلی و محتوای خشونت‌آمیز ) است. این قانون پلتفرم ها را موظف می کند تا ظرف 24 ساعت محتوای غیر قانونی را در برنامه خود حذف کنند و مکانیسم های شفاف برای گزارش دهی به کاربران داشته باشند.

 

دو قانون جدید که توسط دولت جاستین ترودو در سال ۲۰۲۳ تصویب شد قانون پخش آنلاین و قانون اخبار آنلاین است که کمیسیون رادیو تلویزیون و مخابرات کانادا (CRTC) مسئول هر دو قانون است.

 

هدف قانون پخش آنلاین، ترویج محتوای رسانه‌های دیجیتال داخلی با الزام پلتفرم‌های پخش آنلاین مانند نتفلیکس و اسپاتیفای به ارائه محتوای کانادایی به کاربران است. دولت امیدوار است از محتوای منحصر به فرد کانادایی، از جمله از تولیدکنندگان بومی و فرانسوی کانادایی، حمایت کند.

 

با این حال، برخی از قانون‌گذاران و جامعه مدنی نگرانی‌هایی در مورد این قانون دارند. آنها نگرانند که این قانون آزادی بیان آنلاین را محدود کند و در عین حال بار تولیدکنندگان محتوای فردی را کاهش ‌دهند.

 

قانون دیگر، قانون اخبار آنلاین است که هدف آن هدایت پول از شرکت‌های فناوری، به رسانه‌های خبری کانادایی است. این قانون شرکت‌هایی مانند متا و گوگل را ملزم می‌کند تا برای تقسیم سود، با سازمان‌های رسانه‌ای خبری به توافق برسند.

 

منتقدان ادعا می‌کنند که این قانون می‌تواند برای رسانه‌های بزرگ مزیت بزرگی باشد، در حالی که برای حمایت از رسانه‌های خبری محلی و مستقل که برای دموکراسی ضروری هستند، کار چندانی انجام نمی‌دهد.

 

در حوزه رقابت و انحصارزدایی نیز کانادا قوانین ویژه ای دارد. براساس این قوانین پلتفرم‌ها نمی‌توانند در تبلیغات، قیمت‌گذاری غیرمنصفانه یا سوءاستفاده از انحصار مشارکت کنند. به طور مثال در سال ۲۰۲۳، دادگاه رقابت کانادا علیه آمازون به دلیل تبعیض علیه فروشندگان مستقل تحقیق کرد.

 

همچنین این کشور برای پرداخت دیجیتال مقررات در نظر گرفته است و پلتفرم‌های پرداخت فعال در کانادا باید تحت نظارت سازمان نظارت بر مؤسسات مالی کانادا (OSFI) فعالیت کنند. از سال ۲۰۲۲، کانادا مالیات ۳٪ بر درآمد پلتفرم‌های خارجی را اعمال کرده است که البته پلتفرم‌های داخلی از برخی معافیت‌های مالیاتی برای توسعه پلتفرم های بومی بهره‌مند می‌شوند.

 

به طور کلی می توان گفت که کانادا با ترکیب قوانین فدرال و ایالتی، چارچوبی نسبتاً جامع برای تنظیم پلتفرم‌ها ایجاد کرده است. تمرکز اصلی بر حفاظت از داده های کاربران، شفافیت و رقابت منصفانه است. با این حال، برخی قوانین در این کشور با واکنش منفی پلتفرم‌های جهانی روبه‌رو شده‌اند.

 

اتحادیه اروپا در خط مقدم تنظیم مقررات فناوری قرار دارد، اما کانادا گام‌های خود را برای تغییر توازن قدرت از شرکت‌های فناوری به سمت کانادایی‌ها برداشته است. در برخی موارد، کانادا در حال پیگیری قانونی است که با اروپا همسو باشد. به عنوان مثال، دولت قانون آسیب‌های آنلاین را پیشنهاد کرده است که هدف آن پاسخگو کردن شرکت‌های فناوری در قبال حذف محتوای مضر است. این قانون مشابه NetzDG آلمان است که مستلزم حذف سریع محتوای توهین‌آمیز است و یا حتی قانون ایمنی آنلاین انگلیس که بر محافظت از کودکان آنلاین تاکید دارد.

 

در نهایت می‎‌توان گفت که کانادا با قوانین مختلف رویکرد خود را برای کانادایی‌تر کردن فناوری اتخاذ کرده است.