گستره و شروط سنت غلبه حق بر باطل

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام جواد سلیمانی امیری، استاد و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، با موضوع «گستره و شروط سنت غلبهٔ حق بر باطل» در نشست علمی «متی نصرالله» که در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، به ایراد با تاکید بر سنت الهی غلبة حق بر باطل بیان داشت که اهل حق و باطل در طول تاریخ همواره در حال نزاع بوده و هستند که بر اساس این سنت، خداوند اهل حق را بر اهل باطل چیره می­سازد.

 

وی ضمن بیان برخی آیات قرآن کریم درباره نحوه مواجهه اهل حق و باطل به طرح یک سوال پرداخت و اظهار داشت: با توجه به اینکه در تاریخ در بیشتر موارد سلطه نظامی و سیاسی و اقتصادی با اهل باطل بوده و جز در مقاطع کوتاهی مانند زمانه حکومت حضرت سلیمان یا رسول خاتم(ص) یا امیرمومنان(ع) و امام حسن(ع) قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی در دست اهل حق نبوده این پرسش ایجاد می­شود «غلبه اهل حق بر اهل باطل چگونه قابل توجیه است؟

 

حجت الاسلام سلیمانی امیری از میان تفاسیر متعدد در تبیین سنت غلبه حق بر باطل به دو تفسیر مهم اشاره کرد و افزود: بر اساس تفسیر نخست، پیروزی حق بر باطل در عرصه عقل سلیم و جان و دل انسان‌ها تحقق می‌یابد؛ به این معنا که اهل حق با استدلال، گفتار و کردار خود، در ذهن و دل مردم غلبه می‌یابند و وجدان و خرد انسان‌ها به نفع آنان داوری می‌کند. در این نگاه، جریان پیروز در نزاع حق و باطل، صرفاً جریانی نیست که دیگری را به اجبار وادار به تغییر رفتار کند، بلکه آن است که بتواند به عمق فکر، باور و احساس مردم نفوذ کرده و آن‌ها را از درون متقاعد و همراه سازد.

 

وی در توضیح تفسیر دوم گفت: طبق تفسیر دوم غلبه حق بر باطل علاوه بر ساحت ذهن و جان به معنی نابودی باطل و اهل آن در خارج و در صحنه منازعات خارجی است، یعنی خداوند اهل باطل را آزموده و به آنها مهلت می­دهد و اگر هدایت نشوند در فرصتی مناسب آنها را نابود می­کند و باطل جدیدی می­روید؛ ولی حق گرچه در فشار و تنگنا قرار گیرد نابود نمی­شود.» وی با بیان حدیثی از امام علی­علیه­السلام که ایشان فرمود: «لِلْبَاطِلِ‏ جَوْلَة» گفت «البته با نگاه کوتاه مدت فرایند نابودی باطل و بقاء حق قابل رویت نیست اما مطالعات طولانی مدت تاریخ این واقعیت را اثبات خواهد کرد، یعنی اگر تاریخ را طی چند قرن مورد مطالعه قرار دهیم خواهیم دید که همواره قدرت سیاسی یا اقتصادی یا اجتماعی باطلی می­آید و نابود می­شود ولی اهل حق همواره هستند و قوی­تر می ­شوند.

 

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره) در تایید گفته پیشین خود به آیاتی از قرآن کریم استناد کرد و اظهار داشت: آیات متعددی از قرآن کریم حاکی از آن است که سنت الهی غلبه حق بر باطل، منحصر در غلبه در ساحت منازعات ذهنی و باطنی نیست بلکه شامل منازعات خارجی و فیزیکی اهل حق بر اهل باطل نیز می­شود.

 

وی سپس افزود: می­ توانیم این آیات را به چهار دسته تقسیم کنیم: الف) آیات بیانگر مصداق سنت غلبه حق بر باطل نظیر انفال آیات 7 و 8، ب) آیات ناظر به وعده پیروزی به مومنان در دنیا نظیر غافر آیه 51، ج) آیات مبیّن نصرت الهی در پیروزی اهل حق بر اهل باطل در دنیا نظیر آل­عمران آیه 148، د) آیات مبیّن نشانة پیروزی مومنان بر کافران نظیر حج آیه 40.

 

این استاد تاریخ در جمع­بندی این بخش از بیانات خود گفت: خداوند یکی از نشانه‌های پیروزی اهل حق و دفاع از آنان در برابر اهل باطل را بقای دین و نمادهای دینی در طول تاریخ معرفی می‌کند. از این‌جا معلوم می‌شود صرف شکست ظاهری برخی مؤمنان از کفار در برخی میدان‌های رقابت و کارزار نمی‌تواند اصل کلی و قاعدهٔ حتمی پیروزی اهل حق بر اهل باطل را زیر سؤال ببرد؛ بلکه باید با نگاه کلان به صحنهٔ کارزار حق و باطل در بستر تاریخ نگریست و تحلیل کلان و به‌ دور از جزئی‌نگری داشت. در غیر این صورت تفسیر آیات مطرح شده روشن نخواهد شد.

 

حجت الاسلام سلیمانی امیری در بخش دوم سخنان خود به بیان شروط یاری مومنان بر ضد کافران پرداخت.

 

وی در این باره به دو شرط «تلاش برای اقامه دین» و «تحمل آزمون­های دشوار» اشاره کرد.

 

حجت الاسلام سلیمانی امیری با تاکید بر آیه (وَلَيَنْصُرَنَّ اللهُ مَنْ يَنْصُرُهُ) و آیه (وَالَّذِينَ‏ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا) افزود: «جوامع مؤمنی که کوشیده‌اند با جهاد، در برابر منحرفان جامعه بایستند، سرانجام نصرت الهی شامل حالشان شده است.»

 

وی در تبیین شرط دوم در تحقق سنت الهی با تاکید بر آیه «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَى نَصْرُ» گفت: می­ توان چنین نتیجه گرفت که جامعهٔ اسلامی هر زمان که در برابر آزمایش‌های سخت، با صلابت قد برافراشت، نصرت الهی نازل خواهد شد. نه زمانی که عافیت‌طلبانه در دیار امن خویش باقی بماند و از امر به معروف و نهی از منکر دست بشوید و از خدا یاری بخواهد.

 

حجت الاسلام سلیمانی امیری در بخش پایانی به ظروف و حالات روحی لازم برای پیروزی پرداخت.

 

وی در بخش پایانی سخنان خود تاکید کرد: سنّت غلبهٔ مؤمنان بر کافران، از دیگر سنّت‌های مخصوص اهل حق به شمار می‌آید که در همهٔ زمان‌ها جریان دارد و همچنین با بررسی مجموع آیات معلوم می­ شود غلبه حق بر باطل فقط در ساحت ذهن و باطن نیست بلکه ساحت منازعات خارجی و درگیری فیزیکی را هم شامل می­ شود. ولی به گواهی تاریخ این به معنای غلبه نظامی و سیاسی و اقتصادی اهل حق بر اهل باطل نیست بلکه به معنی غلبه جریانی است.