مرجعیت علمی ایران در گرو نوآوری و نظام‌سازی بومی
مشهد- عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به هدف‌گذاری رهبر انقلاب برای حضور ایران در میان ده قدرت برتر علمی جهان تأکید کرد: دانشگاه‌ها باید با خلاقیت، تولید نظامات کارآمد و روحیه بسیجی، از مصرف‌کننده دانش فراتر روند و پرچمدار تحول علوم انسانی شوند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان، حجت‌الاسلام سیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جریان برگزاری نشست شبکه تخصصی تحول در علوم انسانی بسیج اساتید کشور در مشهد مقدس، با یادآوری نقش بی‌بدیل شهدا و روحیه بسیجی در پیروزی دفاع مقدس، اظهارکرد: همان روحیه‌ای که انقلاب را به پیروزی رساند باید در میدان علم نیز استمرار یابد و سرمایه‌گذار اصلی امنیت و پیشرفت شود.
وی ضمن ادای احترام به شهدای انقلاب، دفاع مقدس و شهیدان جنگ دوازده‌روزه اخیر، خاطرنشان کرد: بسیاری از این شهیدان در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی علمی دفاع کشور حضور مؤثر داشته‌اند و امروز مسیر علمی کشور ادامه‌دهنده راه امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به سابقه بیش از یک‌صدساله بحث علوم انسانی اسلامی در جهان اسلام گفت: از زمان تأثیر نظام تجدد و مدرنیته بر جوامع اسلامی، نظریه‌پردازی در حوزه علوم انسانی اسلامی آغاز شد و اندیشه‌های بزرگان متعددی از جمله شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر، امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب مکمل یکدیگر در این عرصه‌اند.
حجت‌الاسلام عاملی تأکید کرد: اندیشه شهید صدر نگاه سیستمی دارد و تا زمانی که نظامات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اصلاح نشود تغییر صرف متون و افراد راهگشا نیست: شهید صدر تولید نظامات را اصل می‌دانست.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از برخی رویکردهای سطحی در حوزه تحول علوم انسانی گفت: نمی‌توان صرفاً نظریات علوم انسانی غرب را بازگو کرد و چند روایت و حدیث به آن افزود و نام آن را علوم انسانی اسلامی گذاشت.
حجت‌الاسلام عاملی تصرح کرد: شهید صدر بر اسلامی‌سازی بنیادین علم تأکید داشت و معتقد بود بدون بازسازی عمیق، تحول واقعی رخ نمی‌دهد.
وی افزود: شهید صدر بین موضوع علم و مذهب علم تمایز قائل بود. ابزار کشف واقعیت را محدود نمی‌کرد و معتقد بود جامعه‌شناسی و علوم ارتباطات می‌تواند واقعیت‌ها را آشکار کند، اما در کنار آن باید جهت‌گیری و مذهب علم نیز تعریف شود زیرا علوم غربی هم بی‌طرف نیستند؛ لیبرالیسم، فمینیسم و پست‌مدرنیسم هر کدام جانبداری خاص خود را دارند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بازخوانی دیدگاه امام خمینی(ره) درباره ضرورت استعمارزدایی از دانشگاه‌ها تصریح کرد: امام بر این باور بود که دانشگاه نباید منشأ تداوم نظام سلطه جهانی و توسعه نظام استعماری باشد. بسته شدن دانشگاه‌ها در دوره انقلاب فرهنگی ناشی از همین نگاه بود. امام صرفاً به استعمارزدایی از ذهن بسنده نکرد بلکه بر پالایش نهادهای اجتماعی تأکید داشت.
حجت‌الاسلام عاملی ادامه داد: ویژگی برجسته اندیشه امام غایت‌گرایی در علوم است. ایشان معتقد بود همه علوم باید غایت الهی و توحیدی داشته باشند، در غیر این صورت همان علوم می‌تواند منجر به تولید بمب اتم و نابودی بشریت شود. علوم بدون تزکیه نفس به ابزار نیرنگ و تخریب جامعه بدل می‌شوند؛ امام و شهید مطهری بارها بر ضرورت پرورش دانشمند مومن و تزکیه علمی تأکید کرده‌اند.
وی با اشاره به جایگاه رهبر معظم انقلاب در معادلات علمی جهان گفت: رهبر حکیم انقلاب توجه ویژه‌ای به مرجعیت علمی ایران دارند. بیانات ایشان بارها بر وجه قدرتی علم تأکید کرده و رتبه‌های هدف‌گذاری شده مانند قرار گرفتن ایران در میان ده کشور برتر جهان در حوزه نانو و هوش مصنوعی را مطرح کرده‌اند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: نوآوری، خلاقیت و حرکت در مرز دانش را از وظایف اصلی دانشگاه‌ها می‌دانند و معتقدند دانشگاه باید پیوسته نو شود تا مرجع علم باشد نه صرفاً مصرف‌کننده دستاورد دیگران.
حجت‌الاسلام عاملی اضافه کرد: در شورای تحول علوم انسانی یکی از اصول چهارگانه ما تبعیت از همین نگاه است تا بتوانیم با خلاقیت و نوآوری در مرز دانش حرکت کنیم.
وی از تلاش‌های پژوهشگران و مدیران حوزه علوم انسانی قدردانی و تأکید کرد: با همت جمعی، همکاری نخبگان و پایبندی به ارزش‌های انقلاب اسلامی، می‌توان روح بسیج را در میدان علم استمرار بخشید، نظامات بومی و کارآمد طراحی کرد و ایران را در جایگاه مرجعیت علمی جهان اسلام نشاند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: تحول واقعی در علوم انسانی جز با بازسازی بنیادین ممکن نیست. نگاه جزئی‌نگر منشأ تحول نیست.
وی دغدغه رهبر معظم انقلاب در باب غایت‌گرایی علوم انسانی را بسیار مهم دانست و افزود: علوم انسانی باید هدفی روشن برای ساخت جامعه‌ای سالم، اسلامی و مبتنی بر شاخص‌های تمدن نوین اسلامی ترسیم کند.
رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم سه گزاره محوری دارند: خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی. جامعه‌پردازی همانند کار ظریف زرگری است؛ انسان‌ها چوب یا سنگ نیستند که قالبی ثابت بپذیرند، بلکه باید با شناخت لایه‌های فرهنگی و اجتماعی، جامعه‌ای متناسب با ارزش‌های الهی طراحی کرد.
عاملی مرجعیت قرآن و عترت را محور اصلی تحول دانست: برای درک عمیق حقایق عالم متنی معتبرتر از قرآن وجود ندارد و فرمایشات اهل‌بیت می‌تواند مبنای اصلاح نگاه ما باشد..
او با اشاره به الگوی فکری رهبر انقلاب افزود: دیدگاه‌های رهبر انقلاب الگویی دقیق برای تحول علوم انسانی فراهم کرده است. از جمله هشدار ایشان در سال ۸۸ درباره وضعیت فارغ‌التحصیلان علوم انسانی و ضرورت آمایش آموزش عالی.
وی بومی‌سازی را هم‌سنگ اسلامی‌سازی علوم دانست و گفت: ژاپنی‌ها همزمان با گشودن دروازه‌های کشور به روی جهان، علم وارداتی را با نیاز بومی همزیست کردند و ما نیز باید چنین رویکردی را در زیست‌بوم جمهوری اسلامی دنبال کنیم.
حجت‌الاسلام عاملی با تأکید بر اینکه کتاب مرجع بدون تقاضا مرجعیت پیدا نمی‌کند گفت: دانشگاه را نمی‌توان با دستور به سمت تحول برد. باید انگیزه، نیاز و مدل فکری کارآمد تولید شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از تشکیل کارگروه‌های ویژه فناوری علوم انسانی خبر داد و تصریح کرد: فناوری فقط هواپیما و خودرو نیست؛ فناوری نرم می‌تواند سازه‌های فکری و الگوریتم‌های اجتماعی تولید کند و بی‌نظمی، فرهنگ مصرف‌گرایی و ضعف مسئولیت‌پذیری را درمان کند.
حجت‌الاسلام عاملی با ذکر نمونه‌هایی از فرهنگ تمیزی، قوم‌گرایی سازمانی و مقاومت در برابر تغییر گفت: تحول نیازمند روح همکاری، همدلی و تفکر جزئی‌نگر دقیق است. دشمنان انقلاب در جزئیات سرمایه‌گذاری کرده‌اند و ما هم باید جزئی‌کار و نظام‌مند باشیم.
وی سپس بر اهمیت آموزش و پرورش به‌عنوان نقطه آغاز تحول تأکید کرد و اظهار داشت: تحول از دانشگاه آغاز نمی‌شود؛ آموزش و پرورش قوی، فرهنگ و حکمرانی الهی را شکل می‌دهد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی کتاب انسان ۲۵۰ ساله رهبر انقلاب را نقشه راهی برای فهم معنویت، کارآمدسازی فرهنگ اهل‌بیت و حکمرانی سیاسی دانست و گفت: تحول علوم انسانی باید در این افق بلند تعریف شود تا به پیشرفت واقعی جمهوری اسلامی بینجامد./933/
ارسال نظرات