آیا فرح پهلوی فرمان کشتار مردم در میدان ژاله را صادر کرد؟

جریان منحط سلطنتطلبی که امروزه فرح پهلوی یکی از چهرههای برجسته آن به شمار میآید، همواره در بزنگاههای سیاسی و اجتماعی ایران کوشیده است خود را حامی و دلسوز مردم جلوه دهد. اما در واقعیت، مواضع ضدایرانی این جریان بارها آشکار شده است. یکی از روایتهای تاریخی که میتواند ادعای مردمداری آنها را با پرسش جدی مواجه کند، حوادث خونین هفدهم شهریور است. این رخداد در ذهن مخاطب چنین پرسشی را برمیانگیزد که اگر واقعاً هدایت نیروهای نظامی و امنیتی شاه در آن روز بر عهده فرح بوده است، آیا میتوان او را از آمران اصلی این جنایت هولناک دانست؟
احمد مسعود انصاری(از اقوام نزدیک فرح پهلوی) در گفتوگو با گنجینه تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی روایت میکند که در روز هفدهم شهریور به کاخ سعدآباد جهت صحبت با شاه رفته و مشاهده کرده است که شاه سرگرم بازی بوده و از جزئیات صدور فرمان برای کنترل تظاهرات آگاهی نداشته است. به گفته او، در آن زمان فرح پهلوی با پیگیری مداوم از طریق تماس تلفنی با تیمسار اویسی درصدد هدایت و فرماندهی برخورد با معترضان بوده است. راوی بهطور مستقیم بیان نمیکند که فرح دستور تیراندازی و کشتار مردم را صادر کرده باشد، اما با توجه به رویدادهای آن روز، شواهد تاریخی و گستردگی کشتار، میتوان ردپایی از نقش احتمالی فرح را جستوجو کرد یا دستکم درباره آن پرسشهایی مطرح ساخت.