«پل هوایی غزه» مکمل کاروان دریایی «صمود»

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، کاروان بین المللی «صمود» متشکل از اعضای بیش از 45 کشور دنیا و نزدیک به 300 نفر مسافر و ده ها تن مواد غذایی و ضروری و مورد نیاز مردم غزه، در میانه دریای مدیترانه به سمت غزه در حال حرکت است.

این حرکت خودجوش مردمی و بین المللی باعث شکسته شدن سکوت شرم آور بین المللی در قبال محاصره و کشتار مردم مظلوم غزه گشته و امیدهایی را در دلها زنده کرده که آیا این جنبش «صمود» به نتیجه خواهد رسید و محاصره شکسته می شود؟

برای تحلیل صحیح بسیاری از وقایعی که در دوران معاصر ما به وقوع می پیوندد، بررسی نمونه های مشابه تاریخی آن می تواند تا حدود زیادی عاقبت وقایع را مشخص کند. از این رو به بررسی دو واقعه تاریخی مشابه حرکت جهانی «صمود» و نتایج آن می پردازیم:

نمونه‌های تاریخی متعددی از حرکت‌های مردمی و کاروان‌های بشردوستانه وجود دارد که با وجود موانع بسیار، به نتایج مهمی دست یافته‌اند. این نتایج لزوماً همیشه رسیدن فیزیکی به مقصد نبوده، بلکه اغلب افزایش آگاهی جهانی، تغییر افکار عمومی و تحت فشار قرار دادن سیاستمداران بوده است.

دو نمونه برجسته و بسیار مرتبط وجود دارد:

کاروان آزادی (Freedom Flotilla) به غزه در سال ۲۰۱۰ (Mavi Marmara)؛ این مشهورترین و مستقیم‌ترین نمونه مشابه است.

این کاروان در ۳۱ مه ۲۰۱۰، یک ناوگان شش کشتی به نام «کاروان آزادی» حامل بیش از ۶۶۰ فعال بشردوستانه از ۳۷ کشور و هزاران تن کمک‌های بشردوستانه، عازم غزه شد تا محاصره را بشکند.

نیروهای دریایی اسرائیل در آب‌های بین‌المللی به این ناوگان حمله کردند. حمله به کشتی اصلی، «ماوی مرمره»، به درگیری منجر شد و در نتیجه آن، ۱۰ فعال ترک کشته و دهها نفر زخمی شدند و کشتی‌ها توقیف و کمک‌ها ضبط شد. از نظر فیزیکی و ظاهری کاروان نتوانست به هدف خود برسد. اما سبب ایجاد نتایج استراتژیک و بلندمدت قابل توجهی شد.

افشاگری و شوک جهانی: این حمله خشم و محکومیت بین‌المللی بسیار گسترده‌ای را برانگیخت و توجه رسانه‌های جهان را به طور بی‌سابقه‌ای به محاصره غزه و سیاست‌های اسرائیل جلب کرد.

فشار دیپلماتیک: این رویداد موجب بحران عمیق دیپلماتیک بین ترکیه و اسرائیل شد و اسرائیل را برای اولین بار مجبور کرد تا حدی در مورد محاصره تجدید نظر کند. اسرائیل مجبور شد سیاست خود را تغییر دهد و اجازه ورود برخی کالاهای قبلاً ممنوعه به غزه را بدهد.

تقویت جنبش بین‌المللی «BDS»؛ کمپین انزوا، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل جنبشی جهانی است که هدف آن تحت فشار قرار دادن دولت اسرائیل با اهرم‌های اقتصادی جهت پایان اشغال سرزمین فلسطین، رفع تبعیض و به رسمیت شناختن حق بازگشت میلیونها آواره فلسطینی به کشور خودشان است: این رویداد به یک نماد قدرتمند برای جنبش جهانی مقابله با محاصره تبدیل شد و حمایت مردمی از جنبش تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم (BDS) را به شدت افزایش داد.

در نهایت اگرچه کاروان ۲۰۱۰ به طور فیزیکی شکست خورد، اما یک پیروزی بزرگ رسانه‌ای و سیاسی بود که محاصره غزه را در کانون توجه جهان قرار داد و سیاست‌ها را تا حدی تغییر داد. این حرکت نشان داد که اقدامات مردمی می‌تواند یک قدرت نرم بسیار مؤثر باشد و هزینه سیاسی برای ادامه محاصره را افزایش دهد.

دومین تجربه تاریخی شکست محاصره مربوط به داستان پل هوایی برلین در سال ۱۹۴۸-۱۹۴۹ است. این نمونه اگرچه یک اقدام دولتی بود، اما از نظر مفهومی (شکستن یک محاصره از طریق یک راهروی بشردوستانه) بسیار آموزنده است. و امروز نیز اگر مردم کشورهای مختلف بتوانند با فشار بر سیاست مدارانشان چنین ائتلاف کمک رسانی دولتی را راه بیاندازند می تواند سد محکمی در برابر زورگویی و خباثت رژیم صهیونیستی باشد.

در سال ۱۹۴۸، اتحاد جماهیر شوروی تمام راه‌های زمینی و آبی به برلین غربی را به محاصره درآورد تا آن را به تسلیم وادارد. در پاسخ، برخی کشورهای غربی نظیر ایالات متحده، بریتانیا و دیگر متحدانشان، یک «پل هوایی» بی‌سابقه را سازماندهی کردند.

برای نزدیک به یک سال، هواپیماهای باری متحدان، هر دقیقه و در هر شرایط آب و هوایی، به برلین غربی پرواز کردند و غذا، زغال سنگ، دارو و سایر مایحتاج ضروری را برای بیش از ۲ میلیون شهروند برلینی فراهم آوردند.

این عملیات یک موفقیت قابل توجه بود و محاصره شوروی شکسته شد. شوروی نهایتاً در مه ۱۹۴۹ محاصره را لغو کرد و پل هوایی برلین به نمادی از پایداری، نوآوری و تعهد به اصول بشردوستانه تبدیل شد. البته که نباید اغراض سیاسی و منفعت غرب در این قضیه را نادیده گرفت اما به هر حال اتفاقی که به وقوع پیوست می تواند الگوی خوبی برای شکستن محاصره غزه باشد. دولت های اسلامی و نشست اخیر «به ظاهر اضطراری» سران کشورهای اسلامی نشان دادند که برای کمک نظامی دست و پایشان بند نفوذ صهیونیست جهانی است و جز بیانیه خوانی اجازه ای ندارند. اما با توجه به اینکه بزرگترین شرکت های مسافربری هوایی جهان در دست شان است بد نیست برای حفظ ظاهر هم که شده و حداقل در یک بازه محدود با ایجاد یک ائتلاف کمک رسانی ایده پل هوایی غزه را عملی سازند.

این رویداد نشان می‌دهد که اراده سیاسی قاطع برای شکستن یک محاصره از طریق ارسال کمک‌های بشردوستانه می‌تواند موفق شود، حتی در شرایط غیرممکن. و ملت های منطقه باید با فشار بیش از پیش دولتمردانشان را وادار به حرکت حداقلی و ارسال کمک های بشردوستانه از طریق پل هوایی غزه کنند.

در آخر باید تأکید کرد که موفقیت را نباید تنها در عبور فیزیکی از محاصره دانست. بزرگ‌ترین دستاورد این حرکات، افشاسازی و جهانی کردن مسئله است و واکنش خشن به یک کاروان بشردوستانه، یک پیروزی رسانه‌ای برای آن کاروان محسوب می‌شود، زیرا ماهیت واقعی محاصره و طرفین درگیر را برای افکار عمومی جهان آشکار می‌کند. علاوه بر این باید توجه داشت هماهنگی بین‌المللی و پشتیبانی مردمی گسترده کلید مقاومت در برابر فشارها و تبدیل یک حرکت به یک جنبش جهانی است.

به امید بیداری ملت های جهان، خصوصا ملت های مسلمان...

محمد مهدی جنتی