مکتب شهید نصرالله؛ تبلور گفتمان مقاومت در منظومه فکری امام خامنهای (۱)

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، رهبر معظم انقلاب در پیام خود به مناسبت شهادت سید حسن نصرالله و همراهان ایشان راه شهید نصرالله را همانند حاج قاسم یک مکتب معرفی کردند. مکتبی که درعصر حاضر تمسک به آن راهگشا است و اقامه آن در جامعه موجب تربیت انسان تراز انقلاب اسلامی می شود. لذا در این یادداشت به بررسی ابعاد و زوایای شهید سید حسن نصرالله و مکتب او خواهیم پرداخت.
مکتب نصرالله، یک گفتمان زنده و پویا
مکتب شهید سیدحسن نصرالله در منظومه بیانات امام خامنهای، نه صرفاً یک الگوی فردی، بلکه یک نظام فکری و عملیاتی مستمر تعریف میشود که از عمق مبانی اصیل اسلام ناب محمدی و انقلاب اسلامی ایران سرچشمه گرفته است. این مکتب به عنوان ثروتی عظیم برای دنیای اسلام شناخته میشود که توانسته است با تلفیق عقلانیت دینی و عمل جهادی، مسیری نوین در تقابل با استکبار جهانی ترسیم نماید. ویژگی اصلی این مکتب، استمرار و توسعهپذیری آن است که باعث میشود محدود به زمان و مکان خاصی نباشد. از این منظر، مکتب نصرالله همانگونه که رهبر معظم انقلاب در پیام خود بدان اشاره کردند، یک گفتمان زنده و پویا محسوب میشود که به عنوان نقشه راهی برای نسلهای حاضر و آینده جبهه مقاومت عمل میکند.
ابعاد سهگانه شخصیت شهید نصرالله
شهید نصرالله در این مکتب، در سه بعد "مجاهد کبیر"، "عالم با فضیلت دینی" و "رهبر مدبر سیاسی" به تصویر کشیده میشود که این تلفیق، نشان از جامعیت نگاه مکتب مقاومت دارد. این همان تعبیر رهبر معظم انقلاب است که در ابتدای پیام خود به مناسبت شهادت وی فرمودند:«مجاهد کبیر، پرچمدار مقاومت در منطقه، عالم بافضیلت دینی، و رهبر مدبر سیاسی، جناب سید حسن نصرالله رضواناللهعلیه، در حوادث دیشب لبنان به فیض شهادت نائل آمد و به ملکوت پرواز کرد.»
بعد "مجاهدتی" او تجلی عینی جهاد اکبر و اصغر در میدان مبارزه با دشمن متجاوز است، حال آنکه بعد علمی و فقهی او، پشتوانه نظری و مشروعیت بخش حرکت مقاومت را فراهم میسازد. بعد "سیاسی و رهبری" او نیز بیانگر درایت و تدبیر در مدیریت پیچیدهترین معادلات منطقهای است. این سهگانه شخصیتی، به مکتب او ویژگی الگویی بیبدیل میبخشد که برای هر فعال جبهه مقاومت قابل اقتدا است.
مکتب نصرالله؛ الگوی زنده مقاومت
در این مکتب، مقاومت به عنوان یک "استراتژی تهاجمی فعال" تعریف میشود که هدف آن، نه تنها دفع تجاوز، بلکه اعطای عزت و قدرت مضاعف به اسلام است. این نگاه، مقاومت را از حالت انفعالی خارج ساخته و به آن نقش "تغییردهنده موازنه قوا" در سطح منطقه میبخشد. امام خامنهای با تأکید بر این بعد، مقاومت را تنها راه کارآمد مقابله با پروژه هیمنه صهیونیستی میدانند. از این منظر، هر اقدام مقاومتی، گامی در مسیر بازگرداندن اعتماد به نفس و قدرت تصمیمسازی به امت اسلامی است. بنابراین، مکتب نصرالله، مقاومت را به عنوان کلام آخر در میدان تقابل با استکبار تبیین میکند.
ایشان در پیام خود به مناسبت شهادت شهید نصرالله فرمودند:«اساسی که او در لبنان پایهگذاری کرد و به دیگر مراکز مقاومت، جهت بخشید، با فقدان او نه تنها از میان نخواهد رفت، که به برکت خون او و دیگر شهیدان این حادثه استحکام بیشتر خواهد یافت. ضربات جبههی مقاومت بر پیکر فرسوده و رو به زوال رژیم صهیونی، بحول و قوهی الهی کوبندهتر خواهد شد.»
شهادت شهید نصرالله در این مکتب، به معنای پایان آن نبوده، بلکه "عامل انتقال از مرحله رهبری فردی به نهادسازی و استمرار نظام مند" است. امام خامنهای بر این نکته تاکید دارند که «روح و راه او هر روز سرفرازتر از پیش جلوه خواهد کرد» و این بیان، حاکی از جاودانگی آثار این مکتب است. این استمرار، از طریق نهادهای تربیتیافته در دامن این مکتب و تداوم خط مشیهای تعریف شده توسط او محقق میشود. بنابراین، مکتب شهید سید حسن نصرالله به یک سرمایه اجتماعی و فکری ماندگار برای جبهه مقاومت تبدیل شده است. این ویژگی، ضامن تداوم اثرگذاری مکتب، حتی در غیاب شخصیتهای محوری آن است.
رهبر معظم انقلاب در نماز تاریخی جمعه نصر بر این حقیقت الهی تاکید کرده و فرمودند :«سیّدحسن نصرالله جسمش از میان ما رفته ولی شخصیّت حقیقی او، روح او، راه او، و صدای رسای او همچنان در میان ما هست و خواهد بود. او پرچم بلند مقاومت در برابر اهریمنان ستمگر و غارتگر بود؛ زبان گویا و مدافع شجاع مظلومان بود؛ مایهی دلگرمی و جرئت مبارزان و حقطلبان بود. گسترهی محبوبیّت و تأثیرگذاری او از لبنان و ایران و کشورهای عربی فراتر رفته بود؛ و اکنون شهادت او این اثرگذاری را افزایش خواهد داد.»
عقلانیت و شجاعت؛ دو رکن مکمل در مدیریت جهادی
"عقلانیت راهبردی" و "شجاعت عملیاتی" به عنوان دو رکن مکمل و غیرقابل تفکیک در مکتب نصرالله شناخته میشوند. این تلفیق، باعث شده تا تصمیمسازی در این مکتب، از یک سو مبتنی بر محاسبات دقیق و دوراندیشی"باشد و از سوی دیگر، از جسارت و قاطعیت لازم در لحظات حساس برخوردار گردد. امام خامنهای این ویژگی را رمز موفقیت حزبالله در میدانهای سخت میدانند. نمونه عینی این امر را میتوان در مدیریت هوشمندانه جنگ ۳۳ روزه و نیز عملکرد حساب شده در سایر عرصههای تقابل مشاهده نمود. بنابراین، این مکتب به عنوان الگویی برای مدیریت جهادی در شرایط پیچیده عرضه میشود.
به همین جهت حزبالله لبنان، به عنوان نموده عینی و تجسم عملی مکتب شهید نصرالله شناخته میشود که توانسته است از دل اغتشاشات و ناامنیهای دهه ۶۰ لبنان متولد شده و به تشکیلاتی شکستناپذیر تبدیل گردد. این تحول، نشاندهنده ظرفیت مکتب در نهادسازی و سازماندهی است. رهبر معظم انقلاب حزبالله را مسلح به انواع سلاح مادی و رسانهای دمی دانند که توانسته دشمن تا بن دندان مسلح صهیونیستی را به زانو درآورد. این دستاورد، حاکی از توانایی تبدیل تهدید به فرصت در سایه رهبری این مکتب است. بنابراین، حزبالله نه یک گروه معمولی، بلکه "پدیده الهی در نزدیکی دولت غاصب صهیونیستی" است.
همین ویژگی اتصال به حبل الله و ایستادگی در نوک پیکان مبارزه با جبهه استکبار به این مکتب، نقش "محور وحدتبخش و انسجامآفرین" برای کل جبهه مقاومت بخشیده است. امام خامنهای نیز بر این نقش تأکید داشته و معتقدند حضور حزب الله در عرصه لبنان باعث "تقویت کمّی و کیفی محور مقاومت" در برابر پروژههای هجمه دشمن شده است و این تاکید رهبر معظم انقلاب نه در سال های اخیر که از سال های ابتدایی حزب الله و شهید نصرالله در لبنان است.
ایشان در دیدار رئیس مجلس لبنان و هیأتی از حزبالله لبنان و جنبش امل در ۲۳ آبانماه ۱۳۸۵ و ایم پس از پیروزی در جنگ 33 روزه بر نقش وحدت آفرین شهید نصرالله تاکید کرده و میفرمایند:«چهره سید حسن نصرالله در دنیای اسلام، یک چهره استثنایی است. آنچه زمینهساز این پیروزی بزرگ (جنگ سیوسه روزه) شد، اتحاد و همدلی برادران حزبالله و امل بود و باید این وحدت و یگانگی مستحکمتر از گذشته ادامه یابد.»
بنابراین این مکتب، با ایجاد شبکه ارتباطی مؤثر بین گروههای مقاومت، به ارتقای هماهنگی و همگرایی استراتژیک در سطح منطقه کمک شایانی نموده است و از این رو، مکتب نصرالله را میتوان "عامل افزایش توان چانهزنی و اثرگذاری" جبهه مقاومت در معادلات پیچیده منطقهای دانست که این ویژگی، "کارکردی فراملی" به این مکتب بخشیده است.