آیت الله رجبی:
علامه مصباح یزدی در فهم قرآن دقتی کم‌نظیر داشت
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی با اشاره به کتب و دروس معارف قرآن مرحوم آیت الله مصباح یزدی کشف حقایق قرآن را وظیفه ای همیشگی دانست و گفت: هر اندازه از معارف قرآن آشکار شود، باز هم دریایی بی‌پایان از آن باقی می‌ماند.
به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت‌الله محمود رجبی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در نخستین پیش‌همایش «همایش بین‌المللی علوم انسانی اسلامی» با موضوع تبیین ضرورت دروس معارف قرآن که عصر امروز در این مؤسسه برگزار شد، اظهار داشت: کشف حقایق قرآن، وظیفه‌ای همیشگی برای ماست؛ زیرا هر اندازه از معارف قرآن آشکار شود، باز هم دریایی بی‌پایان از آن باقی می‌ماند. حضرت امام خمینی(ره) نیز توصیه کرده‌اند که بر قرآن تدبر و مطالعه کنید تا در پایان عمر از غفلت نسبت به آن پشیمان نشوید.
وی با اشاره به متن فارسی کتاب معارف قرآن تأکید کرد: لازم است این اثر با دقت مطالعه شود، چراکه مرحوم علامه مصباح یزدی در فهم قرآن دقتی کم‌نظیر داشت و هر آیه را بارها مرور و بررسی کرده بود. نظم و ساختار مباحث کتاب نیز حاصل تأمل و دقت فراوان ایشان است و به‌هیچ‌وجه به‌صورت تصادفی شکل نگرفته است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه افزود: علامه مصباح از شاگردان خود می‌خواستند که در مباحث مشارکت و اظهار نظر کنند. ایشان در تدوین کتاب‌های درسی خود، بارها درباره شیوه تنظیم و چینش مطالب اندیشیدند تا نظم و انسجام مباحث در راستای اهداف آموزشی و معرفتی کتاب تحقق یابد.
وی در توصیف کتاب معارف قرآن گفت: برخی کتاب‌ها تنها به مباحث بنیادین پرداخته‌اند و برخی به موضوعات جزئی، اما علامه مصباح در این اثر، رئوس همه معارف قرآن را به‌صورت منسجم و جامع گرد آورده‌اند. رهبر معظم انقلاب نیز در پیام «حوزه پیشرو و سرآمد» خود تأکید کرده‌اند که حوزه باید با همه معارف دین آشنا باشد و مرحوم مصباح نخستین کسی بود که با اشراف کامل به مباحث علوم انسانی، نظام‌مند به تبیین آن‌ها در پرتو قرآن پرداخت.
آیت‌الله رجبی خاطرنشان کرد: علامه مصباح با بهره‌گیری از روش «تفسیر موضوعی»، مباحث را روزآمد و ناظر به مسائل و شبهات معاصر مطرح کرده است تا پاسخ‌گوی نیازهای فکری امروز جامعه باشد. یکی از اشکالات فلسفه‌های مضاف این است که دین را صرفاً در حوزه ارزش‌های هنجاری می‌بینند، در حالی‌که دین در عرصه‌های معرفتی، هستی‌شناسی و عقلانیت نیز سخن دارد و علامه مصباح این پیوند را به‌خوبی تبیین کرده است.
وی افزود: نظریه‌پردازی یکی از ویژگی‌های برجسته کتاب معارف قرآن است؛ به‌گونه‌ای که در این اثر، هم نظریه‌پردازی‌های خرد و هم نظریه‌های کلان مطرح شده و ارتباط میان مباحث و محوریت آن‌ها با دقت حفظ گردیده است. نظام‌سازی نیز از دیگر نکات مورد تأکید رهبر انقلاب است که در آثار علامه مصباح به‌خوبی تحقق یافته است. محتوای این آثار متقن، منسجم و در نوع خود بی‌نظیر است.
وی در ادامه نشست به نقلی از یکی از رؤسای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پرداخت و گفت: برخی در ابتدا می‌پرسیدند این دروس چه کاربردی دارد، اما پس از ورود به عرصه عمل، دریافتند که همین معارف زیربنای تصمیم‌گیری‌ها و نگرش‌ها است. اگر کسی با دل و جان در مباحث معارف حضور یابد، ساختار فکری، اخلاقی و تربیتی او دگرگون خواهد شد.
وی افزود: مباحث این کتاب صرفاً انتقال مفاهیم نیست، بلکه بر روش‌شناسی فهم آیات و تحلیل نظریات نیز تکیه دارد. علامه مصباح در معارف قرآن نقد روشمند نظریات غربی را نیز مطرح کرده و با دقتی علمی، دیدگاه‌های نادرست را به چالش کشیده‌اند. همان‌گونه که رهبر انقلاب در سخنرانی صدمین سالگرد حوزه فرمودند، ما باید در برابر هجمه فکری دشمنان موضعی فعال و تهاجمی داشته باشیم، نه صرفاً دفاعی؛ و آثار علامه مصباح نمونه‌ای روشن از این رویکرد است.
آیت‌الله رجبی در پایان اظهار داشت: علامه مصباح در آثار خود مرزهای دانش را به‌دقت رعایت می‌کرد و مصداق بارز «راسخ در علم» بود. آن مرحوم معتقد بودند که در مباحث نقلی نباید از استدلال‌های عقلی برای اثبات یا رد بهره برد، بلکه هر حوزه معرفتی باید با ابزار خاص خود تحلیل شود. این مرزبندی علمی به‌روشنی در معارف قرآن رعایت شده و از ویژگی‌های ممتاز آن به‌شمار می‌رود.
ارسال نظرات