تبلیغ دینی بدون نوآوری ممکن نیست/ ۴ چالش اصلی پیشروی حوزههای علمیه
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجتالاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی در اختتامیه چهارمین جشنواره ملی نوآوری های تبلیغی(جنات) که امروز در سالن همایش های غدیر برگزار شد، با تبریک میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) و سالروز ولادت امام خمینی(ره)، بر لزوم بازخوانی مأموریت اصلی حوزههای علمیه در اقامه دین و ترویج معارف اهلبیت(ع) تأکید کرد.
وی با بیان اینکه «حوزههای علمیه نهادی چندوجهی و کانون علم، تربیت، آموزش و پژوهش هستند»، تصریح کرد: خروجی اصلی حوزه، تبلیغ رسالت الهی و انتقال معارف قرآن و عترت به جامعه است و همه فعالیتهای علمی و آموزشی مقدمهای برای تحقق این رسالت بزرگ به شمار میرود.
حجتالاسلام والمسلمین واعظی با اشاره به تغییر ماهیت جامعه سنتی و قرار گرفتن جامعه ایران در معرض امواج مدرنیته، گفت: در جامعه سنتی، ایمان و التزام دینی امری طبیعی و همسو با ساخت اجتماعی بود؛ اما در جامعه مدرن، پیامدهای فرهنگی و معرفتی مدرنیته، الگوی رفتار دینی و اخلاقی را با چالش مواجه کرده است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، جامعه امروز ایران را دارای سه دسته عمده دانست و توضیح داد: گروه گستردهای که همچنان وفادار به ارزشهای دینی و گفتمان انقلاب اسلامی هستند؛ گروهی که هرچند دینباورند، اما ذائقه فرهنگیشان تغییر کرده و با قالبهای سنتی تبلیغ ارتباط برقرار نمیکنند و بخشی کوچکتر که گرفتار دینگریزی و حتی دینستیزی شدهاند.
حجتالاسلام والمسلمین واعظی تأکید کرد: روحانیت و دستگاههای تبلیغی بدون خلاقیت، ابتکار و بهرهگیری از شیوههای نو در محتوا و قالبهای ارتباطی، قادر به اثرگذاری بر این اقشار متنوع نخواهند بود.
وی با اشاره به چهار چالش اساسی پیشروی تبلیغ دینی در جامعه مدرن، افزود: حتی قشر مذهبی و پایبند به روشهای سنتی نیز نیازمند نوآوری در بیان و ارائه معارف است تا ارتباط مؤثرتری با محیط فرهنگی جدید برقرار شود.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به دشواری تبلیغ برای دو بخش از جامعه که دچار تغییر ذائقه فرهنگی یا دینگریزی شدهاند، گفت: کار آسان برای قشر مؤمن و وفادار است؛ اما بخشهای دیگر جامعه نیازمند رویکردهای نو و متفاوت هستند.
چهار مشکل اصلی پیشروی تبلیغ دینی
حجتالاسلام والمسلمین واعظی گفت: بخشی از جامعه بهطور کامل خود را از دسترس پیامهای دینی خارج کرده است. بهترین برنامه تلویزیونی هم تولید کنید، برخی اصلاً تلویزیون را روشن نمیکنند؛ پای منبر و مسجد نمیآیند و در معرض محتوا قرار نمیگیرند.
وی افزود: در عرصه ارتباطات، پیام باید رمزگذاری و توسط مخاطب رمزگشایی شود. اما امروز بسیاری از مخاطبان پیامهای دینی را نه مطابق با مقصود ما، بلکه بهصورت انتقادی و حتی تقابلی تفسیر میکنند.
به گفته رئیس دفتر تبلیغات اسلامی، این مسئله سبب شده حتی مضامین فاخر دینی یا نقل کرامات بزرگان، گاهی بهجای اثرگذاری مثبت، بهانهای برای حمله به فضای مذهبی شود.
حجتالاسلام والمسلمین واعظی با اشاره به سلطه رسانهای جهانی گفت: تمام ظرفیتهای تبلیغی ما در برابر هژمونی رسانهای غرب بسیار اندک است. این سلطه فرهنگی جوامع را دچار انفعال میکند و مقابله با آن نیازمند توانمندسازی، خلاقیت و ابتکار فراوان است.
وی این مسئله را از دشوارترین چالشها دانست و اظهار کرد: به دلایل مختلف اجتماعی و سیاسی، سرمایه اجتماعی فعالان مذهبی کاهش یافته است و برای بازسازی آن باید تلاشهای گستردهتری انجام شود.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به نقش جشنوارههای نوآوری تبلیغی گفت: این جشنواره نقطه آغاز است؛ هم مسئولیت نهادهای حوزوی را مضاعف میکند و هم بار اصلی خلاقیت و نوآوری بر دوش کسانی است که در میدان هستند. در اتاقهای دربسته و محیطهای انتزاعی، تأثیرگذاری فرهنگی شکل نمیگیرد.
حجتالاسلام والمسلمین واعظی در پایان تأکید کرد: کار تبلیغ دین کاری دشوار و سنگین است و هیچکدام از ما نباید از وضعیت موجود رضایت داشته باشیم. باید با توکل بر خدا برای حرکتهای مؤثرتر و گستردهتر آماده شویم.