ترجمه برخی تفاسیر از کلمه اله به معبود اشتباه است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید در دومین جلسه درس تفسیر قرآن کریم خود که امروز 23 مردادماه پس از نماز ظهر و عصر در مدرسه حجتیه قم برگزار شد به تفسیر کلمه الله پرداخت و گفت: همه مفسران بر این‌که الله عَلَم است بر ذاتی که جامع صفات جمال و جلال و اسمی بر ذاتی که خالق، مدیر، محیی و محیط است، متفقند.
وی که در درس تفسیر سوره حشر سخن می‌گفت با بیان این‌که در علم بودن الله جای هیچ بحثی نیست، افزود: الله از «اله» گرفته شده، الف و لام بر «اله» وارد شده، همزه افتاده و لام در لا ادغام شده به الله تبدیل شده است.
حضرت آیت‌الله سبحانی در ادامه با اشاره به معنای «اله» با بیان این‌که مفسران برای «اله» 9 معنا ذکر کرده‌اند و در این تفاسیر «اله» به معنای معبود، تحیّر، کسی که همه به آن پناه می‌برند، یک نوع ولع به خدا داشتن و مانند آن تعبیر شده است، گفت: برخلاف مجمع‌البیان و سایر تفاسیر، معتقدم که هیچ‌کدام از معانی فوق، معنی «اله» نیست، بلکه از لوازم معنای «اله» است.
وی با بیان این‌که تمام معانی گفته شده، تفسیر به لازم است، خاطرنشان کرد: اگر به خود قرآن مراجعه کنیم به درستی می‌توانیم معنای «اله» را به دست بیاوریم و خواهیم دید که معنای «اله» و «الله» یکی است و معنای واحدی دارند.
این مرجع تقلید اضافه کرد: «اله» و «الله» به معنای خدا است، اما خدا اگر معنی کلی داشته باشد، «اله» و اگر معنی خاص داشته باشد، «الله» می‌شود.
وی در بیان دلیل ادعای این‌که معنای «اله» و «الله» یکی است به دلیل قرآنی «وحدت الماده» اشاره کرد و گفت: ماده این دو یکی است، یعنی «الله» از «اله» گرفته شده است.
حضرت آیت‌الله سبحانی با بیان این‌که همواره به «اله» واحد که همان «الله» است، معتقدیم، تصریح کرد: جایی که معنای مشتق و ماده یکی است، هیچ معنایی ندارد که ماده یک معنا پیدا کند، اما مشتق معنای دیگری داشته باشد.
وی دلیل دوم را احتجاج قرآن با لفظ «اله» بر توحید دانست و ابراز داشت: اگر «اله» به معنای خدا گرفته شود، این معنا درست است، زیرا برای اثبات ربوبیت خدا باید گفت که گردش جهان دست خدا است و این‌که کدام خدا غیر از «الله» است که بتواند شب را قطع کند، روز پدیدار شود و روز را قطع کند، شب پدیدار شود.
استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان این‌که بقیه «اله»ها «اله» نیست و «اله» در خارج همان «الله» است، تصریح کرد: عرب‌ها، غیرعرب‌ها و مشرک‌ها برای «اله» مصادیق دیگری درست کرده‌اند اما فهم آنها از الوهیت فقط به صورت زبانی «اله» است و این معانی واقعاً «اله» نیستند.
وی دلیل سوم بر اثبات معنای «اله» را «علی التوحید فی الربوبیّه» معرفی کرد و با بیان این‌که ربوبیت یعنی گرداندن جهان، گفت: اگر «آله» را به معنای خدایان بگیریم، استدلال درست است، یعنی خدایانی مانند «الله» باشد که قادر، خالق و مدبر است که در این قضیه اختلاف در ذات اختلاف در تدبیر است و اختلاف در تدبیر، سبب فساد است.
حضرت آیت‌الله سبحانی افزود: خدا موجودی قادر، کامل، خالق، مدبر و محیط بر عالم است و از این‌که می‌گوییم فساد نیست، پس می‌فهمیم «آله» نیست و منحصر به «الله» است.
وی با اشاره به انسجام در عالم آفرینش و مناسبت عالم پایین با عالم بالا، اظهار داشت: اگر «اله» به معنای خدا گرفته شود، استدلال درست است، اما اگر «اله» به معنای معبود گرفته شود، مانند تمامی معبودهایی که در ادیان هندو سراغ داریم، خدایی که زمین را آفریده با خدایی که آسمان‌ها را آفریده متفاوت می‌شد و در این اختلاف ایجاد می‌شد.
این مفسر قرآن کریم با بیان این‌که در عالم فقط یک خدا وجود دارد و بقیه خداها دروغین هستند و سهمشان از معبودیت یکی است، خاطر نشان کرد: تمام تفاسیر و ترجمه‌های قرآن که کلمه «اله» را به جای خدا به معبود ترجمه کرده‌اند، اشتباه است.
گفتنی است، درس تفسیر قرآن کریم توسط حضرت آیت‌الله سبحانی از اول ماه مبارک رمضان، هر روز و پس از نماز ظهر و عصر در مسجد مدرسه مبارکه حجتیه به نشانی قم ـ خیابان حجتیه برپا است. /920/پ202/ج