گزارشی از نشست علمی نقد تاریخ مندی فهم قرآن
خبرگزاری رسا ـ نشست علمی نقد تاریخ مندی فهم قرآن به همت دفتر جنبش نرم‌افزاری دقتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی نقد تاریخ مندی فهم قرآن، در ادامه سلسله نشست های علمی قرآن پژوهی از سوی دفتر جنبش نرم‌افزاری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چهاردهم مهر ماه در سالن همایش های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه برگزار شد.
دیدگاه هرمونوتیک گادآمر چیست؟
حجت الاسلام ابوالفضل ساجدی از محققین حوزه علمیه قم در بیان اندیشه های گادآمر که یکی از نظریه های اساسی در فهم متن است، بیان داشت: گادآمر می گوید من باید یکی وحی این زمانی داشته باشم و وحی من متفاوت با وحی زمان پیشین است.
وی بیان داشت: دیدگاه هرمونوتیک گادآمر بیانگر این است که ما نمی توانیم درصدد فهم متن باشیم و ادامه می دهد که فهم نوعی دیالوگ بین شما و متن است و این یک موجود فعال است که میدان بازی را تشکیل می دهد که معلوم نیست برنده این میدان کیست.
این محقق قرآنی ادامه داد: گادآمر استدلال می کند که شما که می خواهید به سراغ متن بروید، با پیش فرض های خود به سراغ متن می روید.
نظریه گادآمر از بین نظریات هرمونوتیک بیشترین طرفدار را در ایران دارد
حجت الاسلام ساجدی بیان داشت: در بین تمام دیدگاه های هرمونوتیک که وجود دارد، دیدگاه گادآمر بیشترین طرفدار را در ایران دارد و این در حالی است که این دیدگاه یک نظر مسلط در غرب نیست، بلکه اندیشمندان زیادی به نقد آن پرداخته اند و بیان داشته اند که این نظریه پای خودش را می گزد!
استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: شاید علت رغبت روشنفکران ایرانی به نظریه گادآمر بخاطر این است که با نسبیت همراه است و مبنای افرادی همچون آقایان نصر ابو حامد زید و سروش قرار گرفته است.
علل و ریشه های تولد نظریه گادآمر:
وی بیان داشت: این نظریه مبین این مطلب است که افق ذهنی مفسر با افق ذهنی متن تلاقی کرده و یک افق جدید را تشکیل می دهد.
حجت الاسلام ساجدی در ادامه با بیان اینکه دو دیدگاه سابجکتیو و آبجکتیو در مباحث معرفت شناختی و مبناشناسی وجود دارد، ادامه داد: دیگاه نخست که به ذهنی گرا ترجمه می شود، بیانگر این است که ما با خارج هیچ رابطه ای نداریم و در مقابل دیگاه آبجکتیو یا عینی گریان معتقدند هیچ مانعی برای فهم وجود ندارد.
وی ادامه داد: دیدگاه های افراطی عینی گرایان باعث شد تا دیدگاه های ذهنی گرایان به این صورت رواج پیدا کند.
این محقق حوزوی گفت: شرایدر مآخر مباحث عاطفی را وارد بحث کرد و این مقدمه ای برای گادآمر شد.
وی توضیح داد: مباحث زیبا شناختی، اخلاقی از آنجا که می تواند تحلیل های متفاوت را برتابد، بهانه ای شد تا این گونه فهم متعدد را در مباحث دینی نیز وارد کنند.
نقد و ارزیابی نظربه گادآمر:
این محقق علوم اسلامی اظهار داشت: به نظر می رسد نظر صحیح، حد وسط دیدگاه عینی گرایان و ذهنی گرایان است.
این استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: متون دارای دو سطح است، متونی داریم که با شناخت زبان و قواعد حاکم بر آن، قابل فهم است و متون دیگری داریم که به راحتی قابل فهم نیست و در مورد قرآن متونی داریم که ایمان افراد در فهم آن دخیل است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: صدور حکم کلی درباره متون گوناگون، باعث این تصور باطل از سوی گادآمر و پیروان او شده است.
دیگر کارشناس این نشست علمی، حجت الاسلام عبد الحسین خسروپناه بود که به نقد تفکر هایدیگر پرداخت.
جامعه شناسی طرفداران گادآمر در ایران
این استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: در جامعه ما به بهانه اینکه هایدیگر ضد غرب است، در جامعه مطرح می شود.
وی ادامه داد: در کشور ما دو جریان وجد دارد، عده ای که با تفکر هایدیگری به نقد غرب می پردازند و ما به آنها هایدیگری می گوییم و عده ای دیگر که با همین تفکر به نفع غرب استدلال می کنند و به آنها روشنفکر می گوئیم.
استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: این دو، لبه های قیچی هستند و ما هرگز نباید از تفکر هایدیگری حتی در نقد غرب بهره گیریم.
وی گفت:باید از دریچه معرفت شناسی خودمان به نقد غرب بنشینیم و بدانیم فلسفه هایدیگری به جز نسبیت گرائی در هستی و معرفت شناسی ارمغان دیگری ندارد.
نقد تفکر هایدیگری:
این استاد حوزه و دانشگاه در بیان نقدهای وارد بر تفکر هایدگر آن را به دو بخش دلایل مطلق بر نقد تاریخ مندی و دلایل نقد فهم تاریخ مند قرآن تقسیم کرد.
وی بیان داشت: اگر هر فهمی تاریخ مند باشد آیا خود این فهم تاریخ مند است یا خیر؟ اگر بپذیرید که این فهم تاریخ مند است نشانه ثبات فهم است، پس کسانی که کتاب های نسبیت را نوشته اند باید بدانند که طبق عقیده خود، در حال ترویج سخن تاریخ مند خود هستند.
وی نسبیت گرایی هایدیگری را خطر بزرگ فکری عنوان کرد و بیان داشت: تربیت، تعلیم، قوانین با این نظریه بی معنا خواهد بود.
استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: با نسبیت گرایی حداکثری سنگ روی سنگ باقی نمی ماند و این استدلال یک دلیل نقضی بر ادعای هادیگری ها بود.
وی ادامه داد: جواب حلی در این قضیه این است که بدهیات مانند اجتماع نقیضین قابل فهم است و آنکه قائل به تاریخ مندی است باید بپذیرد که تاریخ مندی نیست چون نقیض آن وجود دارد.
این کارشناس کلام اسلامی بیان داشت: زبان قرآن تاریخ مندی را رد می کند زیرا قرآن خود می گیود قرآن فرا زمانی است و دستاورد پیامبر اکرم(ص) نیست.
این محقق حوزوی با بیان اینکه هایدیگر می گوید فهم متن بدون در نظر گرفتن پیش فرض ها امکان پذیر نیست، بیان داشت: ما چندگونه پیش فرض همچون پیش فرض های ابزاری، پیش فرض های خاص زبان، پیش فرض های افهامی و پیش فرض تحمیلی داریم که باید بین این موارد تفاوت قائل شوییم.
وی گفت: دیدگاه های مجسمه و برخی روشنفکران در دسته پیش فرض های تحمیلی می گنجد که به آن تفسیر به رای اطلاق می شود.
در پایان این نشست، جلسه پرسش و پاسخ با حضور کارشناسان انجام شد. /909/ ز502/ص
ارسال نظرات