استقلال حوزه، کلمة حق یراد بها الباطل!

اشاره؛
حضور ده روزه مقام معظم رهبری در شهر مقدس قم و بیانات مهمی که ایشان درباره حوزه های علمیه مطرح کردند، ما را برآن داشت با حجت الاسلام والمسلمین صفایی بوشهری نماینده ولی فقیه و امام جمعه بوشهر و از اساتید درس خارج فقه و اصول حوزه های علمیه، گفت و گویی بکنیم.

این استاد درس خارج حوزه های علمیه در این گفت و گو با قدردانی از حضور رهبر انقلاب در قم و استقبال بیادماندنی مردم و حوزویان از ایشان، به افق های پیش رو، چالش ها و راهکارهای تحول اساسی حوزه اشاره می کند و تنها راه تعالی و بالندگی حوزه را در پیروی از اندیشه های تابناک مقام معظم رهبری می داند.

وی با انتقاد از برخی اندیشه های قهقرایی در حوزه که نیاز به تحول را درک نمی کنند، نسبت به عواقب بی توجهی به فرمایش ها و منویات رهبری هشدار می دهد و معتقد است اگر حوزه همپای مقام معظم رهبری حرکت نکند دچار فریب فتنه گران سیاست باز خواهد شد.

تبیین رابطه متقابل حوزه با نظام، موانع تحول در حوزه، برکات و دستاوردهای سفر مقام معظم رهبری به قم، جایگاه مقام معظم رهبری و ولی فقیه بین حوزویان و مراجع تقلید از دیگر بخش های سخنان نماینده ولی فقیه در بوشهر است.

مشروح گفت و گوی اختصاصی خبرنگار خبرگزاری رسا با امام جمعه بوشهر از نظر شما خوانندگان محترم می گذرد؛

رسا ـ استقبالی که اقشار مختلف مردم، علما و همچنین حوزویان از رهبر معظم انقلاب اسلامی داشتند را چطور دیدید؟

حضور رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در شهر علم، معرفت، اجتهاد و فقاهت سرفصل نوینی را برای حوزه های علمیه و انقلاب اسلامی در ابعاد ملی و فراملی در عرصه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رقم زد و استقبال باشکوه مردم، حوزویان، علما و روحانیان از معظم له نیز بی نظیر و بسیار حماسی بود.

همه حرکت های مقام معظم رهبری برگرفته از اندیشه های ناب و کارشناسانه ایشان است و حضور ده روزه ایشان در این مقطع از زمان در شهر مقدس قم و استقبال بسیار گسترده و باشکوه مردم و حوزویان از ایشان دارای پیام های بسیار متعددی بود و نشان داد که حوزه علمیه، حوزه ای ولایی است.

مردم قم نیز نشان دادند از حریم ولایت پاسداری و حراست می کنند، مراجع تقلید، علما و اساتید برجسته حوزه علمیه قم نیز نشان دادند که حامی نظام اسلامی هستند و با رهبر فرزانه انقلاب اسلامی هماهنگ و همراه می باشند.

حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی در شهر مقدس قم و استقبال کم نظیر و حماسی که از ایشان صورت گرفت و فضای پرشور و شعوری که در مدت حضور ده روزه ایشان به وجود آمد، زلزله ای در اتاق فکر فتنه و فتنه گران بوجود آورد و با این استقبال پرشور تمام کاخ های پوشالی اندیشه های آنها به هم ریخت.

استقبال بی نظیر و بسیار پرشور حوزویان و مردم قم از رهبر فرزانه و عزیز انقلاب اسلامی نشان داد که تمام ملت ایران، مردم قم، حوزویان و علما و مراجع یکصدا به استقبال ایشان می روند و با تمام وجود و از صمیم قلب به رهبر عزیز انقلاب اسلامی عشق می ورزند.

رسا ـ به برکات سفر مقام معظم رهبری به شهر مقدس قم اشاره کردید، فکر می کنید این حضور چه برکاتی برای حوزه های علمیه به همراه داشت و این سفر را از دید حوزویان چگونه توصیف می کنید؟

به عقیده من سفر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای به قم و استقبال بی نظیری که از ایشان در این سفر صورت گرفت، طلیعه فجر مبارکی برای حوزه های علمیه است که حوزه باید از این فجر صادق نهایت استفاده را ببرد.

حضور مقام معظم رهبری در شهر مقدس قم، نماد وحدت حقیقی و طرفینی حوزه، مراجع و روحانیت با نظام است و یک حماسه آسمانی برای نمایش ولایتمداری حوزه و مردم قم به تمام جهانیان به شمار می آید.

رهبر معظم انقلاب اسلامی خورشید فروزان و طلوع حاکمیت نظام تشیع و اسلام در فضاهای مختلف سیاسی هستند و همه برای تابش این خورشید باید در صحنه حضور داشته باشند و از مقام معظم رهبری حمایت کنند.

حضور ایشان در شهر فقاهت و مرجعیت، طلوع خورشید بالندگی در حوزه را می دمد و به نظر من اگر حوزه های دیگر مکاتب فکری شخصیتی همچون مقام معظم رهبری داشتند تا ابد به آن افتخار می کردند؛ ایشان با این عظمت و جایگاه علمی و سیاسی در نهایت تواضع و فروتنی هستند.

خوشبختانه حوزه های علمیه جهان اسلام، ایران و به ویژه حوزه علمیه قم پیشاهنگ حمایت و صیانت از اصل ولایت فقیه هستند و همه یکدل با رهبر انقلاب تجربه بزرگ آسیب شناسانه تاریخ حکومت علوی این شعار را دارند که هیچ گاه نباید رهبر خود را تنها گذاشت؛ که اگر کسی این کار را بکند باید او را در زمره یکی از جبهه های قاسطین، مارقین، ناکثین و یا ساکتین دانست و افرادی که این گونه باشند سیه رویان تاریخ اسلام و تشیع هستند.

رسا ـ در خصوص ملاقات ها و دیدارهایی که مراجع عظام تقلید با رهبر معظم انقلاب داشتند هم اگر نکته ای هست بفرمائید؟

خوشبختانه همه مراجع ما که نگاه فقه حکومتی و تاریخی به جریانات سیاسی تاریخ اسلام دارند آگاه هستند و همه به این مساله واقف اند که حمایت از رهبر انقلاب و پیروی کل جغرافیای تشیع و اسلام و ایران از ولایت فقیه یک اصلی است که نتایج و تبعات سودمند آن نصیب اسلام و جهان تشیع می شود.

به عقیده من حمایت از ولایت فقیه و نظام اسلامی، اصلی است که هیچ خدشه فقهی در آن وجود ندارد و این موضوع مساله ای نیست که انسان بخواهد در خصوص آن بحث کند که چگونه در منابع مختلف فقهی اثبات می شود، چون نقیض آن یعنی مخالفت با فقاهت و فقه و منابع اصیل اسلامی و آموزه های دینی.

در حال حاضر اصل ولایت فقیه، در ولایت حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مقام معظم رهبری تجسم و عینیت دارد و همه باید از ایشان تبعیت و حمایت کنیم و در کنار ایشان باشیم.

افزون بر این موارد، فقه حکومتی، تجربه تاریخی حکومت های دینی و اخلاق و سلامت نفس حکم می کند که از فردی که پرچمدار ولایت فقیه و نماد اقتدار علوی و عزت اسلامی است، پیروی و تبعیت کنیم و به هدایت های ایشان گوش فرا دهیم، چون رهروی راه ولایت فقیه و مقام معظم رهبری تمامی جریانات را از خطا در عرصه های مختلف مصون می دارد.

رسا ـ در شرایط کنونی چه قبل از سفر مقام معظم رهبری به قم، چه حین سفر و حتی بعد از سفر ایشان، ما شاهد جوسازی ها و فرافکنی های رسانه های بیگانه و محافل ضد انقلاب بودیم این مساله را چطور تحلیل می کنید و تقلای این محافل برای القای اختلاف بین نظام و مرجعیت را معلول چه چیز می دانید؟

ببینید فضای موجود در حوزه علمیه قم، فضای حمایت و پیروی از مقام معظم رهبری است و این مساله برای حوزه های علمیه افتخاری است که نشان می دهد حوزه بصیر است و خوشبختانه این حوزه بصیر و آگاه به بهترین شکل ممکن از رهبر فرزانه انقلاب اسلامی استقبال و تجلیل می کند؛ بحمدلله حوزه علمیه قم و سایر حوزه های علمیه کشور یکدست هستند و روز به روز نیز بر غنای حوزه های علمیه افزوده می شود.

تمام سیاستمداران دنیا به دنبال ایجاد جبهه های مختلف علیه نظام اسلامی هستند و از هر زمینه ای برای تشکیل جبهه هایی به رنگ فتنه علیه انقلاب استفاده می کنند؛ اما بحمدلله مراجع تقلید، علما و عموم حوزویان بسیار هوشیار هستند و هیچ گاه فریب سردمداران فتنه داخلی و خارجی را نخواهند خورد.

رسا ـ مقام معظم رهبری در دیداری که سه سال پیش ، آذرماه سال 86 نخبگان حوزه با ایشان داشتند بر ضرورت تحول در حوزه های علمیه تاکید کردند، تحلیل شما از این بیانات و دیدگاه های ایشان و ، ارزیابی شما از اقداماتی که حوزه و نهادهای حوزوی در راستای پاسخگویی به مطالبات ایشان انجام داده اند چیست؟

آن بیانات و سخنان مهم، دیوان تبیان طریق تعالی حوزه بود و متاسفانه حوزه های علمیه که باید همگام با اندیشه های ایشان به پیش بروند، نتوانسته اند شتاب لازم را در تحول مثبت و اصیل داشته باشند.

این سخنان مهم و دقیق نکاتی ماندگار برای زنده مانی و زندگانی حوزه های علمیه و در واقع هشداری تاریخی به حوزه برای بیداری، احیاگری، بالندگی، توانمندی، قدرت افزایی و گسترش جغرافیای هدایت در قبال تهاجم بسیار گسترده و عمیق جبهه ضد دین بود.

کارهای ابتدایی خوبی نیز در این راستا صورت گرفت، ولی برای امثال ما و کسانی که به دنبال تحول اصیل و کارآمد با نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی بودند آن حرکت ها بعد از مدتی متوقف شد و به حالت ایستایی درآمد.

رسا ـ در حال حاضر برای پاسخگویی به مطالبات حضرت آقا و حرکت مجدد در راستای پاسخگویی به منویات و تاکیدات ایشان چه باید کرد؟

این مساله نیازمند توجه ویژه است و اعضای شورای عالی، مسؤولان مرکز مدیریت، اعضای جامعه مدرسین و همه فضلا، بزرگان و اساتید حوزه باید بار دیگر سخنان مهم معظم له را بازنگری و بازکاوی کنند، زیرا آن سخنان دیوانی برای زندگانی و زنده مانی حوزه های علمیه بود.

ایشان در این دیدار تاریخی فرمودند چرا حوزه هایی مثل حِلّه از بین رفت، چون تحول یک پدیده قهری است؛ اگر ما آن را مدیریت نکنیم، به شکل سونامی بسیار وحشتناکی جامعه هدف خود را مدیریت خواهد کرد و در این صورت تمام اصالت ها از بین خواهد رفت.

رسا ـ جناب آقای صفایی بوشهری ما می بینیم بعد از بیاناتی که حضرت آقا در سال 86 ایراد کردند سمینارها و همایش های بسیاری برگزار شد، دفاتری نیز در این راستا شکل گرفت، ولی عملا می بینیم اتفاقی قابل توجهی نیفتاد و معظم له در بیانات اخیر خود که روز 29 مهرماه در جمع حوزویان ایراد کردند می فرمایند گروهی را تشکیل دهید که مورد نظر مراجع هم باشند و برای تحول و مدیریت آن برنامه ریزی کنند؛ به نظر می رسد این سخن و بیان آقا نشان می دهد که اقدامات حوزه و نهادهای وابسته در راستای پاسخگویی به مطالبات ایشان چندان راضی کننده نبوده است، شما چه فکر می کنید؟

ببینید رهبر معظم انقلاب به دنبال حفظ، تعالی و کارآمدی حوزه با حفظ اصالت ها هستند و قطعا سخنان ایشان در تاریخ ماندگار خواهد شد، به نظر من ابتدا باید پیرامون مفاد و مضمون سخنان مقام معظم رهبری کار معرفتی و کارشناسی صورت بگیرد و در یک فضای علمی و با نگاه دقیق دانش بنیان و تاریخی و درک عمیق جامعه شناسی و روان شناختی و شراکت زمان، بیانات ایشان را مجددا مورد توجه قرار دهیم ولی نباید افراط و تفریط زمانی در آن صورت بگیرد.

در مرحله بعد نیز باید آن بیانات مقام معظم رهبری در محورهای خاص تفکیک و برای اجرایی شدن، مدیریت اجرایی، نظارت بر اجرا، گرفتن آمار و بازتولیدات جدید بعد از اجرایی شدن آن برنامه ریزی شود و در مرحله بعد نیز نظارتی کامل بر روند اجرای کار صورت گیرد.

اگر می بینیم آن سخنان مهم حضرت آقا اندکی اجرا و به تعبیر شما بعد از مدتی متوقف شد چون در بخش هایی از این سرفصل های مهم کاستی هایی مشاهده شد.

رسا ـ حوزه های علمیه از فرصت طلایی حضور مقام معظم رهبری در قم چطور باید استفاده کند، چه راهکاری را در این خصوص پیشنهاد می دهید؟

حضور ایشان در شهر قم برای تمامی اقشار جامعه قم یک موهبت و برای حوزه های علمیه نیز یک نعمت است و ضروری است حوزه از حضور تاریخی مقام معظم رهبری در شهر مقدس قم نهایت استفاده را ببرد و تحقق این امر مهم نیز نیازمند برنامه ریزی مناسب و دقیق است.

حوزه های علمیه با نگاه ولایی که دارند باید بر مبنای موازین فقه حکومتی و اصل ولایت فقیه که یکی از شاخصه های ولایت فقیه، ولایت فقهی حوزوی است حرکت کنند و از اندیشه های ایشان بهره مطلوب بگیرد. ولایت فقهی حوزوی هم به این معنا است که ولی فقیه، ولایت بر حوزه های علمیه هم دارد و بنده با مبانی فقهی، این موضوع را مطرح و برای آن استدلال کرده ام.

اکنون حوزه ولی خود را در کنار خویش می بیند و باید از این شرایط استثنایی و گران بها نهایت استفاده را بکند و از اندیشه های ایشان بهره بگیرد و با استفاده از دیدگاه های ناب ولی فقیه برای رشد و تعالی و برون رفت از مشکلات موجود استفاده کند؛ حوزه علمیه قم باید با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی راهکار تعالی خودش را پیدا، کشف و بررسی و بر اساس رهنمودهای تعالی و حیات بخش معظم له حرکت کند.
حوزه برای کارآمدی و روزآمدی خود باید از اندیشه ها، هدایت ها و طرح های مقام معظم رهبری بهره بگیرد و استفاده کند و خود را کارآمد نماید، در غیر این صورت قطعا دچار ایستایی خواهد شد و این چیزی است که هیچ فردی تمایلی به آن ندارد.

رسا ـ مشخصا حرکت حوزه به سوی اجرای این اندیشه ها باید نشانه ای داشته باشد. این نشانه چیست؟
در حال حاضر میزان و معیار سنجش سلامت جریان ها و شخصیت های مختلف، پیروی شجاعانه و شفاف از هدایت های مقام معظم رهبری است، میزان ولایت است همانگونه که پیامبر(ص) در صدر اسلام فرمودند: میزان علی(ع) است، در حال حاضر نیز میزان رهبری است.

هم اینک کشتی حوزوی معرفت علوم و هدایت های مردمی به سکانداری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای به پیش می رود و ایشان قله افتخار تاریخ سیاسی حوزه است و باید همگان اعم از مراجع عظام و گرانقدر تقلید، فضلا، علما، اساتید و محققان و عموم طلاب و حوزویان پیروی از اندیشه های مقام معظم را یک اصل مسلم فقهی و اخلاقی بدانند.

ایشان به عنوان ولی فقیه، بر حوزه هم ولایت دارند و متاسفانه باید اذعان کرد که حوزه از اندیشه های رهبر فرزانه انقلاب اسلامی عقب مانده است و باید با شتاب فراوان خود را به اندیشه های متعالی و ناب ایشان برساند.

رسا ـ چقدر به این مساله امیدوارید ؟

ما همیشه امیدوار بوده و هستیم به عنوان مثال بنده به فرمان و امر حضرت آقا به شهر بوشهر رفتم، تا زمانی که در قم بودم با تمام وجود در عرصه ارائه نگاه امام و رهبری نسبت به حوزه های علمیه تلاش کردم، در حال حاضر نیز در حوزه علمیه بوشهر با تمام وجود اندیشه های مقام معظم رهبری که همان اندیشه اهل بیت(ع) در شرایط موجود است را برنامه ریزی و اجرایی کرده ایم که تبعات و آثار بسیار مثبتی نیز به همراه داشته است. اما اگر حوزه همپای مقام معظم رهبری حرکت نکند قطعا دچار فریب فتنه گران سیاست باز خواهد شد و این مساله ای است که همه ما باید به آن توجه کنیم و به تبعات و آثار مثبت اعتنا به آن و همچنین عواقب و تبعات سوء بی اعتنایی به آن بیندیشیم.

رسا ـ مهم ترین عامل برای تعالی و رشد حوزه از دیدگاه حضرتعالی چیست؟

قطعا هرچه زمان به پیش رود حوزه و حوزویان به این مساله بیشتر واقف خواهند شد که تنها راه احیا، تعالی و بالندگی حوزه های علمیه، پیروی از اندیشه های مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای است.

رساـ آیا ممکن نیست مثل گذشته فرمایش های مقام معظم رهبری در حوزه مغفول بماند؟ و آیا با ساختارهای موجود می توان به عملیاتی شدن منویات و مطالبات مقام معظم رهبری امیدوار بود؟

نیروهای ما در حوزه منابع انسانی، همین عزیزانی هستند که الان در راس برنامه ریزی و کار حوزه قرار دارند، این عزیزان باید در بستری وحدت افزا و هماهنگ با مراجع عظام تقلید، اساتید، فضلا و طلاب برای تحول حرکت و برنامه ریزی کنند و بیشتر با اندیشه های مقام معظم رهبری آشنا شوند و پرشتاب تر، کارشناسانه تر، شجاعانه تر و با صلابت تر اندیشه های مقام معظم رهبری را اجرایی کنند.

در حال حاضر حوزه قلب تپنده جهان اسلام و نظام اسلامی است، این حوزه مقدسه باید به دین اسلام حیات فکری، اندیشه ای، معرفتی، رفتاری و اخلاقی و سیاسی بدهد؛ مقام معظم رهبری نسبت به همه این امور و مسائل اشراف کامل دارند لذا حوزه باید با قوه عاقله ولی فقیه تنظیم و حرکت داده شود و این اصلی اساسی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

حوزه قلب جهان اسلام است، اما این قلب باید در یک فضا با قوه عاقله جهان اسلام و تشیع(ولی فقیه) هماهنگ و مرتبط باشد و اِلا این قلب کار می کند اما بدون تعقل؛ قلب اگر با قوه عاقله هماهنگ شود حرکت او عقلایی خواهد بود ..

رسا ـ اندیشه های مقام معظم رهبری را برای حرکت، بالندگی و رشد حوزه های علمیه چطور ارزیابی می کنید؟

حضرت آیت الله خامنه ای افزون بر شخصیت برتر فقهی و سیاسی شان، عصاره تمام اندیشه های تحول گرا و بیدارگر حوزه هستند . اندیشه تحول گرایانه بزرگانی همچون شیخ مفیدها، صاحب جواهرها، شیخ طوسی ها، شیخ انصاری ها، محقق اصفهانی ها، صدرها، امام خمینی ها، میلانی ها و مطهری ها هستند و مخالفت و عدم هماهنگی با اندیشه های رهبری در حوزه یعنی مخالفت با تمام اندیشه های تاریخی بیدارگر و تحول گرا در حوزه.

مقام معظم رهبری، نماد اقتدار و عزت و مایه افتخار و حقانیت تاریخ حوزه های علمیه هستند و اندیشه های حوزوی ایشان همچون سایر اندیشه های ناب معظم له سال ها از زمان جلوتر است و حوزه علمیه باید به خودش ببالد که در حوزه جغرافیایی آن، شخصیت بزرگی همچون حضرت آیت الله العظمی خامنه ای طلوع کرده است؛ بنده این موارد و موضوعات را با اعتقاد کامل بیان می کنم.

رسا ـ در باره برخی مقاومت هایی که با اندیشه تحول در گوشه و کنار حوزه مشاهده و شنیده می شود چه می گویید؟

عدم پیروی از اندیشه های مقام معظم رهبری در حوزه یا از سر جهالت، یا از سر غفلت و یا از روی هوای نفس است؛ عقل، تجربه تاریخی و اخلاقی و همچنین سلامت نفس حکم می کند که پیروی و حمایت از علمدار نظام اسلامی و رهبری واجب باشد؛ حوزه های علمیه و تحولات آن برای رهبر انقلاب اسلامی بسیار مهم است، چراکه حوزه قلب تپنده نظام و جوهره اصلی دین و تشیع است.

متاسفانه برخی ها در حوزه دچار اندیشه قهقرایی هستند و نیاز به تحول را درک نمی کنند، اینان باید در اندیشه خود تجدید نظر کنند و شرایط کنونی را متوجه باشند و تاریخ حیات و زوال حوزه را مطالعه و بررسی کنند.
بینید تحول امری اجتناب ناپذیر است و با سرعت به مسیر خود ادامه می دهد و اگر تحول که امری قهری و ضروی است مدیریت نشود، او ما را مدیریت خواهد کرد و با خود خواهد برد و این مساله نیز باعث سقوط، انحراف و حرکت به سمت بیراهه خواهد شد همچون حوزه های مدینه و حِلّه و این چیزی نیست که کسی به دنبال آن باشد، مگر اینکه آن فرد آگاه و واقف به اهمیت مساله نباشد.

رسا ـ اگر درباره جریان های مختلف فعال در حوزه هم تحلیلی دارید بفرمائید؟

ببینید همواره سه جریان تحول خواه، واپس گرا و بی تفاوت در حوزه وجود داشته است، این بزرگان و نخبگان حوزه بوده اند که با اندیشه تحول گرایانه اصیل خود حوزه را حفظ کرده اند و با سختی و تحمل مرارت های مختلف این حوزه را به اینجا رسانده اند، ما اکنون میراث داران تحول گرایان و بیدارگران اصیل حوزه و بزرگانی هستیم که در این راستا سختی ها و مرارت های زیادی را برای تعالی حوزه به جان خریده اند.


رسا ـ حوزه برای اینکه به سمت قله حرکت کند به گونه ای که پاسخ گویی نیازهای داخلی و خارجی باشد چه باید بکند، راهکار تعالی آن از منظر و دیدگاه جنابعالی چیست؟

حوزه باید برای آینده خویش سند چشم انداز توسعه و نقشه راه داشته باشد، آسیب شناسی تاریخی، فرصت یابی معاصری، برنامه ریزی دقیق و کارشناسانه، مدیریت کارآمد میدانی، نظارت دقیق بر فضاهای هدف و بازتولید برنامه های جدید از دیگر راهکارهایی است که من فکر می کنم حوزه های علمیه باید بیش از پیش به آن توجه کنند.

حوزه های علمیه باید از اندیشه های تابناک مقام معظم رهبری استفاده کند؛ در شرایط کنونی بهترین فرصت برای اجرای تحولات اصیل مورد نظر بزرگان در طول تاریخ است و وجود مبارک مقام معظم رهبری برای حوزه های علمیه یک نعمت بسیار بزرگ است که شکر این نعمت استفاده و پیروی از اندیشه های تابناک معظم له است.

رسا ـ مقام معظم رهبری در دیداری که در جمع حوزویان داشتند به خوبی رابطه متقابل نظام و حوزه را ترسیم و تصویر کردند، برداشت حضرتعالی از نسبت بین نظام و حوزه و حوزه مستقل چیست؟

رابطه حوزه و نظام یک رابطه دوسویه است و حوزه باید از نظام حمایت کند، خوشبختانه تاکنون حوزه های علمیه از نظام اسلامی حمایت کرده اند و باید هم این گونه باشد، چرا که اگر چنین امری تحقق پیدا نکند، هم حوزه دچار خسران و آسیب خواهد شد و هم به نظام اسلامی لطمه هایی وارد خواهد آمد.

استقلال حوزه های علمیه امری ضروری، مسلم و لازم است، اما برخی ها از کلمه حق استقلال حوزه، باطل را اراده می کنند که همان انزوای حوزه است و به دنبال این مساله هستند. برخی ها که به دنبال اندیشه های قهقرایی حوزوی هستند از استقلال حوزه، انزوای از نظام و حتی فرهنگ اسلامی را طلب و دنبال می کنند و این مساله از بزرگ ترین خطرها برای حوزه است.

استقلال حوزه های علمیه یک امر مسلم و خدشه ناپذیر است، حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، نیز روی این مساله تاکید ویژه و خاصی دارند، اما برخی از افراد از طرح مساله استقلال به دنبال اهداف و مسائل دیگری هستند و انزوای آن را می خواهند و این از بزرگ ترین خطرات و تهدیدات برای تاریخ پرافتخار حوزه های علمیه است.

خطر دیگر برای حوزه های علمیه دگردیسی ماهوی حوزوی به شکل ها و محتواهای دیگر مراکز علمی ناکارآمد است، در حالی که همان مراکز با بررسی ناکارآمدی خود به دنبال پیاده کردن برنامه های شکلی حوزوی هستند، مقام معظم رهبری نیز در بیانات خود در جمع حوزویان به این مساله اشاره کردند.
924/گ 402/ ح