از نظر فقهی تغییر جنسیت تنها برای بیماران ترنس جایز است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی بررسی فقهی و حقوقی تغییر جنسیت هفتم دی ماه با سخنرانی حجت الاسلام محمد مهدی کریمی‌نیا، نویسنده کتاب تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق و دکتر یموت پور، جراح و دکتر زمانی، دستیار جراح در دانشگاه مفید قم برگزار شد.

در این مراسم حجت الاسلام کریمی‌نیا با بیان این که بحث تغییر جنسیت از مسائل نوپیدا در فقه و حقوق است که با مسائل مربوط به خنثی و تشبه مرد به زن یا زن به مرد تفاوت دارد گفت: اولین عمل تغییر جنسیت در ایران در سال 1309 رخ داد که در آن دکتر خلعتبری جوان 18 ساله ای را عمل و به زن تبدیل کرد.

وی ادامه داد: نخستین عمل تغییر جنسیت در انگلستان در سال 1942، در آمریکا در سال 1952 و در مصر در سال 1982 رخ داد.

این استاد حوزه علمیه با اشاره به این که حضرت امام خمینی (ره) نخستین فقیه شیعه است که به بررسی فقهی این مساله پرداخته است: اظهار داشت: ایشان در سال 1343 در پایان جلد دوم در ده مساله، مباحث مربوط به تغییر جنسیت را مطرح کردند. هر چند از سال 1347 تا سال 1364 هیچ اثر فقهی و حقوقی در این زمینه دیده نمی شود.

وی افزود: در سال 1364 شخصی به نام فریدون که دچار اختلال هویت جنسی بود این مشکل را با حضرت امام مطرح کرد و امام در پاسخ وی نوشتند عمل تغییر جنسیت زیر نظر پزشک متخصص اشکال شرعی ندارد.

معاون پژوهش مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی ادامه داد: حضرت امام خمینی درمسئله اول تحریر الوسیله بیان داشته اند: ظاهر عدم حرمت تغییر جنسیت است. فقهای اهل سنت تغییر جنسیت را مانند شبیه سازی حرام دانسته اند و کلیسای مسیحیت نیز همین حکم را پذیرفته است.

وی افزود: تغییر جنسیت گونه های مختلفی دارد که حکم آن بر این اساس مختلف است. تغییر جنسیت افراد سالم که به انگیزه های مختلف به این کار اقدام می کنند حرام است. همه فقها تغییر جنسیت دو جنسی ها یا خنثی ها را جایز دانسته اند چرا که این عمل برای آنها نوعی معالجه است.

این استاد مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی ادامه داد: عملی که برای کشف جنسیت صورت می گیرد نیز از نظر شرعی اشکالی ندارد. اما اختلاف دیدگاه فقها بیشتر مربوط به بیماران ترانسکشوآل ( اختلال هویت جنسی) است.که به خاطر اختلال روانی خود را متعلق به جنس مخالف می دانند.

وی گفت: دلیلی که فقها برای جواز تغییر جنسیت مطرح کرده اند این است که دلیلی برای حرمت این مسئله نداریم بنابراین اصل اباحه جاری می شود. ولی اهل سنت و کلیسای مسیحیت دلیل حرمت را تغییر در خلقت خداوند عنوان کرده اند.

این پژوهشگر حوزوی اظهار داشت: مشهور فقها مثل امام خمینی و مقام معظم رهبری عمل تغییر جنسیت را با دو شرط احراز بیماری و واقعی بودن این عمل جایز دانسته اند.

وی افزود: از نظر فقهی مسائل مختلفی مثل ازدواج، مهریه، نفقه، سهم الارث، حضانت، و ولایت ودیگر مسائل متفرع بر تغییر جنسیت است. بر اساس دیدگاه فقها با تغییر جنسیت ازدواج خود به خود منحل می شود و نیاز به طلاق و فسخ نیست و چون نفقه دائر مدار وجود ازدواج است در این صورت نفقه هم برداشته می شود ولی چون مهریه حقی است که در ابتدا برای زن ثابت شده هرچند بعدا تغییر جنسیت دهد ثابت می ماند و از بین نمی رود.

نویسنده کتاب تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق ادامه داد: از دیدگاه حضرت امام ولایت و حضانت نیز با تغییر جنسیت از بین می رود و به پدر بزرگ منتقل می شود لکن بقیه فقها معتقدند ولایت و حضانت با این عمل از بین نمی رود.

وی خاطر نشان کرد: سهم الارث افراد پس از این عمل بر اساس جنسیت فعلی آنها خواهد بود و با تغییر جنسیت عنوان پدری و مادری نیز تغییر نمی کند چرا که پدر کسی است که فرزند از اسپرم او و مادر کسی است که فرزند از تخمک او بوجود آمده باشد و با تغییر جنسیت این ویژگی از بین می رود. ولی در سایر عناوین خانواده تغییر ایجاد می شود. مثلا خاله تبدیل به دایی می شود.

در ادامه این نشست علمی دکتر یموت پور جراح متخصص با اشاره به اینکه بیش از پنجاه سال است که ترانسکشوال ها شناخته شده اند، گفت این افراد را تنها با تست های روان پزشکی می توان شناخت و با آزمایش های هورمونی، فیزیولوژی و جسمی قابل شناسایی نیستند.

وی دلیل این بیماری را تغییر در بخشی از هیپو تالاموس مغز این افراد عنوان کرد و گفت: ممکن است در اثر استرس هایی که مادر این اشخاص در سه ماه اول حاملگی داشته اند در ناحیه هیپوتالاموس آنها تغییراتی ایجاد شده و به این بیماری مبتلا شده اند.

وی گفت: از هر صد هزار نفر چهار تا شش نفر ممکن است مبتلا به این بیماری باشند. این افراد پس از گذراندن تست های روانشناسی زیر نظر پزشکان متخصص عمل جراحی می شوند.

این پزشک جراح ادامه داد: غالبا خانواده ها و اجتماع و جامعه بیماری این گونه افراد را درک نمی کنند و با برخوردهای نامناسب زمینه بروز مشکلات روانی بیشتر را برای آنها فراهم می کنند.

در ادامه دکتر زمانی، دستیار جراح با اشاره به روند قانونی جراحی عمل تغییر جنسیت گفت: افراد ترنس پس از مراجعه به پزشک با معرفی نامه ای که پزشک صادر می کند به پزشکی قانونی می روند و بیماری آنها در یک گروه پزشکی بررسی و پس از تشخیص بیماری جهت گرفتن مجوز عمل به کمیسیون پزشکی ارجاع داده می شود که کمیسیون پزشکی با صدور معرفی نامه ای آنها را به پزشک جراح معرفی می کند. در این مراحل بیمار از نظر روانی با انجام عمل و شرایط پس از عمل آشنا می شود.

وی گفت: 33 درصد از این بیماران پس از تشخیص نهایی بیماریشان دست به خود کشی می زنند ولی این میزان پس از عمل جراحی به 7 تا 10 درصد کاهش می یابد که بیشترین دلیل آن، شرایط روانی، خانوادگی و اجتماعی است.

درپایان این نشست علمی به پرسش‌های شرکت‌کنندگان پاسخ داده شد./916/پ201/ع