علوم انسانی باید در تراز عقل و وحی محک بخورد

حجت الاسلام محمود نمازی، دبیر همایش مبانی فلسفی علوم انسانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا بیان داشت: در سال 1350 میلادی یک چرخش عظیم فکری در اروپا ایجاد و حکومت چند هزار ساله کلیسا دچار زوال شد. مخالفت کلیسا با علم، عقل ستیزی تورات و انجیل و برژوازی از عوامل این حرکت بود.

وی بیان داشت: تا آن زمان هدف از خلقت رسیدن به خداوند بود و راه رسیدن به آن تجربه در کنار وحی بود اما برخورد‌های ناپسند کلیسا با اندیشمندانی همچون گالیله و نیوتن موجب شد تا اصحاب علم با پشت کردن به کلیسا، راه سعادت را تنها در علم جستجو کنند.

این محقق علوم عقلی اظهار داشت: اومانیسم در سال 1800 رسما به عنوان یک مبنای فلسفی توسط آگوست کنت در جوامع علمی ارایه و پذیرفته شد و طبق آن انسان مرکز خلقت و هدف، تامین اغراض انسان و راه رسیدن به آن حس و تجربه معرفی شد و راه انبیاء کنار گذارده شد.

این محقق علوم انسانی بیان داشت: دانشگاه در ایران که بیش از هشتاد سال سابقه دارد برگرفته از نظام علمی غرب است و در برخی موارد مواد درسی آن، ترجمه های صرف از کتاب های غربی است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه علوم انسانی رایج متاثر از یک منبع معرفتی است که حس و تجربه راه رسیدن به آن است، گفت: اسلام با علم مخالفت ندارد بلکه موید علم است و جای جای قرآن بر علم‌آموزی تاکید دارد، پس قرآن نمی‌تواند راجع به علوم انسانی ساکت باشد.

حجت الاسلام نمازی اذعان داشت: در اسلام در کنار حس و تجربه، دو منبع عقل مستقل و وحی نیز وجود دارد که با ورود این دو منبع، بسیاری از مسائل علوم انسانی تغییر خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه حس و تجربه قدرت درک مسائل عقلی و وحیانی را ندارد، گفت: تمامی علوم انسانی رایج مردود نیست بلکه آنچه درست نیست باید کنار گذارده شود و آنچه صحیح است باید در راستای اهداف اسلامی استفاده شود.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه برخی از اساتید دانشگاه در مقابل تغییر علوم انسانی مقاومت می‌کنند و بر بی معنایی گزینه‌های متافیزیک در علم نظر داده‌اند، گفت: حس و تجربه در محدوده زمان و مکان و شرایط جغرافیایی خاص می‌توانند رخ‌نمایی کنند و توانایی ارزیابی محصولات عقلی و وحیانی را ندارند.

وی با اشاره به اینکه، حس در زندگی ابدی نقشی ندارد، گفت: در محور هستی شناسی با وجود تلقی اومانیسم در غرب، هستی منحصر به ماده نیست و اولین موجود مجرد، خداوند است.

حجت الاسلام نمازی بیان داشت: در بعد معرفت شناسی در جهان غرب از زمان کانت به بعد، معرفت مطلق بی معنا و همه معارف نسبی عنوان شد در حالی که در تفکر اسلامی هدفمندی جهان، عصمت انبیاء با دلایل عقلی اثبات شده است و از امور نسبی نیست.

وی اظهار داشت: در بعد انسان شناسی، انسان در نگاه فلسفه غرب در محدوده ماده قرار دارد در حالی که انسان در دیدگاه اسلامی در کنار بعد مادی دارای روح است.

این محقق علوم اسلامی اذعان داشت: انسان در اسلام دارای روح مجرد و مستقل از بدن است و روح باقی خواهد ماند و بر اساس این گزاره‌ها، معاد قابل اثبات است.

وی اظهار داشت: استفاده از عقل و وحی به معنای کنار گذاردن حس و عقل نیست بلکه باید مصادیقی از حس و تجربه که مخالف عقل و وحی است کنار گذارده شود. /909/ت301/ع